Xuất khẩu ngành điều về đích ở mức 3,07 tỷ USD, không đạt mục tiêu

Xuất khẩu ngành điều không đạt mục tiêu

Theo thống kê của Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu hạt điều của Việt Nam năm 2022 ước đạt 3,07 tỷ USD, với sản lượng 514.699 tấn, giảm 12,6% về lượng, giảm 16% về trị giá, không đạt được mục tiêu đã đề ra từ đầu năm 2022.

Lý giải cho sự sụt giảm này, các chuyên gia ngành điều nhận xét, lạm phát tăng cao ở nhiều quốc gia, đặc biệt là những quốc gia có nền kinh tế phát triển, đã khiến cho những người dân nơi đây phải thắt chặt chi tiêu; trong đó có việc tiết giảm những loại thực phẩm không thiết yếu trong bữa ăn hàng ngày.

Thêm vào đó, chiến sự Nga-Ukraine đã khiến giao thương thế giới gặp nhiều trắc trở.

Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) cho biết, năm 2022 có thể nói đã chấm dứt giai đoạn tăng trưởng về xuất khẩu kéo dài 10 năm của ngành điều, từ năm 2011 - 2021. Cả năm 2022, Việt Nam chưa đạt được mục tiêu kim ngạch xuất khẩu 3,2 tỷ USD dù đã điều chỉnh giảm khoảng 600 triệu USD so với mục tiêu ban đầu là 3,8 tỷ USD. 

Các thị trường nhập khẩu hạt điều chính vẫn là: Mỹ, EU, Trung Quốc... Về các sản phẩm điều nhân chế biến sâu, lượng tiêu thụ trong nước và xuất khẩu vẫn được duy trì so với năm 2021, chiếm khoảng 5% tổng sản lượng điều nhân được chế biến của toàn ngành. 

Xu hướng giảm chi tiêu cho thực phẩm không thiết yếu như hạt điều do ảnh hưởng của tình hình lạm phát, suy thoái kinh tế dự báo còn kéo dài sang năm 2023, tiêu thụ sẽ chậm và giá cả khó tăng trong thời điểm này, tình hình xuất khẩu điều nhân giai đoạn 2022 - 2023 xem ra càng khó khăn hơn giai đoạn 2019 - 2021.

Theo dự báo của Hội đồng thông tin VINACAS, năm 2023, hoạt động sản xuất cũng như chuỗi cung ứng điều toàn cầu và ở Việt Nam tiếp tục còn gặp rất nhiều khó khăn và thách thức lớn từ tình hình kinh tế - chính trị quốc tế; vấn đề lạm phát, suy thoái; chính sách thắt chặt tín dụng của Ngân hàng Nhà nước, biến động tỷ giá USD/VND; tiêu dùng giảm sút, chi phí chế biến ngày càng tăng, sản xuất đình trệ...

Như vậy, tình hình xuất khẩu năm 2023 sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Sau khi bàn bạc và cân nhắc, VINACAS đề nghị điều chỉnh mức chỉ tiêu doanh số xuất khẩu điều nhân năm 2023 ở mức khiêm tốn khoảng 3,1 tỷ USD, tăng nhẹ 30 triệu USD so với năm 2022.

Thông tin từ Trung tâm Thương mại Quốc tế, tháng 12/2022, giá hạt điều thô xuất khẩu ổn định so với tháng 11/2022. Tại Benanh, Bờ Biển Ngà, Gana, Nigieria, Tadania, giá hạt điều thô xuất khẩu đều ổn định ở mức 1.025 USD/tấn.

Theo Eurostat, 9 tháng đầu năm 2022, Liên minh châu Âu nhập khẩu hạt điều từ thị trường thế giới đạt 155,31 nghìn tấn, trị giá 1,027 tỷ EUR, giảm 3,4% về lượng, nhưng tăng 7,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, EU nhập khẩu hạt điều từ thị trường ngoại khối đạt xấp xỉ 115,68 nghìn tấn, trị giá 753 triệu EUR, giảm 1,1% về lượng, nhưng tăng 13% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021; từ thị trường nội khối EU đạt 39,63 nghìn tấn, trị giá 273,98 triệu EUR, giảm 9,7% về lượng và giảm 5,5% về trị giá.

Theo Trung tâm Thương mại Quốc tế, 10 tháng năm 2022, Canada nhập khẩu hạt điều từ thế giới đạt 12,77 nghìn tấn, trị giá 88,3 triệu USD, tăng 0,6% về lượng, nhưng giảm 16,3% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. Theo Tham tán Thương mại Việt Nam tại Canada, thị trường có xu hướng nhập khẩu tăng với sản phẩm hạt điều chế biến (HS 200819), với mức tăng trưởng trong giai đoạn 2018-2021 lên đến 51% và gần 15% trong 9 tháng đầu năm 2022. Sự sụt giảm nhập khẩu hạt điều thô và tăng nhập khẩu điều chế biến cho thấy, yếu tố lạm phát không tác động nhiều đến nhu cầu tiêu dùng của người sở tại. 

