Ngày 26/10, Hợp chúng quốc Hoa Kỳ (Hoa Kỳ) và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Việt Nam) đã thống nhất về Khuôn khổ Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng, nhằm tăng cường quan hệ kinh tế song phương, qua đó tạo điều kiện tiếp cận thị trường sâu rộng cho hàng xuất khẩu của nhau.

Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng sẽ kế thừa và phát triển trên nền tảng quan hệ kinh tế lâu bền giữa hai nước, bao gồm Hiệp định Thương mại song phương Hoa Kỳ - Việt Nam được ký kết năm 2000 và có hiệu lực từ năm 2001.

Một trong những điều khoản chính của Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, đó là Hoa Kỳ sẽ duy trì mức thuế đối ứng 20% như được quy định tại Sắc lệnh Hành pháp số 14257 ngày 2 tháng 4 năm 2025, đã được sửa đổi, đối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam; đồng thời xem xét một số sản phẩm được áp dụng thuế 0%.

Hai nước sẽ hợp tác trên tinh thần xây dựng nhằm nỗ lực giải quyết mối quan tâm của cả hai bên liên quan đến các rào cản phi thuế quan ảnh hưởng đến thương mại song phương trong các lĩnh vực ưu tiên.

Ngoài ra, Hoa Kỳ và Việt Nam ghi nhận các thỏa thuận thương mại gần đây giữa các doanh nghiệp Hoa Kỳ và Việt Nam trong các lĩnh vực nông nghiệp, hàng không vũ trụ và năng lượng.

Trước thông tin "đặc biệt" này, TS. Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công, Trường Đại học Kinh tế (ĐHQG Hà Nội) đánh giá, đây là "động thái" chính thức hóa hiệp định thương mại thuế đối ứng công bằng đã được thống nhất từ trước.

Việc công khai rõ ràng mức thuế đối ứng 20% mang lại những lợi ích chiến lược sau cho doanh nghiệp Việt Nam.

Chủ động hoạch định: Doanh nghiệp "không còn chờ đợi khả năng giảm thuế," từ đó chủ động hơn trong hoạch định chiến lược xuất khẩu.

Tập trung vào giá trị: Doanh nghiệp có thể tập trung vào nâng cao chất lượng và gia tăng giá trị nội địa.

Đa dạng hóa thị trường: Mức thuế cụ thể giúp các ngành hàng chủ động hơn trong chiến lược đa dạng hóa thị trường và phân bổ rủi ro xuất khẩu trong giai đoạn 2026 và các năm tiếp theo.

Cùng với đó, việc Mỹ xem xét đưa một số nhóm hàng hóa của Việt Nam vào diện hưởng thuế suất 0% là một phần của cơ chế đặc biệt của Mỹ về quy chế "đối tác tương đồng". Đây là chính sách nhằm thúc đẩy hợp tác thương mại với những quốc gia có định hướng phát triển tương đồng và sẵn sàng mở cửa thị trường.

Theo ông Việt, để được xem xét hưởng quy chế này, Việt Nam cần thể hiện thiện chí và mức độ mở cửa thị trường thực chất. Cụ thể, Việt Nam cần thể hiện thiện chí và mức độ mở cửa thị trường thực chất, đặc biệt thông qua việc giảm hoặc xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng của Mỹ.

Khi Mỹ đánh giá Việt Nam đáp ứng được các tiêu chí về đối xử thương mại công bằng và tự do hơn, một số nhóm hàng xuất khẩu của Việt Nam có thể được đưa vào diện hưởng thuế suất 0%, song điều đó sẽ phải trải qua quá trình thẩm định và đánh giá kỹ lưỡng.

Về các nhóm hàng, theo ông Việt, nông, thủy hải sản nhiều khả năng sẽ là lĩnh vực được xem xét ưu tiên đầu tiên để hưởng ưu đãi trong khuôn khổ "đối tác tương đồng."

Lý do được ông Việt đưa ra đó là, đây là các ngành mà Mỹ lâu nay thúc đẩy mở cửa thị trường tại khu vực châu Á, trong đó có Việt Nam. Hai là, hàng nông sản và thủy hải sản Việt Nam cam kết giảm thuế nhập khẩu và mở rộng thị trường cho hàng nông sản Mỹ. Ba là, nhóm hàng này có xuất xứ rõ ràng, khả năng truy xuất minh bạch và mức độ tự chủ nguyên liệu cao.

“Nếu được hưởng ưu đãi thuế, hàng nông sản Việt Nam sẽ gia tăng đáng kể giá trị, đồng thời tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư mạnh hơn vào chế biến sâu, truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn chất lượng”, TS. Việt nhấn mạnh.