Lào có thể đã ký "thỏa thuận với Quỷ": xây cảng hay mở đường 'tuồn' tiền chất ma túy vào Tam giác vàng? (Bài 2)

Nhiều nghi vấn quanh Zhao Wei và dự án cảng Ban Mom

Tờ Vientiane Times đưa tin, công ty thực sự đứng sau khoản đầu tư 50 triệu USD vào dự án cảng Ban Mom là Osiano Trading Sole Co., Limited. Chủ tịch Osiano Trading Sole Co., ông Khonekham Inthavong cho biết dự án cảng nhằm mục đích thúc đẩy thương mại hàng hóa và dịch vụ ở Lào, đặc biệt là khu vực Tam giác vàng.

Cũng theo ông Inthavong, dự án là liên doanh "giữa các đối tác trong và ngoài nước có kinh nghiệm xây dựng trên toàn khu vực". Ông này nhấn mạnh Osiano Trading Sole Co. được thành lập năm 2012 dựa trên các quy định pháp luật của Lào với mạng lưới kinh doanh rộng khắp từ phát triển du lịch và nông nghiệp, xây dựng đường bộ và cảng, bất động sản, bảo hiểm…

Tuy nhiên, tờ CNN chỉ ra rằng các tin tức về Osiano Trading Sole Co. và Chủ tịch của nó, ông Khonekham Inthavong dường như mới chỉ “mọc lên” trong vòng 2 năm qua. Tìm kiếm trên các trang thông tin trực tuyến và kênh phương tiện truyền thông của Lào cho thấy trước năm 2019, không xuất hiện thông tin gì về Inthavong và Osiano Trading Sole Co. Chỉ có tin tức về một số khoản đầu tư xuất hiện từ năm 2019.

Theo kết quả điều tra của CNN thông qua cơ quan đăng ký kinh doanh của Lào, Osiano Trading Sole Co. thực chất được đăng ký thành lập vào tháng 7/2020 bởi một cá nhân mang tên Yoma Inthavong. Không rõ cá nhân này có mối liên hệ nào với Khonekham Inthavong hay không. Bản thân Khonekham Inthavong cũng tự đăng ký một doanh nghiệp khác với tên tương tự là Osiano Land and Investment Sole Co. vào năm 2018. Cũng chưa rõ hai doanh nghiệp này có mối liên hệ gì với nhau hay không.

CNN hiện không thể liên hệ với Osiano Trading Sole Co; Osiano Land and Investment Sole Co và cả Chủ tịch Khonekham Inthavong để trao đổi trực tiếp. Các thông tin liên quan như trang web, tài khoản mạng xã hội… của các công ty này đều không được công khai, điều khá bất thường với một công ty tham gia vào dự án xây dựng cảng quan trọng như vậy.

Jeremy Douglas, đại diện Đông Nam Á của Văn phòng Liên hợp quốc về ma túy và tội phạm UNODC nhận định dù chưa có bằng chứng nào cho thấy Zhao Wei - người bị Mỹ cáo buộc là trùm ma túy khét tiếng - có liên hệ trực tiếp với dự án cảng Ban Mom về mặt giấy tờ. Nhưng “việc kết nối giữa Zhao Wei là Osiano là không khó”.

“Dựa trên những thông tin tình báo mà chúng tôi nhận được, Zhao Wei đang hợp tác với Osiano để mở rộng phạm vi hoạt động của Đặc khu Kinh tế Tam giác Vàng (GTSEZ) mà ông ta điều hành”.

Hiện Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Bộ Công nghiệp và Thương mại Lào đều chưa đưa ra bình luận nào về vụ việc khi được CNN liên hệ.

Cảng Ban Mom: cơ hội phát triển kinh tế cho Lào hay con đường “tuồn” tiền chất ma túy vào “Tam giác vàng”?

Không thể phủ nhận, sòng bạc King Romans đang thúc đẩy sự phát triển của Đặc khu Kinh tế Tam giác Vàng (GTSEZ) do Zhao Wei làm Chủ tịch. Chỉ trong một thập kỷ qua, 900 triệu USD đã được đổ vào các dự án cơ sở hạ tầng trong khu vực, bao gồm các khu phức hợp mua sắm, đường xá, cơ sở chăm sóc sức khỏe, cảnh quan ở GTSEZ… Tổng vốn đầu tư kể từ khi dự án bắt đầu vào năm 2007 đến nay đã lên tới 2 tỷ USD, theo thông tin trên tài khoản WeChat chính thức của GTSEZ.

Trên thực tế, Zhao Wei và các công ty của ông ta đã xây dựng nền móng cho một thành phố du lịch vùng “Tam giác vàng” với sức chứa lên tới 50.000 người. Đây không phải một thành tựu nhỏ, bởi nhiều năm trước, GTSEZ phồn hoa ngày nay chỉ là vùng rừng rậm hoang sơ của nước Lào.

Nhưng du khách đến GTSEZ không chỉ để dạo chơi ở sòng bạc. Họ còn có thể trải nghiệm du lịch, ngắm những cây Kapok nở hoa đỏ rực trên đảo Don Xao hoặc ghé thăm một số ngôi làng và khu chợ cổ kính, khu phố Tàu hay đền thờ của người bản địa. Phần lớn thành công đó đều nhờ vào tầm nhìn của Zhao Wei.

