Giải ngân các dự án giao thông gần 32.000 tỷ đồng, đạt 80% kế hoạch
Năm 2020, Bộ GTVT được phép tổng giải ngân khoảng 39.826 tỷ đồng gồm: 36.122 tỷ đồng kế hoạch năm 2020 và 3.704 tỷ đồng kế hoạch kéo dài (trong đó 1.780 tỷ đồng vốn đối ứng). Trên cơ sở rà soát tình hình thực hiện, giải ngân của các dự án, để đảm bảo giải ngân 100% kế hoạch, Bộ GTVT đã thực hiện giải ngân 3 đợt cho 131 dự án, với tổng số điều hòa 4.671 tỷ đồng. Trong đó điều hòa điều chỉnh 15 dự án vốn nước ngoài, tổng số 652 tỷ đồng và 116 dự án vốn trong nước với tổng số 4.019 tỷ đồng.
Tuy nhiên, trong tháng 11 công tác giải ngân chưa đạt mốc tiến độ kỳ vọng của Bộ GTVT (85% kế hoạch), nhưng so với tỷ lệ giải ngân bình quân chung cả nước (70%), Bộ GTVT vẫn đang là một trong số những Bộ, ngành, địa phương có tỷ lệ giải ngân cao nhất cả nước, cơ bản đáp ứng được yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Lý giải về nguyên nhân, đại diện Bộ GTVT cho rằng: "Do một số dự án có nhu cầu giải ngân tốt nhưng mới được điều chỉnh bổ sung kế hoạch trung hạn, bổ sung vốn để thực hiện".
Các dự án bổ sung như: Các dự án đường CHC, đường lăn sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất; đường bộ cao tốc đoạn Cam Lộ - La Sơn, đoạn Nha Trang - Cam Lâm, đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết, đoạn Phan Thiết - Dầu Giây; QL91 tránh Long Xuyên (phần vốn nước ngoài); thanh toán nợ đọng XDCB cho các dự án QL3 mới Hà Nội - Thái Nguyên, cao tốc Nội Bài-Lào Cai (tỉnh Lào Cai), đề án cầu treo dân sinh… Tuy nhiên phần thiếu hụt sau sẽ được giải ngân bù trong tháng 12/2020 sau khi hoàn thiện công tác phân khai điều chỉnh dự toán trên hệ thống TABMIS của Bộ Tài chính.
Đối với nguồn vốn trong nước cơ bản có thể giải ngân hết kế hoạch được giao trước 31/01/2021, nhưng phần vốn bố trí cho giải phóng mặt bằng chiếm tỷ trọng lớn và hoàn toàn phụ thuộc vào các địa phương, nên khó khăn trong việc đảm bảo giải ngân hết 100% kế hoạch.
Đối với các dự án sử dụng nguồn vốn nước ngoài, vốn đối ứng: Tiến độ triển khai, thực hiện các dự án ODA hiện đang bám sát yêu cầu đã đề ra, một số dự án lớn đã hoàn thành đúng tiến độ, như: Cảng Lạch Huyện, đường ô tô Tân Vũ - Lạch Huyện, QL217 giai đoạn 2, cầu Hưng Hà, cầu Thịnh Long... Tiến độ thi công các dự án: VRAMP, LRAMP, Cầu cạn Mai Dịch - Nam Thăng Long, Lộ Tẻ - Rạch Sỏi đạt tương đối tốt, đảm bảo hoàn thành theo đúng thời hạn Hiệp định đã ký kết; 08 dự án ODA mới đã ký được hiệp định 06 dự án, đang hoàn thiện thủ tục đàm phán, ký hiệp định 02 dự án còn lại và đã cân đối đủ kế hoạch trung hạn và kế hoạch năm 2020 để triển khai.
Đến nay, tiến độ giải ngân vốn nước ngoài đã có nhiều chuyển biến tích cực, tỷ lệ giải ngân kế hoạch vốn nước ngoài đã đạt 76%.
