Khối nghiên cứu HSBC: Dù có rủi ro tăng giá hàng hoá cơ bản nhưng Việt Nam vẫn kiểm soát được lạm phát

Khối Nghiên cứu Kinh tế của Ngân hàng HSBC vừa phát hành báo cáo "Vietnam at a glance – Lạm phát sẽ đi đến đâu?" trong đó nhấn mạnh, dù có một số rủi ro tăng giá hàng hoá cơ bản, nhưng giá lương thực thực phẩm giảm nhẹ sẽ giúp Việt Nam kiểm soát lạm phát.

Khối Nghiên cứu Kinh tế Ngân hàng HSBC kỳ vọng lạm phát của Việt Nam trong năm 2021 sẽ nằm ở mức trung bình 3%, dưới mức trần 4% theo mục tiêu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đề ra và điều này tạo điều kiện cho NHNN duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng của mình.

Khi triển vọng kinh tế toàn cầu được cải thiện, có những lo ngại về biến động lạm phát. Thật trùng hợp, đà lạm phát trong tháng Hai của Việt Nam đã tăng cao nhất trong tám năm qua. Do đó, cần xem xét liệu Việt Nam có phải đối mặt với rủi ro về lạm phát trong năm 2021 hay không, vì điều này sẽ kéo theo những tác động quan trọng liên quan đến tiền tệ.

Theo HSBC, mặc dù đã có nhiệm vụ tương đối toàn diện (ví dụ như ổn định kinh tế vĩ mô và tỷ giá) và khung tiền tệ vì mục tiêu lạm phát phi chính thức, các nhà nghiên cứu vẫn kỳ vọng NHNN sẽ xem lạm phát như là một công cụ chỉ thị chính và sẽ có những phản ứng tương tự như các ngân hàng trung ương khác khi đối mặt với tình trạng khó khăn.

Điều gì đã xảy ra vào tháng Hai vừa qua? Giảm phát biến mất nhanh hơn so với mong đợi của thị trường. Lạm phát toàn phần đã tăng 1,5% so với tháng trước Giêng.

Mặc dù những ảnh hưởng của Tết đóng một vai trò quan trọng, nhưng giá điện tăng mạnh cũng được xem là một động lực chính. Sau khi được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) trợ giá điện một lần vào tháng Giêng, giá điện đã tăng 20% so với tháng trước. Trong khi đó, giá lương thực đang tăng và chi phí vận tải cao hơn cũng góp phần đẩy chỉ số lạm phát lên cao. Mặc dù biến động giá điện có thể chỉ là sự điều chỉnh hành chính chỉ diễn ra một lần, nhưng giá thực phẩm và chi phí vận tải sẽ là những yếu tố cần được theo dõi chặt chẽ, vì cả cả hai đều có tỷ trọng lớn trong rổ tính chỉ số giá tiêu dùng chung, với tỷ trọng lần lượt là 34% và 10%.

Các nhà nghiên cứu của HSBC cho rằng, có một bức tranh hỗn hợp trong danh mục thực phẩm và kỳ vọng giá thực phẩm sẽ giảm đáng kể sau khi năm ngoái đã có mức tăng 10%.

Kể từ cuối năm 2019, giá thịt heo cao hơn đã đẩy lạm phát lương thực lên cao, thậm chí có lúc lạm phát toàn phần tạm thời vượt ngưỡng "trần lạm phát 4%" trong bốn tháng liên tiếp. Tuy nhiên, giá thịt heo phần lớn đã được điều tiết, do các điều kiện dần được cải thiện kể từ nửa cuối năm 2020 và nhập khẩu thịt heo đã tăng 382% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi việc giá thịt heo tăng chậm lại là điều đáng khích lệ, giá ngũ cốc toàn cầu tăng cao đang gây ra rủi ro tăng giá. Trong trường hợp của Việt Nam, giá gạo đã có sự gia tăng đáng kể trong vài tháng qua, do một số yếu tố bao gồm nguồn cung hạn chế theo mùa và thu hoạch chậm trễ ở một số khu vực thuộc Đồng bằng sông Cửu Long do điều kiện thời tiết bất lợi.

Điều đó cho thấy, trong khi giá lương thực ngũ cốc có thể là một nguồn đáng lo ngại, tỷ trọng chỉ số giá tiêu dùng của mặt hàng này tương đối nhỏ (3,7%), do đó rủi ro tăng giá có thể được hạn chế.

Một mối quan tâm chính khác liên quan đến việc thúc đẩy nguồn cung xuất phát từ tác động của dầu mỏ. Theo HSBC, không có gì ngạc nhiên khi giá vận tải trong nước giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây chính là tác nhân kéo lạm phát toàn phần giảm mạnh trong năm 2020. Điều đó cho thấy tác động giảm giá rồi sẽ biến mất trong suốt năm 2021. Do đó, HSBC dự báo sẽ có một số áp lực tăng lạm phát từ giá vận tải cao hơn (HSBC dự báo Giá dầu thô Brent tăng 34% lên 56 USD/thùng vào năm 2021). Điều đó cho thấy, việc giá cả vận tải tăng nhiều khả năng sẽ được giá lương thực tăng chậm hơn bù đắp, do tỷ trọng của giá vận tải trong chỉ số giá lạm phát tương đối nhỏ hơn.