Để bỏ giấy phép xây dựng cần thiết kế đô thị tương ứng

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM ủng hộ chủ trương bỏ cấp phép xây dựng với nhà ở riêng lẻ. Theo ông, ở các nước phát triển, Nhà nước không cần cấp giấy phép xây dựng. Người dân chỉ cần truy cập vào thông tin quy hoạch của khu đất đó là có thể biết rõ chỉ tiêu xây dựng từ số tầng bao nhiêu, mật độ, khoảng lùi công trình, thiết kế đô thị, màu sơn mặt tiền ra sao.

“Hiện Việt Nam chuyển qua chính quyền thông minh nên cũng cần thực hiện theo hướng đó. Tuy nhiên, để thực hiện được việc này, Bộ Xây dựng cần xây dựng các quy định về tiêu chí, tiêu chuẩn để có thể thực hiện được. Bởi lẽ, hầu hết đô thị Việt Nam chưa phủ kín được quy hoạch chi tiết 1/500, phê duyệt thiết kế đô thị cho các tuyến đường, tuyến phố”, ông Châu đề xuất.

Theo ông Châu, năm 2018, TP.HCM từng thí điểm miễn giấy phép xây dựng với nhà ở riêng lẻ tại phường Tân Quy, quận 7 nhưng điều kiện đặt ra là phải có quy hoạch 1/500 của phường đó, nhưng thiếu quy hoạch nên không thực hiện được. Do đó, để có thể bỏ thủ tục cấp phép xây dựng, trước hết cần lập quy hoạch chi tiết 1/500 và thiết kế đô thị tương ứng.

Cũng theo ông Châu, ở Việt Nam hiện chỉ có một số tuyến đường tại các đô thị được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500, ví dụ tuyến Nhật Tân - Nội Bài (Hà Nội). Đây là một trong số ít tuyến đường trên cả nước được phê duyệt quy hoạch 1/500, phê duyệt thiết kế đô thị. Việc lập quy hoạch 1/500 tất cả các tuyến phố ở đô thị khá tốn kém, bởi các lô đất trong khu dân cư hiện hữu đa dạng về hình hài và diện tích. Tuy nhiên, muốn đơn giản thủ tục hành chính, bỏ cấp phép xây dựng bắt buộc phải lập quy hoạch chi tiết 1/500 các tuyến đường, tuyến phố.

“Do đó, để thực hiện được chủ trương này trong thời gian tới cần đẩy mạnh xã hội hóa công tác lập quy hoạch. Bên cạnh đó, chính quyền đô thị cần chọn khu vực có nhu cầu xây dựng cao lập quy hoạch chi tiết trước”, ông Châu lý giải.

Còn theo KTS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, trong quy hoạch đô thị có quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết. Quy hoạch chi tiết có hai loại, quy hoạch chi tiết 1/2000 và 1/500.

Trong đó, quy hoạch chi tiết 1/500 rất quan trọng bởi quy hoạch này quy định rõ tỷ lệ tầng cao, mật độ xây dựng, khoảng lùi từ vỉa hè vào nhà là bao nhiêu; thậm chí có khu vực nói rõ có tầng hầm hay không, có hầm là bán hầm hay một hầm...

Do đó, nếu khu vực nào đã được quy hoạch chi tiết 1/500 thì người dân không cần xin giấy phép xây dựng, nhưng vẫn phải báo cáo chính quyền địa phương. Còn chính quyền địa phương phải có trách nhiệm giám sát việc người dân có xây dựng đúng quy định hay không.

“Khi không phải xin giấy phép xây dựng, người dân vẫn phải có bản vẽ thiết kế ngôi nhà và thực hiện theo đúng quy hoạch chi tiết. Chính quyền có trách nhiệm giám sát quá trình xây dựng nhằm bảo đảm an toàn và giữ gìn mỹ quan đô thị. Quy hoạch phải đi trước một bước, không cần giấy phép xây dựng nhưng phải tuân thủ quy hoạch. Nếu chỗ nào chưa có quy hoạch thì địa phương phải lập quy hoạch chi tiết để người dân yên tâm và biết được phép xây dựng ra sao”, ông Chính đề xuất.

Tạo điều kiện tối đa cho người dân và doanh nghiệp, địa phương

Đối với giấy phép xây dựng, tại Công điện số 78/CĐ-TTg ngày 29/5/2025, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất rõ tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính lĩnh vực xây dựng.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy nêu rõ, quan điểm của Đảng là tạo điều kiện tối đa cho người dân, doanh nghiệp và cũng là quan điểm của Bộ Xây dựng.

“Quan điểm của Bộ Xây dựng là tất cả các thủ tục hành chính về cấp giấy phép đều thực hiện một cách nghiêm túc, rà soát lại, đơn giản hóa, bãi bỏ và tạo điều kiện tối đa cho người dân và doanh nghiệp, địa phương”, ông Huy nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, thứ nhất, đối với những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực xây dựng, quy định cấp phép, Bộ Xây dựng rà soát lại, từ các nghị định, thông tư do Bộ Xây dựng ban hành.

Thứ hai, Bộ Xây dựng tiến hành đánh giá, tổng kết, vì toàn bộ thủ tục cấp phép xây dựng cho người dân đều xuất cấp cho tất cả các địa phương. Điều này tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp nhưng cũng phải đánh giá tác động nếu có việc bỏ cấp phép đi, việc người dân được tự quyền xây dựng có ảnh hưởng gì đến quyền lợi hợp pháp của người dân và doanh nghiệp khác không. Bộ Xây dựng sẽ triển khai ngay việc tổng kết, đánh giá, từ các địa phương đánh giá lại.

Thứ ba, Bộ Xây dựng sẽ hiệu chỉnh, sửa đổi, cắt giảm các thủ tục từ Luật Xây dựng, toàn bộ các nội dung này sẽ hoàn thiện trong năm 2025. Trước mắt, đối với khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500 được phê duyệt thì có thể sửa đổi ngay, miễn cấp phép ngay, không còn việc cấp phép cho người dân xây dựng. Hay những khu vực đã có thiết kế đô thị theo Luật quy định chung thì sử dụng thiết kế đô thị đó.

Ông Huy cũng cho biết, về khó khăn, thuận lợi, khi một thủ tục được bỏ đi người dân đỡ phải đi xin cấp phép, cơ quan quản lý nhà nước cũng không phải thực hiện thủ tục cấp phép, việc chi giấp phép, nhân công.

“Khó khăn, thách thức đặt ra là làm sao tạo điều kiện thuận lợi cho người dân nhưng phải giữ được vai trò, đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người dân, hộ dân khác bên cạnh. Trong tình trạng phố xá đông đúc, các mảnh đất khi góp lại, hợp thửa lại thì phải quản lý như thế nào? Đó là thách thức, khó khăn. Chúng tôi sẽ tiếp tục đánh giá, đưa ra các giải pháp tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp”, ông Huy chia sẻ.

×