Để đảm bảo tiến độ giải ngân đạt kế hoach, Bộ GTVT yêu cầu Thủ trưởng các đơn vị quán triệt, nghiêm túc thực hiện Nghị quyết số 84/NQ-CP và Chỉ thị số 06/CT-BGTVT, chấn chỉnh công tác điều hành hiện trường, đẩy nhanh thủ tục đấu thầu, sớm hoàn thiện hồ sơ thanh toán, quyết toán để đảm bảo giải ngân 100% kế hoạch theo yêu cầu.
Các đơn vị khẩn trương phân khai TABMIS (đặc biệt đối với các dự án điều chỉnh giảm kế hoạch) để có cơ sở giải ngân các dự án điều chỉnh tăng kế hoạch, có nhu cầu giải ngân tốt, đảm bảo tiến độ yêu cầu của Chính phủ.
Các chủ đầu tư/ban quản lý dự án sớm hoàn thiện các thủ tục để thực hiện giải ngân ngay trong tháng 12/2020 đối với công tác chi trả nợ đọng xây dựng cơ bản; các dự án điều chỉnh tăng từ nguồn vốn kéo dài (dự án La Sơn - Túy Loan và Nha Trang - Cam Lâm) và công tác tạm ứng hợp đồng xây lắp các dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông.
Cục Quản lý XD&CL CTGT tổ chức đoàn kiểm tra, giám sát tình hình triển khai các dự án đang triển khai thực hiện, thúc đẩy thủ tục nghiệm thu thanh toán; tham mưu báo cáo Lãnh đạo Bộ phụ trách dự án giải pháp xử lý cụ thể để thúc đẩy tiến độ giải ngân.
Sau khi 2 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu bị hủy thầu, Bộ Giao thông Vận tải đang xây dựng 2 phương án thay thế để tiến hành thực hiện 2 dự án này có thể hoàn thành theo đúng tiến độ đề ra vào cuối năm 2021.
Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, đối với 2 dự án PPP cao tốc Bắc - Nam đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu buộc phải hủy thầu, Bộ GTVT đang tìm phương án thực hiện.
Theo Nghị quyết 52/2017 của Quốc hội, Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định trong trường hợp việc đấu thầu các dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam không lựa chọn được nhà đầu tư.
Để đảm bảo tiến độ của 2 dự án PPP cao tốc Bắc - Nam đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu, Bộ Giao thông Vận tải đang chỉ đạo các Ban quản lý dự án (bên mời thầu) tiến hành rà soát, cập nhật lại số liệu, đề xuất sử dụng nguồn vốn phù hợp đối với hai dự án trên để Bộ báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Đến nay, Ban Quản lý dự án 2 đã xây dựng 2 phương án gồm: Phương án 1 là tổ chức lại việc lựa chọn nhà đầu tư. Với phương án này, trong trường hợp không gặp vướng mắc cũng sẽ phải kéo dài thêm thời gian khoảng 10 tháng dẫn đến không đảm bảo tiến độ thực hiện dự án (hoàn thành cơ bản trong năm 2022). Hơn nữa, khi tổ chức đấu thầu lại, trường hợp không lựa chọn được nhà đầu tư tại bước sơ tuyển hoặc đấu thầu sẽ không xác định được thời gian thực hiện dự án.
Phương án 2 là xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép chuyển đổi hình thức đầu tư từ PPP sang đầu tư công. Với phương án này sẽ khắc phục được những khó khăn vướng mắc, bảo đảm chắc chắn thành công trong quá trình thực hiện dự án.
Khi thực hiện phương án này sẽ thúc đẩy tiến độ triển khai, hoàn thành đồng bộ với các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đã khởi công xây dựng, đặc biệt là thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để khôi phục, phát triển kinh tế - xã hội.
Đối với dự án Nghi Sơn - Diễn Châu, Ban Quản lý dự án 6 đã có văn bản kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải xem xét, báo cáo cấp thẩm quyền cho phép chuyển đổi hình thức đầu tư để làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo.