“Đào tạo đại trà” là cần, nhưng chưa đủ

Trong bối cảnh khối lượng công việc tăng gấp đôi, ba – khi xã phải “gánh” cả nhiệm vụ của cấp huyện và một phần công việc được phân quyền từ tỉnh – kỳ vọng vào lớp lãnh đạo xã, phường mới không chỉ là niềm tin, mà là đòi hỏi cấp thiết.

Điều đáng ghi nhận là UBND tỉnh Bình Định đã không để cuộc cải cách này chỉ dừng lại ở việc “sắp xếp lại bộ máy”, phân quyền hay giao KPI. Sáng 11/6, tỉnh khai mạc khóa bồi dưỡng kỹ năng số cho gần 35.000 cán bộ, công chức, viên chức, trong đó gần 10.000 người học trực tiếp – một bước đi bài bản, quy mô lớn và thể hiện rõ cam kết đổi mới.

Đây là tín hiệu tích cực cho thấy, tỉnh đang nghiêm túc chuẩn bị nền tảng vận hành phù hợp với thời đại số.

Tuy nhiên, ở một tầm cao hơn, cần thẳng thắn: biết sử dụng máy tính chưa đủ. Nếu chỉ dừng ở “số hóa thao tác”, thì công việc hành chính sẽ chỉ nhanh hơn một chút – chứ chưa thể thông minh hơn, chính xác hơn, hiệu quả hơn.

Với mô hình mới, mỗi xã có chỉ tiêu GRDP riêng. Mỗi cán bộ lãnh đạo xã được giao KPI cụ thể. Việc ra quyết sách, theo dõi hiệu quả đầu tư, đánh giá chất lượng giáo dục – y tế, giám sát tiến độ giảm nghèo… không thể dựa vào cảm tính hay kinh nghiệm cá nhân. Mọi quyết định cần dựa trên số liệu thật, phân tích thật – từ doanh thu hộ kinh doanh, tỷ lệ thất nghiệp đến mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp.

Đó là lý do vì sao Bình Định cần – và cần gấp, một lớp cán bộ phân tích dữ liệu chuyên sâu.

Họ không nhất thiết phải đông, nhưng phải tinh. Không cần là “chuyên gia cấp quốc gia”, nhưng phải đủ năng lực xử lý dữ liệu địa phương – từ doanh thu hộ kinh doanh, tỷ lệ hộ nghèo, tỷ lệ bỏ học, cho đến độ hài lòng của dân. Họ là những người có khả năng kết nối số liệu với bối cảnh thực tiễn, phân tích xu hướng, đề xuất chính sách trên nền tảng dữ liệu.

174 cán bộ chủ chốt dự kiến được phân công về 58 xã, phường mới là “đội hình xuất phát”, mang theo kỳ vọng lớn của hệ thống chính trị tỉnh. Trong số đó, có những cán bộ được điều động từ cấp tỉnh, có kinh nghiệm điều hành ở cấp sở, phòng. Nhưng như chính lãnh đạo tỉnh nói, “khối lượng công việc là chưa từng có”. Nếu không có thêm đội ngũ hỗ trợ, đặc biệt là nhóm phân tích số liệu, thì “lãnh đạo xã” sẽ dễ rơi vào tình trạng phải “chạy” mà không có la bàn.

Cải cách lần này không cho phép sai sót. Không thể để các xã chỉ “làm cho xong báo cáo”, hoặc nhận chỉ tiêu nhưng không có công cụ để theo dõi và điều chỉnh. Đã đến lúc Bình Định phải nghĩ xa hơn, tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về phân tích dữ liệu, liên kết với đại học, viện nghiên cứu và sớm hình thành các “tổ phân tích số liệu” tại cụm xã.

Kỳ vọng lãnh đạo bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm, đủ năng lực điều hành bộ máy “cấp tỉnh thu nhỏ”

Bí thư Tỉnh ủy Hồ Quốc Dũng đã yêu cầu rõ: “Không hoàn thành nhiệm vụ, Bí thư, Chủ tịch xã sẽ bị thay thế”. Đây không chỉ là lời cảnh báo, mà còn là cam kết về trách nhiệm cá nhân và hiệu quả hành chính. Nhưng để họ có thể “gánh” KPI, cần phải trang bị cho họ công cụ, đội ngũ hỗ trợ, và đặc biệt là năng lực phân tích dữ liệu – điều mà bộ máy hiện nay vẫn còn thiếu.

Việc tổ chức đào tạo kỹ năng số là khởi đầu tốt, nhưng cần bước tiếp: xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu cho cán bộ phân tích dữ liệu kinh tế - xã hội. Mỗi xã, cụm xã cần ít nhất một cán bộ được đào tạo bài bản về phân tích dữ liệu, kinh tế lượng, thống kê, sử dụng các công cụ hiện đại, để “nói chuyện với con số”.

Không thể kỳ vọng vào hành động chính xác nếu thiếu dữ liệu. Không thể kỳ vọng vào quyết định đúng nếu không có người phân tích. Và không thể có tăng trưởng hai con số, nếu chỉ dựa vào “cảm giác” hay “kinh nghiệm”.

Cuộc cải cách ở Bình Định đang đặt ra nhiều thách thức. 174 cán bộ chủ chốt dự kiến tại 58 xã, phường mới ở Bình Định, không chỉ là những người “nhận bàn giao công việc”, mà là lực lượng tiên phong trong cuộc cải cách hành chính quy mô lớn chưa từng có.

Họ được kỳ vọng sẽ là những người lãnh đạo bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm, đủ năng lực điều hành bộ máy “cấp tỉnh thu nhỏ”, một cách hiệu quả.

Trong bối cảnh mỗi xã, phường được giao chỉ tiêu GRDP và chịu trách nhiệm với hàng loạt KPI cụ thể, đội ngũ này phải là những người vừa hành động quyết liệt, vừa làm việc có căn cứ dữ liệu, biết nhìn vào thực tiễn để đề xuất chính sách, thúc đẩy phát triển địa phương một cách bền vững. Đây là lúc họ chứng minh năng lực, bản lĩnh và khát vọng kiến tạo một nền hành chính mới – tinh gọn, hiện đại, hiệu quả và gần dân.

Sắp xếp lại bộ máy là bước đầu. Giao chỉ tiêu và KPI là bước hai. Nhưng bước ba – xây dựng năng lực phân tích và hành động dựa trên dữ liệu – chính là chân đế để cải cách không bị hình thức.

Công nghệ, dữ liệu và những con người hiểu giá trị của nó – đó chính là chân đế của một nền hành chính hiện đại. Và Bình Định, nếu làm được điều này, không chỉ hoàn thành một cuộc cải cách mang tính thể chế, mà còn đang mở ra một mô hình phát triển mới, dựa trên hiểu biết, minh bạch và hành động có căn cứ.

×