Những nỗ lực của Trung Quốc liệu có thể cứu được thị trường chứng khoán?

Tuy nhiên lần này, các nhà đầu tư cho biết, vấn đề còn nghiêm trọng hơn nhiều.

Các nhà chức trách đã chuyển sang chế độ khủng hoảng để hỗ trợ thị trường đang sụt giảm của Trung Quốc, nhắm vào những người bán khống và giải phóng tiền mặt cho các ngân hàng, trong khi các quỹ nhà nước đang thúc đẩy mua hàng.

Báo hiệu mối lo ngại ngày càng tăng, Trung Quốc đột ngột sa thải Chủ tịch Ủy ban điều tiết chứng khoán Trung Quốc Yi Huiman vào hôm thứ Tư, đưa ra một dấu ấn khác trong kế hoạch kéo dài gần một thập kỷ nhằm thúc đẩy chứng khoán.

Các nhà phân tích của Eurasia Group viết trong một ghi chú sau cuộc cải tổ bất ngờ này: "Sự xáo trộn chứng tỏ rằng động lực chính trị vẫn nhằm thắt chặt kiểm soát hành chính hơn là giải quyết các vấn đề cơ bản mà nền kinh tế đang phải đối mặt".

Theo các nhà phân tích, thay vì giúp đỡ, "điều này tạo ra cảm giác bất ổn và đè nặng lên sự tự tin [của các nhà đầu tư]".

Động thái này được đưa ra khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị được các cơ quan quản lý báo cáo tóm tắt về thị trường tài chính, dẫn tới những đặt cược vào những động thái mạnh mẽ hơn nhằm ngăn chặn làn sóng bán tháo vào đầu tuần này, vốn đã vượt xa đợt bán tháo 6,8 nghìn tỷ USD bắt đầu vào giữa năm 2015. .

Khi đó, đích thân ông Tập Cận Bình đã ra lệnh thực hiện một chiến dịch chưa từng có để bảo vệ lợi ích của các nhà đầu tư vừa và nhỏ.

Trong khi một số biện pháp được thực hiện trong năm nay phản ánh những biện pháp trước đó, thì chính quyền Bắc Kinh vẫn chưa có những phản ứng tổng thể tương tự như hồi năm 2015.

Ngân hàng trung ương đã trì hoãn việc đưa ra các cam kết thanh khoản lớn và đội ngũ kinh tế của ông Tập vẫn chưa thực hiện gói giải cứu trị giá 2 nghìn tỷ nhân dân tệ (278 tỷ USD) đã được đề xuất.

Ngay cả khi các nhà hoạch định chính sách tăng cường sứ mệnh giải cứu, các nhà đầu tư cho rằng vở kịch cũ sẽ không đủ để giải đáp các câu hỏi về sức khỏe lâu dài của nền kinh tế đang chậm lại của Trung Quốc, vốn đang bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng tài sản, giảm phát và dân số ngày càng thu hẹp.

Fang Rui, nhà quản lý quỹ tại Shanghai WuSheng Investment Management Partnership, cho biết: "Lý do thực sự khiến lần này khác biệt là câu chuyện về tăng trưởng kinh tế đã thay đổi. Chúng ta hiện đang ở một điểm lượn chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ qua".

Sự hỗn loạn của thị trường cũng đang tạo ra những lời chỉ trích ngầm trong công chúng và các nhà đầu tư, sau nhiều năm hạn chế chính sách và các biện pháp kiềm chế không linh hoạt của COVID đã làm ảnh hưởng đến tâm lý kinh doanh.

Kỳ nghỉ Tết Nguyên đán sắp tới đang tạo thêm áp lực, khi 200 triệu nhà đầu tư nhỏ lẻ của cả nước chuẩn bị tụ tập cùng gia đình, điều này có khả năng gieo rắc thêm sự u ám cho thị trường chứng khoán.

Trong khi vụ sụp đổ năm 2015 cũng trùng hợp với thời điểm kinh tế suy thoái và thị trường nhà đất sụt giảm, Trung Quốc ngày nay đang phải đối mặt với bối cảnh chính sách đã thay đổi.

Khi ông Tập cố gắng định hướng lại nền kinh tế theo hướng tăng trưởng chất lượng cao và tránh xa thị trường bất động sản dựa vào nợ nần, các nhà lãnh đạo cấp cao đã ra tín hiệu rằng họ sẽ không dựa vào các biện pháp kích thích lớn.

