Sai phạm của ông Hoàng Trung Hải tại đại dự án nghìn tỷ thua lỗ Gang thép Thái Nguyên

Theo thông báo của Ủy ban Kiểm tra Trung ương chiều nay, tại kỳ họp thứ 42 (từ ngày 3 đến 8/1), cơ quan này đã quyết định trình Bộ Chính trị xem xét đề nghị kỷ luật ông Hoàng Trung Hải (Bí thư Thành ủy Hà Nội, nguyên Phó thủ tướng) vì đã có vi phạm, khuyết điểm liên quan dự án Gang thép Thái Nguyên.

Cách đây một tháng, tại kỳ họp 41, cơ quan kiểm tra xác định ông Hoàng Trung Hải trong thời gian giữ cương vị Ủy viên Ban cán sự đảng, Phó thủ tướng đã có vi phạm, khuyết điểm khi cho một số ý kiến chỉ đạo đối với dự án mở rộng sản xuất giai đoạn II – Công ty gang thép Thái Nguyên (TISCO II).

Dự án Gang thép Thái Nguyên được phê duyệt năm 2005 với tổng vốn hơn 3.800 tỷ đồng (hơn 242 triệu USD) với hai gói thầu chính. Gói thầu mỏ sắt Tiến Bộ đã hoàn thành đưa vào sử dụng với giá trị thanh toán là trên 224 tỷ đồng. Gói thầu EPC dây chuyền công nghệ luyện kim được tổ chức đấu thầu và tập đoàn xây lắp luyện kim Trung Quốc (MCC) trúng thầu với giá hơn 160 triệu USD.

Năm 2013, dự án được Chủ tịch HĐQT Công ty gang thép Thái Nguyên phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư hơn 8.100 tỷ đồng (tăng trên 4.200 tỷ đồng). Tuy nhiên Thanh tra Chính phủ cho rằng việc điều chỉnh này "không có cơ sở".

Tại thời điểm cơ quan thanh tra vào cuộc (năm 2017), tổng giá trị TISCO thanh toán cho dự án là hơn 4.400 tỷ đồng; trong đó thanh toán cho MCC trên 92% giá trị hợp đồng nhưng các hạng mục đều chưa hoàn thành. Đến năm 2013, MCC và các nhà thầu đã dừng thi công. "Hiện một số thiết bị đã gỉ sét, hư hỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ, chất lượng dự án, thiệt hại vốn đầu tư", kết luận thanh tra nêu.

Tháng 4/2019, cơ quan cảnh sát điều tra (C03) thông báo đã khởi tố vụ án về tội Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng và Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí khi điều tra mở rộng 4 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật xảy ra tại dự án. Hai cựu sếp của Tổng công ty Thép Việt Nam và ba người từng lãnh đạo Công ty gang thép Thái Nguyên bị bắt.

Những chỉ đạo của ông Hoàng Trung Hải về dự án Gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2:

Ngày 28/7/2014, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã chủ trì cuộc họp về Dự án Mở rộng sản xuất giai đoạn II của Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên (Dự án). Tham dự cuộc họp có đại diện lãnh đạo các cơ quan: Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Văn phòng Chính phủ, Ngân hàng Phát triển Việt Nam...

Sau khi nghe Tổng công ty thép Việt Nam và Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên báo cáo, ý kiến của các cơ quan, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải kết luận:

"Báo cáo của Bộ Công Thương, của Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên về rà soát, đánh giá lại hiệu quả dự án, ý kiến của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với cơ chế tài chính cho Dự án cho thấy Dự án còn hiệu quả.

Do vậy, cần tính toán kỹ các phương án để tháo gỡ khó khăn cho Dự án, báo cáo Thường trực Chính phủ xem xét, quyết định".

"Giao Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan liên quan và Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc cấp 1.000 tỷ đồng từ Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp cho Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước để đầu tư vào Dự án.

Phối hợp với Ngân hàng Phát triển Việt Nam nghiên cứu, đề xuất cơ chế điều chỉnh mức lãi suất cho vay tín dụng đầu tư đối với các khoản vay đã giải ngân của Dự án, bảo đảm phù hợp với diễn biến lãi suất của thị trường; trường hợp cần thiết, đề xuất sửa đổi các quy định có liên quan, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Giao Ngân hàng Phát triển Việt Nam và Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam căn cứ đánh giá của Bộ Công Thương về hiệu quả Dự án và khả năng trả nợ của Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên, xây dựng phương án tiếp tục cho Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên vay vốn theo phương thức hợp vốn và xem xét cơ cấu lại các khoản nợ hiện hành của Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên; trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam để trình Thủ tướng Chính phủ để xem xét, quyết định.

Đối với các khoản vay vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước, Ngân hàng Phát triển Việt Nam xem xét cơ cấu lại các khoản nợ hiện hành và tiếp tục cho vay theo nguyên tắc cơ chế vay vốn đối với giai đoạn II của Dự án áp dụng theo cơ chế vay vốn đối với giai đoạn I của Dự án. Thời gian vay vốn là 15 năm, lãi suất vay áp dụng theo quy định hiện hành.

Giao Bộ Công Thương chỉ đạo Tổng công ty Thép Việt Nam, Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên đánh giá kỹ các phương án trả nợ, phối hợp với Ngân hàng Phát triển Việt Nam và Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam tháo gỡ các vướng mắc để Dự án tiếp tục được thực hiện".