Với chất lượng tốt, các doanh nghiệp Canada vẫn ưu tiên mua điều nguyên liệu và điều chế biến từ Việt Nam dù giá cao hơn. Vì vậy, cho dù thị trường Canada không ổn định về nhu cầu (biến động nhiều qua các năm), dự báo, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam vào Canada sẽ ổn định quanh mức 115-120 triệu USD/năm cho cả điều nguyên liệu và điều chế biến. Theo số liệu thống kê từ Trung tâm Thương mại Quốc tế, trong 10 tháng năm 2022, Canada nhập khẩu hạt điều (HS 080132) từ Việt Nam đạt 11,15 nghìn tấn, trị giá 77,28 triệu USD. 

Người tiêu dùng Canada quan tâm nhiều đến sản phẩm hữu cơ và các chứng chỉ xác nhận quy trình sản xuất xanh, bền vững, và công bằng (bình đẳng giới) của doanh nghiệp. Ngoài ra, người tiêu dùng Canada cũng rất quan tâm đến cách thức đóng gói và bảo quản (hút chân không, bao bì có khả năng tái chế). 

Thị trường Canada yêu cầu ngày càng cao về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm (bao gồm tỷ lệ tạp chất, vết sâu bệnh trên bề mặt hạt, độ đồng nhất của sản phẩm về mùi vị và màu sắc). Vấn đề dư lượng chất bảo quản cũng là việc cần lưu ý để tránh hàng bị trả lại không được thông quan.

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, tháng 11/2022, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đạt 47,86 nghìn tấn, trị giá 271,67 triệu USD, tăng 8,0% về lượng và tăng 2,3% về trị giá so với tháng 10/2022, so với tháng 11/2021 giảm 5,4% về lượng và giảm 17,5% về trị giá. Tính chung 11 tháng năm 2022, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đạt 472,33 nghìn tấn, trị giá 2,81 tỷ USD, giảm 11,1% về lượng và giảm 15,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021.

Diễn biến giá: Tháng 11/2022, giá xuất khẩu bình quân hạt điều của Việt Nam đạt mức 5.676 USD/tấn, giảm 7,2% so với tháng 10/2022 và giảm 12,7% so với tháng 11/2021. Tính chung 11 tháng năm 2022, giá xuất khẩu bình quân hạt điều của Việt Nam đạt mức 5.959 USD/tấn, giảm 5,2% so với cùng kỳ năm 2021.

Về thị trường: Tháng 11/2022 so với tháng 11/2021, xuất khẩu hạt điều sang hầu hết thị trường chủ lực giảm, ngoại trừ Trung Quốc, Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất. Trong 11 tháng năm 2022 so với cùng kỳ năm 2021, xuất khẩu hạt điều sang hầu hết thị trường chủ lực giảm, ngoại trừ Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất, I-xra-en.

Về chủng loại: Tháng 11/2022, xuất khẩu các chủng loại hạt điều W320, WS/WB, LP, W450, W210 giảm so với cùng kỳ năm 2021. Ngược lại, xuất khẩu hạt điều W180, DW, SP tăng trưởng khả quan. Tính chung 11 tháng năm 2021, xuất khẩu hạt điều W320, W240, W450, DW giảm so với cùng kỳ năm 2021. Ngược lại, xuất khẩu hạt điều W180, WS/WB, SP, W210 tăng so với cùng kỳ năm 2021.

Để đạt mục tiêu xuất khẩu hạt điều trong năm nay, Vinacas đã đề nghị các cơ quan chức năng hỗ trợ cập nhật, hướng dẫn thực hiện quy định mới về kiểm soát an toàn thực phẩm của thị trường nước ngoài, đặc biệt là thị trường Trung Quốc, EU, Mỹ…

Vinacas còn kiến nghị các cơ quan chức năng hỗ trợ nghiên cứu và xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật chuyên ngành cho hạt điều và các sản phẩm phụ của cây điều để có cơ sở đánh giá chất lượng; đánh giá, quy hoạch ổn định lâu dài các vùng trồng điều. Trong điều kiện khó gia tăng diện tích điều trong nước, cần có giải pháp hợp tác khai thác và phát triển vùng nguyên liệu điều tại Campuchia và Nam Lào để đảm bảo nguồn cung nguyên liệu cho chế biến, xuất khẩu...