Học sinh thực tập tử vong trong lò, Công ty Than Núi Béo có trách nhiệm gì?

Khoảng 22h ngày 4/8, tại công trường đào lò cơ giới VTC Công ty Than Núi Béo (Quảng Ninh) xảy ra vụ tai nạn lao động nghiêm trọng khiến một thợ mỏ tử vong. Nạn nhân là anh Nguyễn Quang Đoàn (SN 1990, quê Thủy Nguyên, Hải Phòng), là công nhân thực tập tại Công ty Cổ phần Du lịch và Thương mại - Vinacomin - Chi nhánh Vân Long. Đây là đơn vị đang đào lò thuê cho Công ty Than Núi Béo.

Theo báo cáo của Chi nhánh Vân Long: Ca 2 ngày 4/8/2020, Ca trưởng ra ca lệnh sản xuất cho nhóm công nhân của Nguyễn Quang Đoàn (4 người) thực hiện các công việc tại gương lò thông gió vận tải mức -210/-295: Khoan nổ mìn, vận tải đất đá, chèn kích, dựng vì chống số 22 và 23.

Khi xảy ra tai nạn, công nhân tử vong tại công ty than Núi Béo đang là học sinh thực tập nên chưa được đóng bảo hiểm, chưa có chế độ với Chi nhánh Vân Long. (Ảnh minh họa).

Sau khi nhận lệnh sản xuất, nhóm công nhân trên đã ký lệnh sản xuất và thực hiện các công việc được giao. Khi thực hiện khoan, nổ mìn xong (khoảng 20h30 ngày 4/8), nhóm công nhân làm các công việc vận tải đất đá, chèn kích, cậy om, sau đó đã đẩy dầm gương để lên hai xà vì chống số 22, 23 và chèn kín nóc lò.

Tiếp theo, các công nhân chia nhiệm vụ đi vận chuyển chèn bê tông vào gương để chuẩn bị việc chèn hông lò. Nguyễn Quang Đoàn và 1 công nhân ở tại gương tải đá để chuẩn bị chống cột bên phải vì số 22.

Đến khoảng 22h20 cùng ngày, trong lúc Nguyễn Quang Đoàn đang tải đá chân cột vì số 22 phía bên phải thì bất ngờ bị phiến đá phía trên của hông lò trượt lở vào người làm Đoàn bị ngã rồi ngất. Các công nhân đã lập tức vào hỗ trợ cấp cứu, đưa Đoàn lên mặt bằng, được nhân viên y tế của Công ty Than Núi Béo cấp cứu và đưa lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh bằng xe cứu thương chuyên dụng. Tại bệnh viện, sau khi cấp cứu, các bác sĩ xác định nạn nhân đã tử vong.

Cũng theo báo cáo của Chi nhánh Vân Long, ngay khi sự việc xảy ra, đơn vị đã tiến hành khai báo tai nạn lao động với Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Công an TP.Hạ Long.

Ngày 7/8, đại diện Chi nhánh Vân Long và gia đình đã tổ chức buổi hoà giải, thống nhất mức hỗ trợ, gia đình cam kết đồng ý thoả thuận hòa giải và không có khiếu kiện kiến nghị gì với đơn vị và các cơ quan chức năng.

Ông Trần Trung Hiếu - Phó Giám đốc Chi nhánh Vân Long cho biết, Công ty cổ phần Du lịch và Thương mại - Vinacomin - Chi nhánh Vân Long có đăng ký ngành nghề kinh doanh thi công đào lò, đáp ứng được năng lực theo quy định.

Đơn vị bắt đầu ký hợp đồng kinh tế về thực hiện công việc thi công đào lò với Công ty Than Núi Béo từ tháng 5/2019. Còn hợp đồng năm 2020, công ty thi công đào lò với khối lượng 1.500m, thời gian thực hiện từ tháng 3/2020 cho đến 31/12/2020. Hiện Chi nhánh Vân Long có khoảng hơn 50 công nhân đang làm việc tại đây, trong đó có 19 người là học sinh đang thực tập.

