Vụ gang thép Thái Nguyên: Không định giá nổi thiết bị do nhà thầu Trung Quốc cung cấp

Liên quan đến vụ án sai phạm xảy ra tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của Công ty CP gang thép Thái Nguyên (TISCO), kết luận của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cho biết, từ tháng 6.2019 đơn vị này đã có văn bản yêu cầu Hội đồng định giá tài sản của UBND tỉnh Thái Nguyên định giá tài sản là 42 xe ô tô các loại và 5 đầu máy diesel các loại.

UBND tỉnh Thái Nguyên đã thành lập Hội đồng định giá trong tố tụng hình sự. Tuy nhiên, sau 6 tháng tiến hành định giá, Hội đồng định giá tài sản tỉnh Thái Nguyên đã ra văn bản từ chối định giá, do không đủ cơ sở, căn cứ, thông tin và điều kiện để tiến hành định giá.

Tháng 12/2019, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an tiếp tục có văn bản đề nghị Bộ GTVT thành lập Hội đồng định giá tài sản nêu trên. 4 tháng sau đó, Bộ GTVT đã thành lập Hội đồng định giá tài sản theo vụ việc. Tuy nhiên, đến cuối tháng 6/2020, Bộ GTVT có văn bản cho biết, không đủ thông tin và cơ sở để tiến hành định giá, đồng thời cho biết yêu cầu của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an là “vượt quá phạm vi hiểu biết chuyên môn của thành viên Hội đồng định giá Bộ GTVT”.

Theo kết luận điều tra, trong quá trình thực hiện dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2, TISCO đã ký hợp đồng trọn gói EPC với nhà thầu Trung Quốc là Tập đoàn Khoa học công nghệ và thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC). Dù dự án đang dở dang, MMC đã ngừng thi công, khiến dự án chậm tiến độ hơn 10 năm, song TISCO đã thanh toán cho nhà thầu hơn 107 triệu USD, tương đương 2.064 tỉ đồng.

MMC đã nhập khẩu, cung cấp khoảng 3.500 tấn thiết bị, máy móc đến công trường nhưng được xác định nhiều loạt thiết bị máy móc không đúng quy cách chủng loại, sai khác về xuất xứ, tên nhà cung cấp, xuất xứ, thông số kỹ thuật… Việc dự án chậm tiến độ kéo dài đã gây thất thoát cho dự án này số tiền hơn 830 tỉ đồng, là tiền lãi vay ngân hàng.

Kết luận của Thanh tra Chính phủ về dự án này trước đó cũng từng chỉ rõ, MCC cung cấp 42 ô tô trị giá thanh toán hơn 1 triệu USD chưa có thuế nhập khẩu, nhưng tất cả các xe này đều có sai khác về tải trọng giữa hồ sơ mà TISCO xin đăng ký đăng kiểm, với kết quả kiểm tra của Cục Đăng kiểm. Trong số này, có 29 chiếc xe tải tự đổ có khả năng chuyên chở 16 tấn/xe. Tuy nhiên, kết quả kiểm tra mỗi xe này chỉ chở được khoảng 9,4 tấn.

MCC cũng cung cấp 5 đầu máy toa xe trị giá 5,4 triệu USD không đúng các thông số kỹ thuật, nhà cung cấp theo hợp đồng đã ký… Tổng cộng, MCC cung cấp các loại máy móc thiết bị có sai khác về xuất xứ, thông số kỹ thuật, không phù hợp với quy chuẩn Việt Nam có giá trị lên tới 38,8 triệu USD. Hiện một số thiết bị được cung cấp đã bị gỉ sét, hư hỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng, tiến độ của dự án.