Trung Quốc tăng mua đậu tương ngay trước thềm bầu cử Mỹ: cơ hội lớn cho Trump

Trang trại ở bang Iowa của ông Dave Walton, một nông dân Mỹ đồng thời là cử tri độc lập, đã lao đao khi Tổng thống Trump châm ngòi chiến tranh thương mại với Trung Quốc cách đây gần 2 năm. Giờ đây, sau khoảng thời gian khó khăn, Dave Walton đã tìm lại được những đơn hàng đậu tương lớn. Số đậu tương vừa thu hoạch vào tuần trước hiện đang được vận chuyển bằng đường sông xuôi dòng Mississippi đến một cảng xuất khẩu trước khi lên tàu đến Trung Quốc. Dù các đơn hàng chưa thể khôi phục lại mức trước thương chiến Mỹ Trung, nhưng tình hình lạc quan hiện tại là đủ để Dave Walton bỏ qua những hệ lụy nặng nề trước đó.

“Vấn đề xung đột thương mại với Trung Quốc vẫn chưa được giải quyết triệt để, nhưng tôi cho rằng Tổng thống Trump đã đạt được một tiến bộ lớn và ông ấy có thể tiếp tục những chiến thắng đó” - Dave Walton nhận định. Dù Walton chưa đưa ra quyết định cuối cùng về việc sẽ bỏ phiếu cho Biden hay Trump trong ngày bầu cử 3/11 tới đây, nhưng ông này quan ngại ứng viên Biden có thể yếu hơn Trump trong việc giải quyết các vấn đề thương mại.

Nông dân Mỹ nói chung và nông dân trồng đậu tương nói riêng là một trong những đối tượng chịu thiệt hại nặng nề nhất từ cuộc chiến tranh thương mại do Trump châm ngòi. Kim ngạch xuất khẩu đậu tương sang Trung Quốc - thị trường tiêu thụ đậu tương lớn nhất thế giới - đã chậm lại chưa từng có trong năm qua. Việc Trung Quốc tìm kiếm các thị trường thay thế ngoài Mỹ để trả đũa xung đột thương mại đã khiến giá đậu tương Mỹ giảm mạnh, lượng hàng tồn kho tăng lên mức cao kỷ lục.

Do đó, khi Trung Quốc tái khởi động các đơn hàng nhập khẩu đậu tương Mỹ vào vụ thu hoạch mùa thu - ngay trước thềm bầu cử Mỹ, đó là một tin tốt cho cả nông dân Mỹ và Tổng thống Trump.

Theo các cuộc thăm dò cử tri hồi năm 2016, nông dân là một trong những đối tượng cốt lõi ủng hộ Trump thắng cử Tổng thống. Thực tế, trong vài năm qua, Trump đã phê duyệt hàng tỷ USD ngân sách liên bang hỗ trợ nông dân Mỹ, bao gồm 23 tỷ USD thanh toán trực tiếp để bù đắp hệ lụy chiến tranh thương mại và 10 tỷ USD khác vào đầu năm nay để cứu trợ nông dân vượt qua cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19.

Một khoản viện trợ Covid-19 khác mà Trump công bố hồi tháng 9 đã giúp Trump đưa tỷ lệ ủng hộ của nông dân lên mức cao nhất kể từ khi đại dịch bắt đầu bùng phát đến nay, theo nghiên cứu của Đại học Purdue-CME Group. Chỉ 6 tháng trước, tình cảm của nông dân Mỹ với Trump đã rơi xuống mức thấp chưa từng có trong 4 năm trở lại đây khi đại dịch gây ra cú sốc lớn trong chuỗi cung ứng thực phẩm, khiến hàng loạt nông trại buộc phải phá sản. Viện trợ liên bang của Trump giúp giảm bớt phần nào tỷ lệ phá sản, nhưng số vụ phá sản nông nghiệp tại Mỹ vẫn tăng 8% trong khoảng thời gian 6/2019-6/2020. 

Hồi đầu năm, Trump cũng đạt được thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 với Trung Quốc, trong đó Bắc Kinh cam kết sẽ tăng mua 36,6 tỷ USD nông sản Mỹ trong năm 2020. Tính đến tháng 8/2020, Trung Quốc mới chỉ mua được 11 tỷ USD nông sản, tức chưa đầy 1/3 cam kết đã hứa. Tuy nhiên, khảo sát của Đại học Purdue chỉ ra rằng khoảng một nửa nông dân vẫn tin tưởng Bắc Kinh rồi sẽ thực hiện cam kết này. Grant Kimberley, giám đốc phát triển thị trường tại Hiệp hội Đậu tương Iowa cho biết: “Chúng ta có thể không đạt được mục tiêu trong thỏa thuận giai đoạn 1, một phần vì Trung Quốc bắt đầu mua đậu tương quá muộn trong năm nay. Nhưng nếu họ tiếp tục với tốc độ này, chúng ta có thể đạt vượt mức cam kết vào năm tới. Triển vọng thực sự sáng sủa”.

Mục tiêu khiến Trump châm ngòi chiến tranh thương mại với Trung Quốc là nhằm buộc Bắc Kinh ký vào một thỏa thuận lớn để giải quyết triệt để hành vi thương mại không lành mạnh, chẳng hạn như đánh cắp tài sản trí tuệ và chuyển giao công nghệ cưỡng bức. Cuộc chiến tranh thương mại khiến nông dân Mỹ lao đao, nhưng các khoản viện trợ của chính quyền Trump đã giúp họ trụ vững. 

Nông dân Iowa đã nhận được gần 1 tỷ USD trong số khoản viện trợ Covid-19 đầu tiên, nhiều hơn bất kỳ bang nào khác của Mỹ, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ. 450 triệu USD khác đã được chuyển đến Iowa trong đợt viện trợ thứ hai bắt đầu vào hôm 21/9.