TS Trần Đình Thiên: "Ủng hộ giá xăng dầu do doanh nghiệp quyết định"

Quan điểm của PGS TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam về điều hành xăng dầu hiện tại Toạ đàm "Kinh doanh xăng dầu và bài toán đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia - Tiếng nói người trong cuộc" tại Hà Nội mới đây.

Về điều tiết thị trường, theo ông Thiên có 2 điểm là mấu chốt, giá phải gắn với cạnh tranh tự do, đây là vấn đề cơ bản và thứ hai là hoạt động tổ chức điều hành thị trường bao gồm cả vai nhà nước.

Ông Thiên cho rằng, Chính phủ giao việc cho hai bộ cùng quản lý đáng ra phải thực hiện tốt. Tuy nhiên, lần này cơ chế đang vấn đề, đừng cố gắng đổ lỗi, phải xác định và vượt qua nó thế nào? 

Theo ông Thiên, bên nọ đổ cho bên kia sẽ khiến doanh nghiệp nay đã yếu lại càng yếu hơn. Ông Thiên cũng đề nghị Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước, Bộ Công Thương Trần Duy Đông rà soát lại, điều kiện thực tế hiện không đủ để doanh nghiệp hoạt động. 

"Nhiều quy định nhà nước làm cho khái niệm kinh doanh tự do bị thu hẹp, trong khi ta phải mở ra cạnh tranh mới hiệu quả, còn ta lại siết lại, như giá trần là giá hành chính sẽ làm vỡ thị trường", ông Thiên nhắc.

Theo TS Trần Đình Thiên, những quy định nhà nước hạn chế thị trường thì phải bỏ, phải thay đổi hệ thống cơ chế. 

Ông Thiên cho rằng, về giá xăng cần gắn với quy định giá trần, ảnh hưởng tới khái niệm chiết khấu, tạo ra vị thế độc quyền, nên có một số nhóm bị ảnh hưởng. Đã có giá trần còn giao cho anh đầu mối quyền định giá chiết khấu, nên làm thị trường xăng dầu vỡ. Đây là dịp để nhận diện, tháo gỡ.

Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: Về quản lý của Nhà nước, lâu nay cách tiếp cận vĩ mô có vấn đề, gần đây mới chuyển sang ổn định vĩ mô, nhưng không điều chỉnh phù hợp thì vẫn bất ổn định, thị trường xăng dầu là bài học đầu tiên. 

"Tôi ủng hộ giá sẽ cho doanh nghiệp quyết định, trước mắt có thể giai đoạn quá độ nào đó. Muốn xử lý được chuyện xăng dầu, quan niệm về ổn định vĩ mô phải được thay đổi", ông Thiên cho hay.

Về điều hành can thiệp giá, theo ông này, Chính phủ có thể điều hành giá xăng dầu thông qua thuế. Giảm thuế thì giảm giá, có thể can thiệp ngắn hạn. Nếu các cú sốc lớn có thể thì dùng quỹ dự trữ xăng dầu, không phải dùng tiền, bảo đảm nền kinh tế không bị sụp đổ. Đó là cách can thiệp giá và nguồn cung.

"Cần bảo đảm điều kiện cạnh tranh, như điều kiện gia nhập và rút khỏi thị trường theo nghĩa thực của nó. Hiện hai nhà máy sản xuất chiếm tới 70% cung cấp nội địa. Bộ Công Thương phải kiểm điểm rõ nguồn cung trong nước", ông Thiên nhấn mạnh.