Mỹ cân nhắc lệnh cấm hàng bông Tân Cương Trung Quốc do vi phạm nhân quyền

Các tập đoàn may mặc của Mỹ đang mong đợi một quyết định của chính quyền Trump vào đầu tuần này. Điều đó sẽ chặn nhập khẩu các sản phẩm dệt may Trung Quốc sản xuất. Nguyên nhân bởi chúng là sản phẩm của lao động cưỡng bức ở khu vực Tân Cương của Trung Quốc. (Theo các nguồn tin ngành dệt may và một cựu Trump quan chức thương mại Nhà Trắng).

Một lệnh như vậy, đến từ Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP), có khả năng ảnh hưởng đến hàng chục tỷ USD hàng dệt may nhập khẩu của Hoa Kỳ có chứa bông, sợi hoặc vải được sản xuất tại Khu tự trị Tân Cương (XUAR). Nó cũng có thể ảnh hưởng trở lại các nhà sản xuất bông của Mỹ nếu Bắc Kinh bị khiêu khích trả đũa.

Lệnh ủy thác, được gọi là Lệnh hủy bỏ (WRO), sẽ không phải là lệnh cấm nhập khẩu thực tế. Nhưng hàng hóa thuộc đối tượng của WRO phải được tái xuất hoặc tiêu hủy nếu CBP xác định chúng được làm bằng lao động cưỡng bức.

Việc cấm sử dụng bất kỳ bông Tân Cương nào trong quần áo được vận chuyển đến Hoa Kỳ sẽ là sự leo thang các hành động của Hoa Kỳ bày tỏ sự phản đối lao động cưỡng bức và các hành vi vi phạm nhân quyền khác trong khu vực.

Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã đưa gần 50 hoạt động của Trung Quốc vào “Danh sách đen” của mình vì tham gia vào các hoạt động đó, cấm các công ty Hoa Kỳ kinh doanh với họ mà không có giấy phép đặc biệt.

Quan hệ Mỹ - Trung đã xấu đi đáng kể trong năm qua vì một số vấn đề, bao gồm việc Bắc Kinh xử lý giai đoạn đầu của đợt bùng phát coronavirus ở Vũ Hán, đàn áp bất đồng chính trị ở Hồng Kông và đối xử với người Uygurs, một dân tộc thiểu số Hồi giáo .

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, trong báo cáo thường niên gần đây nhất về nạn buôn người, đã cáo buộc chính phủ Trung Quốc tham gia vào “lao động bóc lột trên diện rộng”, một phần thông qua việc giam giữ trái phép hơn một triệu người Uygur, người Kazakhstan, người Kyrgyzstan và những người Hồi giáo khác trong XUAR.

Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, khoảng 85% bông của Trung Quốc được trồng ở Tân Cương. Ước tính khoảng 1/5 tổng số quần áo cotton được bán trên thế giới có chứa bông Tân Cương.

Hoa Kỳ nhập khẩu từ 40 tỷ USD đến 50 tỷ USD giá trị hàng dệt từ Trung Quốc vào năm ngoái, và bông, sợi và vải từ Tân Cương được các nước khác như Việt Nam, Indonesia, Campuchia, Bangladesh và Sri Lanka sử dụng để may quần áo.

Các nhóm hoạt động cáo buộc rằng gần như toàn bộ ngành công nghiệp may mặc - bao gồm các thương hiệu như Adidas, H&M, Lacoste, Nike, Ralph Lauren và Zara - có liên quan đến các trường hợp lao động cưỡng bức cụ thể trong khu vực. Họ ủng hộ tuyên bố của mình bằng các báo cáo từ các cơ quan chính phủ, hãng tin tức, các tổ chức tư vấn và hiệp hội.

Đầu năm nay, một nhóm các nhà lập pháp lưỡng đảng ở cả Hạ viện Hoa Kỳ và Thượng viện Hoa Kỳ đã đưa ra luật yêu cầu các tập đoàn phải chứng minh “bằng chứng rõ ràng và thuyết phục” rằng bất kỳ sản phẩm nào có nguồn gốc từ XUAR không được sản xuất bằng lao động cưỡng bức trước khi họ được phép nhập cảnh ở Mỹ.

Mặc dù cả hai viện đều không bỏ phiếu về biện pháp này, nhưng việc ban hành luật đã gây áp lực buộc Tổng thống Mỹ Donald Trump phải hành động.

Ngoài ra, Liên đoàn Lao động và Đại hội các Tổ chức Công nghiệp Hoa Kỳ (AFL-CIO) và một số nhóm bảo vệ quyền lợi người Uygur và chống chế độ nô lệ vào cuối tháng 8 đã chính thức yêu cầu CBP ban hành WRO khu vực về bông và hàng hóa có chứa bông từ Tân Cương.

Hầu hết các WRO đều dành riêng cho công ty. Nhưng trong bản kiến nghị của họ, AFL-CIO và các nhóm khác lập luận rằng một WRO khu vực sẽ có tác động lớn nhất và yêu cầu Trung Quốc lựa chọn “giữa việc tiếp tục bức hại người Uygur hoặc đối mặt với việc di cư hàng tỷ đô la trong các hợp đồng kinh doanh và đầu tư từ Các công ty Hoa Kỳ và những công ty khác”.

John Foote, một luật sư thương mại tại Baker McKenzie, người đang theo dõi vấn đề, cho biết vẫn chưa rõ bất kỳ hành động nào của CBP sẽ gây hấn như thế nào.

“Câu trả lời ngắn gọn là WRO này đe dọa sẽ có tác động lớn, nhưng phần lớn sẽ được quyết định bởi cách CBP chọn để quản lý nó”. Foote nói.

Tom Cliff, giáo sư về Nghiên cứu Trung Quốc tại Đại học Quốc gia Úc và là tác giả của một cuốn sách năm 2018 về Tân Cương, đã so sánh cơ hội truy tìm bông Tân Cương thông qua chuỗi cung ứng của Trung Quốc và châu Á với việc “ném một xô nước xuống sông - làm thế nào bạn có bao giờ hy vọng tìm lại được nó không?"

Trung Quốc có nhiều kho đạn để trả đũa lệnh cấm tiềm năng vì nước này là nhà nhập khẩu bông lớn của Mỹ.

Dữ liệu thương mại từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ cho thấy xuất khẩu liên quan đến bông sang Trung Quốc tăng 62% trong bảy tháng đầu năm và 206% so với cùng kỳ năm ngoái.

David Birnbaum, một nhà tư vấn trong ngành may mặc châu Á, cho biết: “Tôi nghĩ đôi khi mọi người quên rằng Trung Quốc là nhà nhập khẩu bông lớn nhất thế giới. Nếu Mỹ đưa ra lệnh cấm hoàn toàn (đối với các sản phẩm dệt may của Trung Quốc), Trung Quốc chắc chắn sẽ trả đũa ngay lập tức và có thể ngừng mua bông của Mỹ, đó sẽ là một kết quả khủng khiếp”.