Học sinh tử nạn Nguyễn Quang Đoàn, học đúng chuyên ngành khai thác mỏ tại Trung tâm Đào tạo nhân lực Duyên Hải (phường Hồng Hà, TP.Hạ Long). Thời gian vừa rồi, Đoàn cùng nhiều học sinh khác được trung tâm này giới thiệu vào thực tập tại công trường đào lò, do Chi nhánh Vân Long quản lý. Khi xảy ra tai nạn, Đoàn đang là học sinh đang thực tập nên chưa được đóng bảo hiểm, chưa có chế độ với Chi nhánh Vân Long. Tuy nhiên người bị nạn vẫn được công ty lo đầy đủ các chế độ khác.

"Trong quy trình quy phạm về tổ chức thi công đào lò có hộ chiếu nổ mìn. Nhưng trong hợp đồng thi công với Công ty Than Núi Béo, Chi nhánh Vân Long không có chức năng nổ mìn, việc nổ mìn là do Công ty Than Núi Béo thực hiện. Đơn vị chỉ tiến hành khoan theo hộ chiếu nổ mìn, khoan xong chỉ huy nổ mìn và thợ mìn của Công ty Than Núi Béo vào triển khai, đảm bảo công tác nạp lỗ, kích nổ, bảo vệ, giữ hiện trường cho đến khi đủ đảm bảo an toàn".

Khai trường than lộ thiên của Công ty Than Núi Béo.

Trước đó, sau khi xảy ra tai nạn, một lãnh đạo Công ty Than Núi Béo cho biết, Công ty Than Núi Béo là chủ mỏ, còn công nhân tử vong là người của bên nhà thầu thi công thuê. Hiện tại, chủ mỏ không phải là đơn vị khai thác trực tiếp, nên chỉ phối hợp với cơ quan chức năng và công ty khai thác thuê nhằm làm rõ vụ tai nạn.

Theo luật sư Diệp Năng Bình (Văn phòng luật sư Tinh Thông Luật, Đoàn Luật sư TP.HCM) khẳng định, cho dù Công ty Than Núi Béo đã thuê đơn vị khai thác than, nhưng trách nhiệm liên đới vẫn thuộc về chủ mỏ. Bởi không phải ký hợp đồng thuê bên khác khai thác tài nguyên, thì chủ mỏ đứng ngoài cuộc. Cùng với đó, Công ty Than Núi Béo phải có trách nhiệm giám sát, theo dõi việc khai thác than, đặc biệt là kiểm tra quy trình nổ mìn nhằm bảo vệ an toàn cho người lao động.

Để có cơ sở truy cứu trách nhiệm của các bên liên quan, cơ quan chức năng cần làm rõ nội dung của các hợp đồng nhằm xác định tính pháp lý và trách nhiệm vật chất đối với gia đình nạn nhân.

Trong trường hợp kết quả điều tra cho thấy một trong hai bên đã vi phạm các quy định về an toàn lao động, gây thiệt hại đến tính mạng của công nhân thì người có trách nhiệm trong đơn vị sẽ bị xử lý hình sự về tội "Vi phạm quy định về an toàn lao động theo quy định tại Điều 295 Bộ luật lao động năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017".

Luật sư Diệp Năng Bình cho hay, trong trường hợp vụ tai nạn lao động do nguyên nhân khách quan, không có lỗi của cá nhân, tổ chức (việc đảm bảo an toàn lao động được thực hiện nghiêm túc) thì sẽ không xem xét xử lý hình sự. Tuy nhiên, doanh nghiệp có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do tai nạn lao động đối với gia đình nạn nhân, đồng thời có trách nhiệm làm các thủ tục để gia đình nạn nhân hưởng bảo hiểm xã hội theo quy định pháp luật.

Tại Điều 144 Bộ luật Lao động 2012, chủ sử dụng lao động phải thanh toán những chi phí không nằm trong danh mục do bảo hiểm y tế chi trả đối với người lao động tham gia bảo hiểm y tế. Trả đủ tiền lương theo hợp đồng lao động cho nạn nhân bị tai nạn. Căn cứ theo quy định này, ngay sau khi tai nạn lao động xảy ra, công ty có trách nhiệm chi trả các khoản chi phí để cứu chữa, khắc phục hậu quả.

"Trường hợp đơn vị sử dụng người lao động không ký kết hợp đồng với người lao động mà để xảy ra tai nạn nghiêm trọng, thì trách nhiệm lương tâm là điều đáng lên án. Bên cạnh đó, doanh nghiệp sử dụng lao động còn bị phạt xử phạt hành chính đối với hành vi này", luật sư Diệp Năng Bình nói.