Hệ lụy bong bóng tài sản, lãi suất thấp quá "chưa chắc tốt"?

Lo ngại bong bóng tài sản vì lãi suất thấp?

Tại Diễn đàn Kịch bản Kinh tế Việt Nam 2021 vừa tổ chức, TS. Cấn Văn Lực – chuyên gia kinh tế nêu cảnh báo, trong bối cảnh lãi suất trên thế giới và Việt Nam giảm tương đối mạnh, dòng tiền đang đổ nhanh vào các lĩnh vực khác trong đó có chứng khoán, Việt Nam phải thận trọng với xu hướng đó.

Bởi lẽ theo phân tích của ông Lực, hiện nay tổng nợ cả nhà nước và tư nhân toàn cầu tương đương khoảng 350% GDP toàn cầu. Đây là mức rất lớn, chưa từng có. Mức này tăng khoảng 40 - 45% trong vòng 2 năm qua vì lãi suất thấp.

Vì vậy, theo vị chuyên gia này, mức lãi suất điều hành như thế nào cho phù hợp là bài toán mà chúng ta phải cân nhắc. "Thấp quá chưa chắc tốt, nó phải đảm bảo hài hòa cho các bên (người gửi tiền, vay tiền và câu chuyện điều hành vĩ mô), nếu không chúng ta có hệ lụy bong bóng tài sản.

Thời gian qua, lãi suất không phải là điểm nghẽn bởi tín dụng vẫn tăng 12-13%, đây có lẽ là mức tăng trưởng cao nhất khu vực Đông Nam Á. Trong khi đó, dòng tiền tư nhân dịch chuyển qua chứng khoán cực kỳ mạnh mẽ, có gần 40.000 tài khoản F0 được lập ra khi lãi suất có xu hướng giảm. Vì vậy, Việt Nam cần cân đối, tính toán hài hòa hơn", ông Lực nhấn mạnh.

Nêu quan điểm của mình, chuyên gia kinh tế TS. Quách Mạnh Hào nhìn nhận, chính sách tiền tệ và tài khóa vốn đóng vai trò là chất xúc tác trong năm 2020 có thể trở nên thận trọng trong năm 2021. Điều này là do lãi suất quá thấp sẽ kích thích các hoạt động đầu cơ rủi ro ngoài sản xuất làm tăng bong bóng tài sản.

Hơn nữa việc nới lỏng chính sách tiền tệ không thực sự bao trùm toàn nền kinh tế mà chỉ giúp các doanh nghiệp lớn, còn doanh nghiệp nhỏ và người nghèo vẫn khó khăn do mất thị trường và việc làm.

Cũng theo ông Hào, sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán không phản ánh sự thịnh vượng của nền kinh tế, điều này tiềm ẩn rủi ro nợ xấu cho hệ thống ngân hàng trong các năm tiếp theo.

Trong báo cáo kết quả cuộc điều tra "Xu hướng tín dụng" tháng 12/2020 và cuộc điều tra "Xu hướng kinh doanh của các TCTD quý I/2021" đối với toàn bộ các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam vừa được Ngân hàng Nhà nước công bố cũng cho thấy, rủi ro tín dụng tổng thể được các tổ chức tín dụng nhận định có dấu hiệu tăng trong năm 2020 so với năm 2019. Trong đó, tăng cao nhất là rủi ro của các khoản vay kinh doanh bất động sản. Các TCTD kỳ vọng rủi ro tín dụng sẽ giảm nhẹ trong năm 2021 so với năm 2020.

Ngân hàng Nhà nước nói gì?

Trước những lo lắng của giới chuyên gia, ông Phạm Thanh Hà, Vụ trưởng Vụ Chính sách Tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước cho biết, Chính phủ và các bộ ngành đã có nhiều năm kinh nghiệm điều hành kinh tế vĩ mô và ổn định kinh tế vĩ mô là điểm sáng thời gian qua.

Trong bối cảnh nền kinh tế chịu tác động sâu sắc do dịch Covid-19, các nước đồng loạt đưa ra các biện pháp hỗ trợ về cả tài khóa và tiền tệ, Việt Nam cũng không phải ngoại lệ. Tuy nhiên, ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát vẫn luôn là mục tiêu hàng đầu của Chính phủ và các bộ ngành.

"Ngân hàng Nhà nước luôn kiên định với các mục tiêu và linh hoạt trong giải pháp. Theo đó, chúng tôi đã điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ và phối hợp các công cụ chính sách khác để ổn định kinh tế vĩ mô", ông Hà cho biết và thông tin thêm: Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã kiên định trong kiểm soát lạm phát nhưng vẫn cung ứng đủ vốn cho nền kinh tế, doanh nghiệp. Với thanh khoản dồi dào của hệ thống, Ngân hàng Nhà nước cố gắng ổn định mặt bằng lãi suất. Yếu tố ổn định vĩ mô là vấn đề ưu tiên của Chính phủ. Với bối cảnh này, năm 2021, NHNN định hướng ổn định mặt bằng lãi suất, cung ứng đủ vốn cho nền kinh tế tăng trưởng.

Đối với hoạt động của hệ thống các tổ chức tín dụng, ngoài công tác điều hành chung, Ngân hàng Nhà nước đã có rất nhiều quy định về tỷ lệ an toàn hoạt động. Trong đó, có quy định kiểm soát danh mục đầu tư tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro như bất động sản và chứng khoán. Và trong thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã liên tục đưa ra những cảnh báo cho các tổ chức tín dụng về các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.

Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ nhấn mạnh, Ngân hàng Nhà nước đủ công cụ để kiểm soát rủi ro, ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ nền kinh tế phục hồi sau dịch.