Bỏ giấy phép xây dựng giảm thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp

Về việc thí điểm bỏ giấy phép xây dựng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy nhấn mạnh, quan điểm của Bộ Xây dựng là tất cả các thủ tục hành chính về cấp giấy phép đều thực hiện một cách nghiêm túc, rà soát lại, đơn giản hóa, bãi bỏ và tạo điều kiện tối đa cho người dân và doanh nghiệp, địa phương.

"Quan điểm của Đảng là tạo điều kiện tối đa cho người dân, doanh nghiệp, Bộ Xây dựng cũng thế", ông Huy nhấn mạnh.

Đối với giấy phép xây dựng, tại Công điện số 78/CĐ-TTg ngày 29/5/2025, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất rõ tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính lĩnh vực xây dựng. Trước hết, đối với những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực xây dựng, quy định cấp phép, Bộ Xây dựng rà soát lại, từ các nghị định, thông tư do Bộ Xây dựng ban hành.

Đối với việc cắt giảm thủ tục hành chính, bỏ giấy phép xây dựng, Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh (Đoàn luật sư TP Hà Nội), chuyên gia pháp lý bất động sản cho rằng, với các dự án đầu tư, sau khi hoàn thiện các bước lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch; chấp thuận chủ trương đầu tư dự án và lựa chọn nhà đầu tư thì chủ đầu tư phải thực hiện thêm một loạt thủ tục mang tính chất “tiền kiểm” để đủ điều kiện khởi công xây dựng.

Các thủ tục này gồm thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng (trong thành phần hồ sơ có thiết kế cơ sở); thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy, chữa cháy (từ ngày 1/7 sẽ đổi thành thủ tục thẩm định thiết kế về PCCC); thẩm định, phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Thủ tục tiền kiểm được chốt bởi việc xin cấp giấy phép xây dựng.

Thay vì trực tiếp “tiền kiểm”, ông Đỉnh đề xuất phương án các cơ quan quản lý Nhà nước sẽ tập trung nguồn lực, con người cho công tác hậu kiểm. Chẳng hạn, sau khi cho phép doanh nghiệp, người dân chỉ cần đăng ký xây dựng, không cần khâu cấp phép, cán bộ, công chức quản lý có thể dùng flycam để kiểm tra, vừa tiết kiệm được thời gian, công sức; vừa đảm bảo tính minh bạch (do sử dụng máy móc, thiết bị nghiệp vụ sẽ tránh được việc tiếp xúc trực tiếp giữa người quản lý với chủ thể vi phạm, dễ phát sinh tiêu cực).

Theo TS. Trần Xuân Lượng, Viện Phó Viện Nghiên cứu và Đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam, việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng là một chủ trương đúng đắn, kịp thời và phù hợp với xu thế quản lý hiện đại.

"Việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm là hướng đi tất yếu. Thay vì kiểm soát trước mọi hoạt động xây dựng, Nhà nước nên tập trung vào khâu hậu kiểm với các tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng. Cách làm này không chỉ phù hợp với thông lệ quốc tế mà còn giúp giảm đáng kể thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp", ông Lượng nhấn mạnh.

Rút ngắn thủ tục giúp doanh nghiệp tối ưu hóa vận hành, tăng cung nhà ở

Bà Giang Huỳnh, Giám đốc Bộ phận Nghiên Cứu & S22M, Savills TPHCM - khẳng định, việc cải cách thủ tục cấp giấy phép xây dựng là một động thái tích cực, đặc biệt đối với các doanh nghiệp phát triển bất động sản trong bối cảnh hiện nay.

Trên thực tế, quá trình xin giấy phép xây dựng thường kéo dài từ 3 - 6 tháng, thậm chí lâu hơn nếu dự án phải điều chỉnh quy hoạch hoặc xin ý kiến từ nhiều cơ quan chức năng. Việc thủ tục kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ triển khai mà còn làm gia tăng chi phí tài chính, gây áp lực lên dòng vốn và khả năng xoay vòng của doanh nghiệp.

“Việc bỏ giấy phép xây dựng, rút ngắn thủ tục sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa vận hành, đưa sản phẩm ra thị trường đúng thời điểm và sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn. Về tổng thể, đây là một cải cách có thể góp phần cải thiện môi trường đầu tư và thúc đẩy nguồn cung cho thị trường bất động sản”, bà Giang Huỳnh chia sẻ.

Tuy nhiên, bà Giang nhấn mạnh rằng, chính sách này cần được triển khai đồng thời với một hệ thống hậu kiểm nghiêm ngặt. Để đảm bảo hiệu quả toàn diện, cần đẩy mạnh số hóa, xây dựng hệ thống dữ liệu tập trung để theo dõi tiến độ, giám sát chất lượng thi công và công khai kết quả kiểm tra.

Đồng thời, cải cách thủ tục xây dựng cần được thực hiện song song với việc tháo gỡ những vướng mắc lớn hơn về đất đai, quy hoạch và định giá tiền sử dụng đất. Những vướng mắc vốn là “điểm nghẽn” cốt lõi đối với sự phát triển của các dự án bất động sản thời gian qua.

Một số doanh nghiệp bất động sản cho rằng, giấy phép xây dựng là khâu cuối cùng trong chuỗi quy trình đầu tư. Trong đó, doanh nghiệp phải hoàn thiện rất nhiều thủ tục trước khi được cấp phép xây dựng. Thực tế, có nhiều dự án phải mất cả năm để hoàn tất các thủ tục. Việc kéo dài thời gian đầu tư không chỉ làm đội chi phí tài chính mà còn khiến doanh nghiệp mất cơ hội đầu tư trên thị trường.

Việc bỏ thủ tục cấp giấy phép xây dựng là một bước tiến lớn, giúp cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà. Tuy nhiên, nếu thực sự bỏ giấy phép xây dựng, cần nghiên cứu cắt giảm các bước thẩm định tiền kiểm, giao trách nhiệm hậu kiểm cho cơ quan quản lý Nhà nước.

×