Lỗ lũy kế gần 200 tỷ đồng

CTCP Cà phê Phước An (UpCOM: CPA) vừa công bố báo cáo tài chính quý III/2025, cho thấy kết quả kinh doanh tiếp tục ghi nhận lỗ, dù mức lỗ đã thu hẹp đáng kể so với cùng kỳ năm trước.

Theo đó, doanh thu thuần của công ty trong quý này đạt hơn 11,4 tỷ đồng, gần như đi ngang so với cùng kỳ năm 2024. Lợi nhuận gộp chỉ đạt 812,4 triệu đồng, giảm mạnh 75,1% do giá vốn hàng bán tăng cao.

Quý III, công ty lỗ sau thuế 361,1 triệu đồng, dù vậy vẫn cải thiện đáng kể so với khoản lỗ hơn 1,3 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước.

Theo lý giải từ phía doanh nghiệp, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc giảm mức lỗ so với cùng kỳ năm trước là:

Chi phí lãi vay giảm do trong kỳ Công ty đã thanh toán một phần nợ vay, dẫn đến chi phí tài chính giảm 18% so với cùng kỳ.

Chi phí quản lý doanh nghiệp giảm mạnh 88% do trong quý này Công ty không trích lập dự phòng phải thu khó đòi, trong khi cùng kỳ năm trước có khoản trích lập dự phòng lớn.

Nhờ các yếu tố trên, mặc dù doanh thu thuần và lợi nhuận gộp có giảm so với cùng kỳ, nhưng chi phí hoạt động được tiết giảm đáng kể, giúp Công ty giảm lỗ so với cùng kỳ năm 2024.

Lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, doanh thu thuần của Phước An đạt 17,9 tỷ đồng, giảm 26% so với cùng kỳ năm ngoái và lợi nhuận sau thuế vẫn âm gần 2,7 tỷ đồng.

Việc thua lỗ này đã góp phần khiến khoản lỗ lũy kế của công ty tính đến ngày 30/9/2025 lên tới 198 tỷ đồng.

Tính đến ngày 30/9/2025, tổng tài sản của công ty đạt 102,7 tỷ đồng, giảm nhẹ so với đầu năm.

Tài sản dài hạn chiếm phần lớn với 68,6 tỷ đồng, trong đó chủ yếu là tài sản cố định trị giá 60,8 tỷ đồng - phần lớn là vườn cây lâu năm và nhà cửa, vật tư kiến trúc.

Tỷ lệ khấu hao lũy kế của tài sản cố định lên tới gần 80%, phản ánh phần lớn tài sản đã cũ và có thể cần đầu tư mới nếu muốn duy trì năng lực sản xuất.

Riêng khoản phải thu khác có giá trị 48,7 tỷ đồng, nhưng công ty đã trích lập dự phòng phải thu khó đòi tới 46,6 tỷ đồng, chủ yếu liên quan đến các khoản phải thu hộ dân về hao hụt khoán sản phẩm cà phê và trồng bơ, cho thấy rủi ro thu hồi công nợ vẫn ở mức cao.

Ở phía nguồn vốn, nợ phải trả của Phước An chiếm 62,8% tổng nguồn vốn, tương đương 64 tỷ đồng, tăng nhẹ so với đầu năm.

Trong đó, nợ ngắn hạn đạt 26,45 tỷ đồng, tăng 7% so với đầu năm, chủ yếu do tăng khoản phải trả khác. Một số khoản đáng chú ý gồm phải trả Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Krông Buk (6,7 tỷ đồng), CTCP Thực phẩm dinh dưỡng Nutifood Bình Dương (3,063 tỷ đồng) và các khoản phải trả hộ dân về cổ phần hóa (2,603 tỷ đồng).

Bước ngoặt sau cổ phần hóa gọi tên Nutifood

Cà phê Phước An là một trong những doanh nghiệp cà phê lâu đời của Tây Nguyên, tiền thân là nông trường cà phê nằm trên vùng đất CADA - nơi người Pháp chọn làm nơi trồng cà phê quy mô lớn đầu tiên ở Việt Nam.

Sau năm 1975, toàn bộ diện tích đồn điền được tiếp quản, từ những năm 1990, sản phẩm cà phê của công ty không chỉ xuất khẩu sang nhiều thị trường như Anh, Pháp, Mỹ, Đức, Thụy Sĩ, Tây Ban Nha, Phần Lan, Hà Lan, Bỉ, Singapore… mà còn chinh phục những thị trường khó tính như Nhật Bản.

Đến năm 2017, doanh nghiệp được cổ phần hóa theo quyết định của UBND tỉnh Đắk Lắk. Giai đoạn 2014 - 2017, Phước An vẫn có lãi với doanh thu dao động 230 - 360 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế từ 3 đến gần 5 tỷ đồng mỗi năm.

