Dòng vốn là “huyết mạch” để nhà ở xã hội chuyển từ chính sách thành hiện thực
Khơi thông và tối ưu hóa dòng vốn cho nhà ở xã hội
Theo TS. Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế, phát triển nhà ở xã hội luôn là một trong những chủ trương lớn, xuyên suốt của Đảng và Chính phủ nhằm bảo đảm an sinh xã hội.
Trong bối cảnh hiện nay, khi nhu cầu về nhà ở của người thu nhập thấp và công nhân ngày càng cấp bách thì vấn đề nguồn lực, đặc biệt là nguồn vốn trở thành yếu tố then chốt quyết định hiệu quả triển khai.
"Nguồn vốn cho nhà ở xã hội có 3 nhóm nội dung chính. Thứ nhất, hệ thống chính sách tạo lực đẩy cho dòng vốn. Thứ hai, tín hiệu tích cực từ thực tế triển khai. Thứ ba, các giải pháp cần thiết để khơi thông và tối ưu hóa dòng vốn", ông Phong nhận định.
Về chính sách mở đường cho dòng vốn, giai đoạn năm 2024 – 2025 ghi nhận nhiều chuyển động chính sách quan trọng tạo đà cho dòng vốn đầu tư vào nhà ở xã hội, như: Quyết định số 338/QĐ-TTg; Chỉ thị số 34-CT/TW của Ban Bí thư và Quyết định 927/QĐ-TTg; Công điện 130/CĐ-TTg do Thủ tướng ký ban hành.
Song hành với đó, Bộ Xây dựng đã giao chỉ tiêu hoàn thành 130.000 căn hộ nhà ở xã hội năm 2024, phối hợp tổ chức nhiều hội nghị tháo gỡ vướng mắc với sự tham gia của Chính phủ, các bộ ngành và địa phương.
Do đó, các chương trình tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng đã bắt đầu phát huy hiệu quả. Các ngân hàng thương mại nhà nước như: Agribank, BIDV, VietinBank, Vietcombank đang triển khai giải ngân theo lãi suất ưu đãi thấp hơn 1,5 – 2% so với thị trường.
Tại TP.HCM, từ năm 2021 đến nay, đã có 5 dự án nhà ở xã hội hoàn thành với hơn 2.300 căn hộ, 21 doanh nghiệp đăng ký xây dựng thêm 52.000 căn hộ từ quỹ đất tự lập; ngoài ra, còn có 18.000 căn từ các khu đất mời gọi đầu tư và nguồn vốn công.
Giải pháp phát triển nhà ở xã hội bền vững
Về giải pháp để phát triển nhà ở xã hội thực chất và bền vững, ông Phong nhấn mạnh cần triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp tài chính – chính sách.
Thứ nhất, rút ngắn thủ tục và nới điều kiện vay vốn: cần đơn giản hóa quy trình giải ngân gói 120.000 tỷ đồng; hạ lãi suất ưu đãi cho người mua nhà ở xã hội về dưới 5%; mở rộng đối tượng vay gồm cả người lao động di cư, chủ đầu tư dự án cho thuê.
Thứ hai là tăng vốn đầu tư công và tài chính công đoàn: Bổ sung vốn từ ngân sách Nhà nước để triển khai dự án nhà ở xã hội cho thuê; Cho phép Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tiếp tục đầu tư nhà ở công nhân từ nguồn tài chính công đoàn; Hỗ trợ bảo lãnh tín dụng và miễn giảm thuế cho các dự án được chỉ định triển khai.
Thứ ba là phát triển quỹ đất và cơ chế hoàn trả chi phí đầu tư: Công khai và chuẩn hóa danh mục quỹ đất dành cho nhà ở xã hội; có quy định rõ ràng về hoàn trả chi phí giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng; ưu tiên bố trí đất công nằm gần các khu công nghiệp, khu đô thị mới.
Cuối cùng là huy động vốn xã hội hóa dài hạn: Cho phép thành lập các quỹ tín thác đầu tư bất động sản nhà ở xã hội (REITs); khuyến khích doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh dành riêng cho lĩnh vực nhà ở xã hội; tăng cường hợp tác công – tư trong việc đầu tư, quản lý, vận hành nhà ở xã hội, nhất là tại các đô thị lớn.
Theo TS. Nguyễn Minh Phong, dòng vốn chính là “huyết mạch” để phân khúc nhà ở xã hội chuyển từ chính sách thành hiện thực. Những chính sách đang phát huy tác dụng, nhưng vẫn cần thêm hành lang pháp lý rõ ràng, nguồn lực tài chính mạnh mẽ hơn và sự phối hợp quyết liệt từ trung ương đến địa phương.
“Nếu tháo gỡ được điểm nghẽn về vốn, chúng ta sẽ tạo ra được bước đột phá trong phát triển nhà ở xã hội, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, giữ chân người lao động, ổn định thị trường bất động sản và thúc đẩy tăng trưởng bền vững”, ông Phong nói.