Lần trước, Thủ tướng Trung Quốc lúc đó là ông Lý Khắc Cường, nhân vật nổi bật nhất trong dàn lãnh đạo, chịu trách nhiệm ứng phó với cuộc khủng hoảng.

Sau khi ông trở về sau chuyến công du châu Âu vào tháng 7 năm đó, chính phủ đã triển khai một quỹ bình ổn, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cam kết cung cấp nguồn vốn dồi dào cho các nhà đầu tư được nhà nước hậu thuẫn và các nhánh khác nhau của thế giới tài chính đã được huy động để hỗ trợ thị trường.

Lần này, những tuyên bố ủng hộ từ Thủ tướng Lý Cường, Phó Thủ tướng Hà Lập Phong và Thống đốc ngân hàng Trung ương Phan Công Thắng đã không có tác động lâu dài.

Trong báo cáo thực thi chính sách tiền tệ hàng quý được công bố hôm thứ Năm, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cho biết họ dự kiến giá tiêu dùng sẽ phục hồi ở mức vừa phải khi nhu cầu phục hồi, đồng thời sẽ tăng cường giám sát thanh khoản hệ thống ngân hàng.

Giờ đây, một số nhà đầu tư đang chờ đợi lời nói từ ông Tập, người đang tăng cường ảnh hưởng của ông đối với các chính sách kinh tế của Trung Quốc.

Xu Dawei, nhà quản lý quỹ tại Jintong Private Fund Management ở Bắc Kinh, cho biết: "Một cuộc họp đặc biệt có thể được triệu tập có thể cho thấy mọi việc đã trở nên tồi tệ đến mức cần phải được báo cáo lên cấp trên".

Ông nói thêm, nếu một cuộc họp ngắn với các cơ quan quản lý được xác nhận, "đây có thể là điểm mấu chốt".

Tình hình đòi hỏi ông Tập phải kêu gọi cải cách tài chính, theo Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á-Thái Bình Dương tại Natixis SA, người lưu ý rằng Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) không còn giữ vai trò lãnh đạo như năm 2015.

Ông Tập đã làm suy yếu quyền lực của PBOC trong thời gian gần đây, khi trao một số quyền hạn của mình cho cơ quan quản lý tài chính được cải tổ.

Alicia Garcia Herrero cho rằng: "Nếu Ngân hàng Trung ương Trung Quốc ban hành chính sách tiền tệ nới lỏng hơn, họ cũng sẽ cần phải tăng cường kiểm soát vốn. Nếu không, mỗi đồng nhân dân tệ họ đưa vào lưu thông sẽ biến mất. Vì vậy, tôi đang mong đợi các biện pháp kiểm soát vốn rất nghiêm ngặt ở Trung Quốc và đây là một tin rất xấu đối với các nhà đầu tư vì họ đang bị ràng buộc".

Các vấn đề gần một thập kỷ trước cũng xuất phát từ giao dịch ký quỹ được tài trợ ngầm. Điều đó dẫn đến sự sụt giảm nhanh chóng và dữ dội khi các nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy buộc phải bán. Sự sụt giảm này đã kéo dài ba năm, do việc mở cửa trở lại sau đại dịch đáng thất vọng tiếp tục gia tăng những tổn thất do sự gián đoạn của COVID.

Brock Silvers, Giám đốc điều hành tại công ty cổ phần tư nhân Kaiyuan Capital cho biết: "Các can thiệp vào thị trường không thể có tác dụng theo thời gian trừ khi giải quyết được các động lực cơ bản. Tất cả các chính sách gần đây dường như đều đang điều trị các triệu chứng hơn là chữa bệnh".

Trong khi chứng khoán Trung Quốc nhìn chung kết thúc tuần với mức tăng mạnh, một số nhà phân tích vẫn muốn có chính sách mạnh mẽ hơn để đảm bảo sự đảo chiều.

Xin-Yao Ng, Giám đốc đầu tư chứng khoán châu Á tại abrdn, cho biết ông hoài nghi về sự gia tăng tâm lý bền vững nếu không có gói kích thích lớn, trích dẫn "khoảng cách nhận thức" trong cách các nhà lãnh đạo hàng đầu và những người tham gia thị trường nhìn nhận nền kinh tế Trung Quốc.

Ông nói: "Các nhà đầu tư cho rằng nền kinh tế thực sự yếu kém và thậm chí không tin vào số liệu GDP. Trong khi đó, ông Tập Cận Bình và nội các của ông có thể vẫn tương đối tự tin về tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc".