Lưỡng đảng Mỹ thông qua dự luật hạn chế DN Trung Quốc niêm yết: Bắc Kinh phản ứng gắt

“Đạo luật buộc công ty nước ngoài chịu trách nhiệm giải trình” từng được Thượng viện thông qua hồi đầu năm nay mới đây đã được Hạ viện nhất trí bỏ phiếu tán thành, trong đó cấm các công ty nước ngoài niêm yết trên mọi sàn giao dịch chứng khoán Mỹ nếu không đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm toán nghiêm ngặt do Uỷ ban Giám sát Kế toán Công ty Đại chúng (PCAOB) theo dõi trong 3 năm liên tiếp. Sau khi được lưỡng đảng thông qua, đạo luật sẽ được trình lên Tổng thống Mỹ Donald Trump để phê duyệt chính thức.

Các nhà quan sát đồng tình cho rằng dự luật nhắm trực tiếp tới các công ty Trung Quốc, những doanh nghiệp từ lâu đã bị Mỹ chỉ trích vì thiếu tính minh bạch trong kiểm toán. Đây cũng là một động thái củng cố lập trường cứng rắn tiếp theo của Mỹ với Trung Quốc trong bối cảnh nước này sắp diễn ra cuộc chuyển giao quyền lực tại Nhà Trắng. Đáng chú ý, các biện pháp như vậy nhận được sự đồng thuận cao từ lưỡng đảng Mỹ.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Chris Van Hollen, đồng tác giả dự luật với Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Kennedy nhấn mạnh rằng các nhà đầu tư Mỹ đang gặp rủi ro lớn khi đổ tiền vào những “công ty Trung Quốc trông có vẻ hợp pháp nhưng thực chất là thiếu minh bạch và không tuân thủ đầy đủ tiêu chuẩn kiểm toán như các công ty niêm yết công khai khác trên sàn giao dịch Mỹ”. Còn Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Kennedy thì khẳng định các doanh nghiệp Trung Quốc đang thông qua việc niêm yết trên sàn giao dịch Mỹ để lợi dụng nhà đầu tư Mỹ, điều đó buộc Thượng viện và Hạ viện Mỹ vào cuộc. 

Đạo luật này đồng thời yêu cầu các công ty nước ngoài niêm yết tại Mỹ tiết lộ liệu chúng có thuộc sở hữu, có mối liên hệ mật thiết hay bị chính phủ nước ngoài kiểm soát không. Các nhà quan sát cho rằng động thái siết chặt quy định như vậy có thể khiến các công ty Trung Quốc ngừng niêm yết tại Mỹ. Tính đến năm 2020, số công ty Trung Quốc niêm yết trên các sàn giao dịch Mỹ hiện đạt mức cao nhất trong 6 năm qua.

Căng thẳng leo thang

Đáp trả lại động thái thông qua dự luật “Đạo luật buộc công ty nước ngoài chịu trách nhiệm giải trình” của Thượng và Hạ viện Mỹ, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh đã khẳng định đây là chính sách phân biệt đối xử với động cơ chính trị nhằm “áp chế” các doanh nghiệp Trung Quốc.

“Thay vì xây nên các rào cản, chúng tôi kỳ vọng Mỹ tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng và lành mạnh, tránh phân biệt đối xử với các công ty nước ngoài đang đầu tư và hoạt động tại Mỹ” - bà Hoa Xuân Oánh nhấn mạnh.

Chính quyền Trung Quốc từ lâu đã hạn chế việc cho phép các cơ quan quản lý nước ngoài tham gia vào quá trình kiểm toán các doanh nghiệp trong nước, viện dẫn quan ngại an ninh quốc gia.  Hồi đầu năm nay, các quan chức sở tại tại cơ quan quản lý chứng khoán của Trung Quốc khẳng định sẵn sàng cho phép kiểm tra tài liệu kiểm toán doanh nghiệp trong nước trong một số trường hợp, nhưng điều này không đủ làm hài lòng Washington.

Shaun Wu, chuyên gia tại công ty luật Paul Hastings (Hong Kong) nhận định nếu dự luật này được Trump ký phê duyệt và chính thức có hiệu lực, mọi công ty Trung Quốc đang niêm yết trên các sàn giao dịch Mỹ sẽ phải “cân nhắc những lựa chọn khác”, bao gồm niêm yết trên sàn Hong Kong hoặc những nơi khác. Ví dụ như trường hợp của Alibaba, tập đoàn này gần đây đã tiến hành niêm yết thứ cấp trên sàn Hong Kong trước hàng loạt rủi ro đáng kể từ Mỹ.