Cho phép ngân hàng mua lại ngay trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết: Chuyên gia khẳng định "không nhiều rủi ro"

Vừa qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã lấy ý kiến đóng góp Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 16/2021/TT- NHNN (Thông tư 16) ngày 10/11/2021 của Thống đốc NHNN quy định việc TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán trái phiếu doanh nghiệp (TPDN). Dự thảo nhận được sự quan tâm của dư luận, bởi thị trường rất kỳ vọng những chủ trương, chính sách mới sẽ tác động tích cực hơn cho sự phát triển của TPDN trong thời gian tới.

Một trong những nội dung đang chú ý tại Dự thảo đó là, bãi bỏ khoản 11 và khoản 12 Điều 4 của Thông tư 16, trong đó khoản 11 quy định "Trong vòng 12 tháng sau khi bán TPDN chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán hoặc chưa đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch Upcom (TPDN chưa niêm yết), TCTD không được mua TPDN chưa niêm yết mà TCTD đã bán và/hoặc TPDN chưa niêm yết được phát hành cùng lô/cùng đợt phát hành với TPDN chưa niêm yết mà TCTD đã bán khi: Đáp ứng các quy định khác tại Điều này; Bên mua TPDN này từ TCTD thanh toán toàn bộ số tiền mua TPDN tại thời điểm TCTD ký kết hợp đồng bán TPDN cho bên mua trái phiếu; Doanh nghiệp phát hành trái phiếu được xếp hạng ở mức cao nhất theo quy định xếp hạng tín dụng nội bộ của TCTD tại thời điểm gần nhất trước khi TCTD mua TPDN". Thực tế, khoản 11 Điều 4 này đã được ngưng hiệu lực thi hành đến ngày 31/12/2023 theo quy định tại Thông tư 03/2023/TT-NHNN.

Theo lý giải từ NHNN, hiện nay, sàn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đã được vận hành và các trái phiếu còn dư nợ phải đăng ký, lưu ký và đăng ký giao dịch theo quy định tại Nghị định số 153/2020/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung) nhằm tăng tính minh bạch, gia tăng thanh khoản cho các trái phiếu phát hành riêng lẻ.

Bên cạnh đó, khi TCTD thực hiện mua lại TPDN mà TCTD đã bán, TCTD phải tuân thủ các quy định khác tại Thông tư 16/2021/TT-NHNN tương tự như khi TCTD mua lần đầu. Do đó, NHNN bãi bỏ quy định này tại Thông tư 16/2021/TT-NHNN và Thông tư 03/2023/TT-NHNN không cần phải kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành.

Như vậy, theo quy định của Dự thảo sửa đổi này, các ngân hàng có thể mua lại ngay trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết ngay sau khi bán ra.

TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính – tiền tệ Quốc gia đánh giá, việc NHNN loại bỏ quy định ngân hàng không được mua TPDN trong vòng 12 tháng sau khi bán, là động thái tích cực.

"Không cần quá lo lắng bởi vì năm ngoái khi NHNN ban hành Thông tư 10, Thông tư 03, qua đó đã tháo gỡ cho các TCTD tham gia đầu tư, mua lại TPDN trước thời hạn cho phép. Điều này giúp gỡ khó cho thị trường trái phiếu và vừa qua đã có một số doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp bất động sản phát hành lại trái phiếu", ông nói.

Cũng theo ông Lực, việc NHNN sửa đổi Thông tư 16 sẽ không gây nhiều rủi ro, bởi các ngân hàng thương mại luôn có một ngưỡng không được cho vay, đầu tư với chứng khoán, trong đó có trái phiếu doanh nghiệp. Giới hạn này ở mức không quá 5% vốn điều lệ ngân hàng.

Thứ hai, hệ thống doanh nghiệp phát hành về cơ bản đã lành mạnh, công khai, minh bạch hơn trước. Đồng thời, mức độ kiểm soát rủi ro của hệ thống ngân hàng cũng đã tốt hơn nhiều.

"Tôi nghĩ chúng ta có thể hoàn toàn tin tưởng rằng việc ban hành thông tư mới có thể gỡ khó nhưng vẫn kiểm soát được rủi ro", ông Lực khẳng định.