Ngay lần đầu tiên đến “Tam giác vàng”, Zhao Wei đã bị ấn tượng bởi vẻ đẹp thiên nhiên ở khu vực này, bởi tiềm năng du lịch và nông nghiệp. Thời điểm đó, đây vẫn còn là vùng nông thôn hẻo lánh, giống như Trung Quốc trước khi mở cửa kinh tế vào cuối thập niên 70. Trả lời giới truyền thông, Zhao Wei cho hay ông kỳ vọng sẽ tạo nên một nền kinh tế mới mạnh mẽ, giúp người dân địa phương từ bỏ con đường buôn bán ma túy. “Tôi nghĩ sòng bạc, với tác hại nhỏ hơn, là cơ hội lớn để thoát khỏi thứ tác hại lớn như ma túy”.

Vì vậy, vào năm 2007, Kings Romans đã ký thỏa thuận với chính phủ Lào để hợp tác phát triển một khu du lịch ở chính khu vực "Tam giác vàng". Ba năm sau, Thủ tướng Lào ký sắc lệnh chính thức thành lập Đặc khu Kinh tế Tam giác Vàng GTSEZ, cho Zhao Wei thuê đất với hiệu lực trong 99 năm. Thỏa thuận quy định rằng GTSEZ sẽ được phép tự điều hành, từ quy hoạch đô thị đến hệ thống tài chính và thậm chí cả an ninh trong một số trường hợp nhất định. Các chuyên gia nước ngoài theo dõi khu vực thì cho rằng sắc lệnh này đã tạo điều kiện cho Zhao Wei biến khu vực GTSEZ thành “lãnh địa” của riêng mình. 

Từ đó đến nay, GTSEZ ngày càng có xu hướng mở rộng quy mô. Những người điều hành GTSEZ, dẫn đầu là Zhao Wei tham vọng nâng sức chứa khu vực lên tới 200.000 người. Hàng loạt kế hoạch xây dựng khu nghỉ dưỡng, sân golf và bảo tàng được vạch ra, theo thông tin trên trang web chính thức của GTSEZ. Thêm vào đó là những ý tưởng như một dãy nhà hàng dọc bờ sông, một con phố các quán bar, các khách sạn năm sao và thậm chí là một trung tâm phẫu thuật thẩm mỹ.

Nếu nhìn theo hướng này, việc xây dựng bổ sung cảng Ban Mom gần điểm đến du lịch ở vùng xa xôi như GTSEZ có thể mang ý nghĩa kinh doanh tích cực. Các phương tiện truyền thông của Lào đưa tin dự án cảng Ban Mom có thể mất 3 năm để xây dựng và 9 năm tiếp theo để hoàn thiện các cơ sở hạ tầng phụ trợ như nhà kho, trung tâm kiểm dịch động thực vật...

Brian Eyler, giám đốc chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Stimson (một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington) cho biết dự án cảng Ban Mom có vẻ thừa thãi vì đã có hai cảng lớn được xây dựng ở phía bờ Thái Lan của sông MeKong gần đó, tạo đường đi thuận lợi cho dòng chảy thương mại từ Trung Quốc sang Bangkok. “Xây dựng cảng mới gần như không cần thiết cho lưu lượng thương mại quốc tế hiện tại. Cảng Ban Mom sẽ chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch thương mại giữa Trung Quốc và Sòng bạc Kings Roman (Đặc khu kinh tế Tam giác vàng GTSEZ) cũng như hầu hết các giao dịch diễn ra xung quanh sòng bạc như buôn bán trái phép ma túy, động vật hoang dã và thậm chí là buôn người mà thôi”.

Đồng quan điểm với Brian Eyler, ông Jeremy Douglas giải thích rằng dự án cảng Ban Mom có thể sẽ được sử dụng để vận chuyển tiền chất ma túy - nguyên liệu để sản xuất ma túy tổng hợp - vào “Tam giác vàng” và sau đó xuất khẩu thành phẩm qua đường sông Mekong, một trong những tuyến đường thủy quan trọng nhất ở Đông Nam Á.

“Đã có nhiều cáo buộc cho thấy Zhao Wei tham gia tích cực vào các hoạt động rửa tiền, buôn bán ma túy và nhiều hình thức tội phạm xuyên quốc gia. Nếu điều đó là sự thực, thì rất có thể dự án cảng Ban Mom sẽ được sử dụng để tiếp tay cho những hoạt động này”.

Nằm sát “Tam giác vàng”, Sông Mekong chia tách Lào khỏi bang Shan (Myanmar) - sào huyệt ma túy đá của Đông Nam Á. Đầu năm nay, cảnh sát Myanmar đã phá thành công một trong những vụ buôn bán ma túy lớn nhất châu Á trong nhiều thập kỷ, thu giữ gần 200 triệu viên methamphetamine, hơn 500 kg methamphetamine tinh thể, 35,5 tấn và 163.000 lít tiền chất dùng để sản xuất ma túy bất hợp pháp.

Theo ông Douglas, quá trình sản xuất ma tuý tổng hợp ở quy mô công nghiệp lớn như vậy đòi hỏi phải có một nguồn cung tiền chất ổn định. Và cho đến nay, việc vận chuyển tiền chất vào bang Shan vẫn đang gặp nhiều trở ngại lớn về mặt hậu cần. “Thực tế là có rất ít cách để vận chuyển lượng tiền chất ma túy lớn như vậy vào Myanmar. Nhưng nếu sử dụng cảng Ban Mom, đây sẽ là một lối vào dễ dàng. Họ chỉ cần di chuyển ngược dòng bằng thuyền khoảng 6-7 giờ”.