Giới kinh tế không quá lo về quy mô nợ - quốc gia nào cũng cần nợ để vận hành thị trường trái phiếu và duy trì dòng chảy kinh tế toàn cầu. Thế nhưng, họ lo ngại gánh nặng lãi vay và cách nó làm xấu đi tỷ lệ nợ/GDP. Tỷ lệ này phản ánh tốc độ tăng trưởng kinh tế của một nước, qua đó đánh giá khả năng trả nợ hoặc chi trả lãi vay trong tương lai.

Và gánh nặng này đang tăng vọt đối với Mỹ: Tháng 10/2025, chi phí trả lãi nợ của Chính phủ Mỹ đã lên tới 104 tỷ USD, tương đương khoảng 15% tổng chi tiêu liên bang của năm tài khóa 2026. Trong toàn bộ năm tài khóa 2025, tổng số tiền lãi phải chi trả cho nợ công đã đạt 1,22 nghìn tỷ USD.

Để cải thiện tỷ lệ nợ/GDP và tránh lãi suất vay tăng cao hơn nữa, một quốc gia có thể cắt giảm chi tiêu, hoặc kích thích tăng trưởng kinh tế để cải thiện cân đối ngân sách. Musk cho rằng cách thứ hai là tối ưu và chìa khóa nằm ở một kỷ nguyên tăng trưởng mới nhờ AI.

“AI và robot là cách duy nhất để giải quyết khủng hoảng nợ”?

“Miễn là nền văn minh tiếp tục tiến bộ, chúng ta sẽ có AI và robot ở quy mô rất lớn. Tôi nghĩ đó gần như là cách duy nhất để giải quyết khủng hoảng nợ của Mỹ", ông Musk nói trong podcast của Nikhil Kamath vừa phát sóng gần đây.

Ông nói thêm: “Nợ Mỹ hiện đang ở mức điên rồ, và riêng khoản tiền lãi đã vượt cả ngân sách quốc phòng Mỹ”.

Ông Musk có lẽ đang đề cập đến báo cáo năm 2024, khi Ủy ban Ngân sách có Trách nhiệm cho biết chi phí vay đã vượt chi tiêu cho quốc phòng và Medicaid lần đầu tiên trong lịch sử.

“Tôi nghĩ thực sự điều duy nhất có thể giải quyết vấn đề nợ là AI và robot”, Musk nói, nhưng cảnh báo rằng mức tăng mạnh trong sản lượng hàng hóa và dịch vụ nhờ công nghệ sẽ dẫn đến “giảm phát đáng kể”.

Nguy cơ giảm phát

“Nếu bạn có AI và robot, dẫn tới tăng mạnh sản lượng hàng hóa và dịch vụ, rất có thể bạn sẽ có giảm phát. Bởi vì bạn không thể tăng cung tiền nhanh bằng tốc độ gia tăng sản lượng", ông giải thích thêm.

Một số nhà kinh tế đồng ý với Musk, dù quan điểm của họ nhẹ nhàng hơn. Ông Ron Insana (tập đoàn quản lý tài sản Anh Schroders) viết rằng, mỗi tiến bộ công nghệ đều khiến lao động bị thay thế và chi phí cho một số hàng hóa, dịch vụ giảm theo.

Tháng 8 vừa qua, Rick Rieder (tập đoàn quản lý tài sản BlackRock) lập luận rằng, AI có thể trở thành “lực đẩy làm giảm chi phí đơn vị và tăng sản lượng - tức tăng trưởng giảm lạm phát,” từ đó lợi nhuận doanh nghiệp tăng và biên lợi nhuận mở rộng.

Tuy nhiên, đa số nhận định AI có thể tạo ra giảm lạm phát (disinflation), chứ chưa chắc gây giảm phát (deflation) - tức giá cả giảm trên diện rộng.

Khi nào thì AI đủ mạnh để xoay chuyển tình thế?

Tỷ phú Musk nói mức tăng năng suất để bù đắp lạm phát hiện tại (3%) vẫn chưa đạt được, nhưng “không còn xa”.

“Nếu hỏi mất bao lâu để đạt được điều đó, tôi nghĩ là khoảng ba năm. Trong ba năm hoặc ít hơn, sản lượng hàng hóa và dịch vụ sẽ vượt tốc độ tăng cung tiền - tốc độ lạm phát. Có thể sau ba năm, chúng ta sẽ có giảm phát và lãi suất về 0. Khi đó, nợ sẽ không còn là vấn đề lớn như bây giờ", tỷ phú Mỹ dự đoán.