Sàn giao dịch tiền số thi nhau đổ bộ vào Việt Nam - Tránh nguy cơ mất tiền bằng cách nào?

7 sàn giao dịch tiền số đến từ thế giới là FTX, Coinbase, Binance, CoinW, Jeritex, AAX, OKX đang là các nhà tài trợ lớn cho sự kiện VietNam Blockchain Summit 2022 được diễn ra từ 19-20/10/2022 tại Hà Nội. Được biết, đây là các sàn giao dịch tiền số chưa được cấp phép hoạt động tại Việt Nam. 

Việt Nam đã vào top 10 thế giới về tỷ lệ người sở hữu tiền mã hóa, có khoảng 6 triệu người Việt sở hữu tài sản kỹ thuật số.

Dù pháp luật Việt Nam chưa cho phép cá nhân đầu tư ngoại hối, nhưng thời gian qua, các sàn kinh doanh, đầu tư ngoại hối (Forex), chứng khoán quốc tế, tiền số (hay còn gọi tiền ảo, tiền điện tử, tiền mã hoá….) vẫn hoạt động và không ngừng chào mời người dân tham gia.

Thống kê của chính phóng viên cho thấy, trung bình mỗi ngày phóng viên nhận được 6-8 cuộc gọi chào mới/gửi tài liệu phổ cập kiến thức đầu tư tiền số và chứng khoán quốc tế. Sàn giao dịch tiền số liên tiếp ghi nhận các cảnh báo từ cơ quan quản lý từ 2021.

Giao dịch tiền số - Hấp dẫn nhưng cần tỉnh táo

Từ năm 2021 - tháng 6/2022, đã có hàng chục sàn giao dịch chứng khoán quốc tế, vàng, ngoại hối (forex) bị sập đồng loạt, nhà đầu tư điêu đứng trước nguy cơ mất tiền.

Coinbase, FTX, Binance đã nhận được yêu cầu khi Quốc hội Mỹ tìm cách xử lý vụ gian lận tiền số trị giá 1 tỷ USD. Cuối tháng 8/2022, Ủy ban Giám sát và Cải cách Hạ viện Mỹ đã tăng cường áp lực lên các cơ quan liên bang và các sàn giao dịch tiền điện tử để bảo vệ người Mỹ khỏi những kẻ lừa đảo.

Cụ thể, Ủy ban đã yêu cầu 4 cơ quan, cũng như 5 sàn giao dịch tài sản kỹ thuật số gồm Coinbase, FTX, Binance.US, Kraken và KuCoin cung cấp thông tin và tài liệu về những gì họ đang làm để bảo vệ người tiêu dùng chống lại các trò gian lận và chống lại gian lận liên quan đến tiền số.

Trước đó vào đầu năm 2022, FCA (Financial Conduct Authority, Cơ quan Quản lý Tài chính Vương quốc Anh) cũng đã bày tỏ lo ngại về một thỏa thuận liên quan đến một công ty con và công ty dịch vụ tài chính của Binance. Tạp chí Financial Times đưa tin vào ngày 19 tháng 9, FCA cho biết FTX hoạt động trong nước mà không được phép.

Theo FCA, những người chơi trên sàn FTX (là một sàn giao dịch tiền điện tử phái sinh được tạo ra bởi các Trader có trụ sở tại Hong Kong) sẽ không có quyền truy cập vào Dịch vụ thanh tra tài chính hoặc được bảo vệ bởi Chương trình bồi thường dịch vụ tài chính (FSCS). Vì vậy người chơi không có khả năng lấy lại tiền của mình nếu sự cố xảy ra. Các cảnh báo gần đây của FCA về FTX tương tự như các thông báo trước đó về Binance. 

Riêng sàn Jeritex, Bộ Công thương Việt Nam đã có ghi nhận và thông báo đây là sàn có dấu hiệu kinh doanh đa cấp trái phép thông qua hình thức giao dịch tiền điện tử và không có giấy chứng nhận.

Tháng 7/2021, sàn giao dịch tiền số đa cấp V Global Exchange của Hàn Quốc vừa bị tố lừa đảo 69.000 nạn nhân, chiếm đoạt 3,5 tỷ USD.

Sàn giao dịch ngoại hối cũng bị loạt cảnh báo

Không chỉ có các sàn giao dịch tiền số bị cảnh báo sau rất nhiều vụ mất tiền, có tính chất lừa đảo thị trường thì các sàn giao dịch ngoại hối (Forex) cũng liên tục được cảnh báo.

