Khi nào đường sắt Cát Linh- Hà Đông được Bộ GTVT bàn giao cho Hà Nội?

Trong dự thảo báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội về dự án tuyến đường sắt Cát Linh – Hà Đông, Bộ GTVT nêu một số khó khăn trong việc đưa dự án vào khai thác thương mại.

Cụ thể, tuyến Cát Linh - Hà Đông đã hoàn thành việc xây dựng, lắp đặt thiết bị và vận hành thử toàn hệ thống vào tháng 12/2020. Công tác nghiệm thu cũng được Bộ hoàn thành và gửi Hội đồng nghiệm thu Nhà nước đề nghị tiến hành kiểm tra và có ý kiến chấp thuận công tác nghiệm thu dự án.

Bộ GTVT cho biết, dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông có quy mô lớn, tính chất phức tạp, lần đầu tiên được thực hiện ở Việt Nam, nên quá trình hoàn thiện thủ tục nghiệm thu bàn giao kéo dài.

Hiện nay cơ quan thường trực Hội đồng nghiệm thu Nhà nước thường xuyên tổ chức các buổi kiểm tra, rà soát hồ sơ tài liệu trong quá trình thực hiện dự án; đồng thời đã tiến hành kiểm tra tổng thể hiện trường dự án.

Dự kiến Hội đồng sẽ tổ chức họp để ra thông báo kết quả kiểm tra cuối cùng trong tháng 10/2021. Sau khi có ý kiến chấp thuận của Hội đồng kiểm tra Nhà nước, Bộ GTVT sẽ tiến hành bàn giao dự án cho UBND TP Hà Nội tiếp nhận, vận hành khai thác theo quy định.

Về nguyên nhân dự án chậm tiến độ, Bộ GTVT nêu rõ dự án chậm tiến độ, đội vốn khiến dư luận bức xúc. Cụ thể là việc giải phóng mặt bằng chậm; quy định của Việt Nam về hình thức hợp đồng EPC (thiết kế, cung cấp thiết bị và thi công) chưa rõ ràng, có nhiều khác biệt với thông lệ quốc tế nên hợp đồng EPC ký kết ban đầu chưa hoàn chỉnh, thiếu chặt chẽ, chưa đúng với bản chất hợp đồng EPC.

Cùng với những nguyên nhân nêu trên, Việt Nam chưa lường hết các yêu cầu về kỹ thuật công nghệ. Các đơn vị tư vấn tham gia lập, thẩm tra dự án chưa có nhiều kinh nghiệm dẫn đến thiết kế cơ sở ban đầu sơ sài, chưa lường hết được quy mô, tính chất, công năng, phải điều chỉnh tại bước thiết kế kỹ thuật. 

Dự án phải điều chỉnh nhà ga tăng từ 2-3 tầng, điều chỉnh vật liệu vỏ tàu, thay đổi vị trí bãi đúc dầm…. làm tăng tổng mức đầu tư lên 9.231 tỉ đồng.

Về những khó khăn, Bộ GTVT chỉ ra, vướng mắc chủ yếu của dự án hiện nay là công tác thanh toán và việc thực hiện ý kiến kết luận của Kiểm toán Nhà nước. Những vướng mắc này đã ảnh hưởng đến tiến độ công tác nghiệm thu, bàn giao đưa dự án vào khai thác.

Năm 2018, dự án được Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư. Trên cơ sở kết luận của Kiểm toán Nhà nước, Bộ GTVT đã rà soát và xử lý các nội dung liên quan đến công tác quản lý tài chính, kế toán…

Đường sắt Cát Linh - Hà Đông là dự án đường sắt đô thị đầu tiên tại Việt Nam và thực hiện theo hình thức EPC, việc thực hiện một số nội dung theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước có những khó khăn nhất định khi Tổng thầu EPC là nhà thầu nước ngoài được chỉ định trong Hiệp định vay, Tổng thầu cho rằng mình không có nghĩa vụ phải thực hiện các kết luận của Kiểm toán Nhà nước.

Tổng thầu cũng thiếu hợp tác và từ chối thực hiện, nhất là các nội dung liên quan đến chi phí bổ sung, phát sinh, hoàn thiện hồ sơ, thủ tục theo yêu cầu của Kiểm toán Nhà nước.

Một khó khăn khác được Bộ GTVT cho biết là một số định mức đơn giá cho dự án đường sắt đô thị chưa được trong nước ban hành và không thể lập lại tại thời điểm dự án đã hoàn thành công tác thi công, xây dựng dẫn đến việc hoàn thiện theo kết luận của Kiểm toán Nhà nước gặp nhiều khó khăn.

Chính phủ đang chỉ đạo Bộ GTVT tiếp tục tập trung rà soát các hạng mục công việc, hoàn tất thủ tục trong việc thực hiện kết luận Kiểm toán Nhà nước.