Ngay sau cổ phần hóa, CTCP Thực phẩm Dinh dưỡng Nutifood trở thành cổ đông chi phối với hơn 60% vốn và cử nhiều nhân sự cấp cao tham gia điều hành trực tiếp.

Thời điểm đó, ông Trần Thanh Hải – Chủ tịch HĐQT Nutifood giữ vị trí Chủ tịch HĐQT Cà phê Phước An; bà Trần Thị Lệ - Tổng Giám đốc Nutifood cùng ông Lê Nguyên Hòa - Phó Chủ tịch Nutifood, đều tham gia HĐQT.

Sau khi về tay Nutifood, Cà phê Phước An bắt đầu kinh doanh sa sút, công ty lần lượt lỗ 18 tỷ đồng năm 2017, 34 tỷ đồng năm 2018 và 51 tỷ đồng năm 2019.

Năm 2020, doanh nghiệp phát hành riêng lẻ 10 triệu cổ phiếu cho Nutifood, thu về 100 tỷ đồng, nâng tỷ lệ sở hữu của Nutifood lên 77,31% và giảm phần vốn Nhà nước xuống 20,19%.

Ngoài bổ sung vốn lưu động, phần lớn số tiền thu từ đợt phát hành được dùng trả nợ cho chính Nutifood.

Những năm sau đó, tình hình tài chính của Cà phê Phước An vẫn không cải thiện, công ty tiếp tục thua lỗ 27 tỷ đồng năm 2020, 15 tỷ đồng năm 2021.

Đến cuối năm 2021, ban lãnh đạo Nutifood rút khỏi HĐQT và một năm sau thoái toàn bộ vốn.

Ông Lê Nguyên Hòa - nguyên lãnh đạo Nutifood tiếp tục đảm nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT cho tới nay, song kết quả kinh doanh vẫn khó khăn với mức lỗ 16 - 17 tỷ đồng/năm giai đoạn 2022 - 2024 và gần nhất là quý III/2025 vừa qua.

Vướng mắc về đất đai còn dang dở

Ngoài vấn đề tài chính, Phước An còn gặp nhiều vướng mắc về đất đai sau cổ phần hóa.

Năm 2009, UBND tỉnh Đắk Lắk cho phép doanh nghiệp thanh lý hơn 272 ha cà phê già cỗi, song việc thực hiện không đúng chỉ đạo; doanh nghiệp vẫn thu sản lượng đến năm 2017 dù người dân là bên đầu tư, chăm sóc.

Khi cổ phần hóa, phần tài sản do người dân đầu tư chưa được tách riêng, dẫn đến khiếu kiện kéo dài của hộ dân thuộc diện ưu tiên giao đất theo Nghị định 118/2014.

Giữa năm 2025, Thanh tra tỉnh Đắk Lắk tiến hành thanh tra toàn diện công ty, tập trung vào công tác quản lý đất đai, cổ phần hóa và giao khoán vườn cây.

Kết luận cho thấy hơn 318 ha đất được cho phép thanh lý từ 2009 - 2014 chưa thực hiện đúng quy trình, toàn bộ chi phí đầu tư do người dân tự bỏ vốn, trong khi doanh nghiệp vẫn thu sản lượng hơn 5.500 tấn cà phê đến đầu năm 2017.

Cơ quan thanh tra kiến nghị tỉnh thu hồi diện tích đất chưa thanh lý, xử lý hơn 1,38 tỷ đồng sai lệch suất đầu tư và yêu cầu doanh nghiệp lập lại phương án giao khoán bảo đảm quyền lợi người dân.

Phước An sau đó có văn bản kiến nghị xem xét lại kết luận, cho rằng việc thu hồi chưa phản ánh đầy đủ thực tế và các yếu tố khách quan trong triển khai tái canh.

Doanh nghiệp cho biết phần lớn diện tích đất đang được giao khoán cho hộ dân, việc quản lý gặp khó khăn do người nhận khoán chiếm giữ và không hợp tác, khiến quá trình tái canh chậm triển khai.

Công ty khẳng định vẫn thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước và đang khởi kiện 9 vụ liên quan đến diện tích bị chiếm giữ.

Theo báo cáo tài chính soát xét bán niên 2025 do Ernst & Young Việt Nam kiểm toán, kiểm toán viên đã đưa ý kiến ngoại trừ và lưu ý người đọc về thuyết minh liên quan đến diện tích 318,68 ha đang trong quá trình kiến nghị kết luận thanh tra. Do chưa có kết quả cuối cùng, công ty chưa ghi nhận các ảnh hưởng có thể phát sinh trong báo cáo tài chính.

Trong bối cảnh ngành cà phê Việt Nam đang chuyển dịch mạnh sang chế biến sâu và xuất khẩu giá trị cao, những khó khăn nội tại cùng vướng mắc pháp lý kéo dài khiến con đường phục hồi của Cà phê Phước An đặt ra nhiều thách thức.