Gần đây Công an TP Hà Nội khởi tố vụ án, khởi tố 3 bị can liên quan đến 4 sàn giao dịch vàng, tiền ảo quy mô lớn (Rforex, Yaibroker, Vistaforex, Exswiss) và nhiều website khác có giao diện giống sàn Forex, với hơn 12.000 tài khoản tham gia chơi, nạp vào 4,3 triệu USD (xấp xỉ 99 tỷ đồng).

Hồi tháng 6 vừa qua, Phòng an ninh kinh tế Công an Hải Phòng đánh sập chuỗi sàn giao dịch ảo quy mô hàng ngàn tỷ đồng, bao gồm sàn Hitoption (giao dịch nhị phân, cam kết lãi suất đến 15%/tháng, được thưởng 1,5% tiền hoa hồng khi giới thiệu người mới) và 16 sàn giao dịch điện tử khác (có khoảng 115.726 tài khoản trên sàn, tổng số dư hơn 7.505 tỷ đồng, tổng số tiền đã rút 611 tỷ đồng).

Sàn ngoại hối FVP TRADE cũng liên tục bị các cơ quan truyền thông phản ánh về hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản; hoạt động theo mô hình đa cấp trái phép tại Việt Nam. Ngày 18/7/2022, đại diện ban quản lý của sàn forex này đã có thông báo gửi nhà đầu tư về quyết định tạm thời xóa tất cả dữ liệu hệ thống, quyền truy cập và thông tin, đồng thời, phong tỏa tài khoản của khách hàng.

Cách đây không lâu, Công an TP.HCM đã cảnh báo tên miền Fxtradingmarkets.com của sàn ngoại hối này được đăng ký và đặt máy chủ tại Mỹ, sàn sử dụng phương thức kinh doanh đa cấp, thưởng hoa hồng dựa vào số lượng giao dịch/nạp tiền của cấp dưới, chủ sàn này có thể đánh sập hệ thống, chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư.

Giao dịch tiền số - Tránh nguy cơ mất tiền bằng cách nào?

Giấy phép hoạt động của một sàn giao dịch tiền số là để bảo đảm quyền lợi của người chơi khi giao dịch và bảo lưu tài sản của mình tại tài khoản lưu giữ được sàn đó ghi nhận.

Các sàn giao dịch chưa được cấp phép hoạt động, nhà đầu tư có nguy cơ thiệt hại về tài chính khi thành quả đầu tư không được đảm bảo. Nhà đầu tư nộp tiền thật khi tham gia, nhưng kết quả đầu tư trên hệ thống (hay chỉ thường ở những dạng điểm số, coin, tiền ảo, ví điện tử…) không được đăng ký hay công nhận bởi cơ quan nhà nước. Những hệ thống này sẵn sàng biến mất bất kỳ lúc nào.

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ vào tháng 3/2021, liên quan đến đầu tư Forex, tiền số, Trung tướng Tô Ân Xô cho biết: Bộ Công an kiến nghị Chính phủ giao Bộ Tư pháp chủ trì phối hợp với NHNN Việt Nam, Bộ Tài chính và các bộ, ban, ngành có liên quan nghiên cứu về loại hình đầu tư kinh doanh Forex này, từng bước đưa loại hình đầu tư kinh doanh này vào khuôn khổ, theo nhiệm vụ, chức năng của pháp luật Việt Nam để có thể kiểm soát được.

Bên cạnh đó, Bộ Công an tăng cường công tác tuyên truyền để cảnh báo các nhà đầu tư không bị lừa đảo, lôi kéo vào các hoạt động trá hình như cho vay nặng lãi, kinh doanh đa cấp, nghe tư vấn của người không có trình độ chuyên môn, bằng cấp, chứng chỉ hành nghề.

Và, các trường hợp cá nhân, tổ chức lợi dụng, sử dụng hình thức đầu tư, kinh doanh, môi giới của những hoạt động lừa đảo, chiếm đoạt tài sản nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật, khi có đầy đủ chứng cứ thì cơ quan công an có thể tiến hành xử lý các cá nhân, tổ chức đó.

Song song đó, Ủy ban Chứng khoán nhà nước khuyến cáo các nhà đầu tư cẩn trọng khi tham gia đầu tư vào tiền ảo, tài sản ảo để hạn chế những tổn thất có thể xảy ra và đề nghị các công ty đại chúng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư chứng khoán không được thực hiện các hoạt động phát hành, giao dịch và môi giới tiền ảo trái pháp luật.