Khó xuất sang Trung Quốc, bị cạnh tranh mạnh tại Hàn Quốc, "cửa nào" cho sắn và sản phẩm sắn của Việt Nam?

Xuất khẩu sắn và sản phẩm sắn quý I sang Trung Quốc giảm về lượng

Trong 20 ngày đầu tháng 4/2022, một số nhà máy tinh bột sắn nghỉ vụ sớm do thiếu nguyên liệu. Giá tinh bột sắn nội địa và giá sắn lát xuất khẩu sang Trung Quốc có xu hướng tăng. 

Tình hình dịch Covid-19 tại một số khu vực biên giới của Trung Quốc tiếp giáp với Việt Nam vẫn diễn biến phức tạp, tốc độ thông quan tại một số cửa khẩu biên giới phía Bắc vẫn chậm. 

Năm 2021, diện tích sắn trên cả nước đạt khoảng 528.000 ha (giảm khoảng 40.000 ha so với năm 2015). Chủ yếu tập trung tại 5 vùng chính gồm: Trung du miền núi phía Bắc, Bắc trung bộ, Duyên hải Nam trung bộ, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Trong đó Tây Nguyên có diện tích sắn lớn nhất cả nước 172,5 nghìn ha, chiếm 32,7% diện tích sắn của cả nước, tập trung tại các tỉnh Gia Lai (81.000 ha) Đắk Lắk (45.000 ha), Kon Tum (48,8 ha). 

Năng suất bình quân cả nước đạt 20,3 tấn/1 ha, tăng 1,4 tấn/1 ha so với năm 2015. Sản lượng sắn cả nước đạt 10,7 triệu tấn, trong đó có 2,9 triệu tấn sắn được xuất khẩu, thu về gần 1,2 tỷ USD, tăng 2,4% so với năm 2020. 

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam, tháng 3/2022, Việt Nam xuất khẩu được 447,01 nghìn tấn sắn và các sản phẩm từ sắn, trị giá 198,61 triệu USD, tăng 79,4% về lượng và tăng 94% về trị giá so với tháng 02/2022; so với tháng 3/2021 tăng 50% về lượng và tăng 76,2% về trị giá. 

Giá xuất khẩu bình quân sắn và các sản phẩm từ sắn ở mức 444,3 USD/tấn, tăng 8,2% so với tháng 02/2022 và tăng 17,5% so với tháng 3/2021. Tính chung quý I/2022, xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn đạt 956,76 nghìn tấn, trị giá 413,05 triệu USD, giảm 2% về lượng, nhưng tăng 13,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021.

Tính riêng mặt hàng sắn, tháng 3/2022, xuất khẩu sắn đạt 135,7 nghìn tấn, trị giá 40,91 triệu USD, tăng 31,8% về lượng và tăng 38,3% về trị giá so với tháng 02/2022; so với tháng 3/2021 tăng 1,1% về lượng và tăng 18% về trị giá. 

Giá xuất khẩu bình quân ở mức 301,5 USD/tấn, tăng 4,9% so với tháng 02/2022 và tăng 16,8% so với tháng 3/2021. Tính chung quý I/2022, xuất khẩu sắn đạt 317,57 nghìn tấn, trị giá 91,68 triệu USD, giảm 19,2% về lượng và giảm 6,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. 

Tháng 3/2022, xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn sang Trung Quốc chiếm 90% tổng lượng sắn và các sản phẩm từ sắn của cả nước, với 402,43 nghìn tấn, trị giá 179,81 triệu USD, tăng 72,2% về lượng và tăng 88,6% về trị giá so với tháng 02/2022; so với tháng 3/2021 tăng 44,4% về lượng và tăng 72,1% về trị giá.

Tính chung quý I/2022, xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn sang Trung Quốc 889,03 nghìn tấn, trị giá 382,28 triệu USD, giảm 4,6% về lượng, nhưng tăng 11,4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021.

Sắn Việt Nam bị cạnh tranh mạnh tại Hàn Quốc...

Trong khi xuất khẩu sắn và các sản phẩm sắn quý I/2022 sang Trung Quốc khó và giảm, các doanh nghiệp Việt Nam đã đẩy mạnh xuất khẩu sắn sang Hàn Quốc. Theo số liệu thống kê của Cơ quan Hải quan Hàn Quốc, trong 3 tháng đầu năm 2022, Hàn Quốc nhập khẩu 57,08 nghìn tấn sắn (mã HS 071410), trị giá 16,28 triệu USD, tăng 50,6% về lượng và tăng 78,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. 

Thái Lan, Việt Nam và Philippines là hai thị trường lớn nhất cung cấp sắn cho Hàn Quốc trong 3 tháng đầu năm 2022. Trong 3 tháng đầu năm 2022, Việt Nam là thị trường lớn thứ 2 cung cấp sắn cho Hàn Quốc, với 13,12 nghìn tấn, trị giá 5,29 triệu USD, tăng 10,8% về lượng và tăng 33,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. Thị phần sắn của Việt Nam chiếm 22,98% trong tổng lượng sắn nhập khẩu của Hàn Quốc, giảm mạnh so với mức 31,24% của 3 tháng đầu năm 2021. 

Về tinh bột sắn: Theo số liệu thống kê của Cơ quan Hải quan Hàn Quốc, 3 tháng đầu năm 2022, Hàn Quốc nhập khẩu 8,42 nghìn tấn tinh bột sắn (mã HS 110814), trị giá 4,49 triệu USD, tăng 161,6% về lượng và tăng 195,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. 

Thái Lan và Việt Nam là hai thị trường cung cấp tinh bột sắn cho thị trường Hàn Quốc trong 3 tháng đầu năm 2022. Trong đó, Việt Nam là thị trường lớn thứ 2 cung cấp tinh bột sắn cho thị trường Hàn Quốc trong 3 tháng đầu năm 2022, với 611 tấn, trị giá 354 nghìn USD, giảm 33,7% về lượng và giảm 24,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. Trong 3 tháng đầu năm 2022, thị phần tinh bột sắn của Việt Nam chiếm 7,26% trong tổng lượng tinh bột sắn nhập khẩu của thị trường Hàn Quốc, giảm mạnh so với 28,63% của cùng kỳ năm 2021. Trong khi thị phần tinh bột sắn của Thái Lan chiếm tới 92,74% tổng lượng tinh bột sắn của Hàn Quốc, tăng mạnh so với mức 71,31% của cùng kỳ năm 2021.

Qua số liệu thống kê cho thấy, trong 3 tháng đầu năm 2022, Hàn Quốc có xu hướng tăng nhập khẩu cả sắn và tinh bột sắn. Tại thị trường này, sắn và tinh bột sắn của Việt Nam đang bị cạnh tranh mạnh với sắn và tinh bột sắn của Thái Lan.

Trong bối cảnh khó khăn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc và bị cạnh tranh mạnh tại thị trường Hàn Quốc, các chuyên gia cho rằng, ngành sắn nên chú trọng thêm vào thị trường nội địa. Trong nhiều năm gần đây sản lượng và kim ngạch xuất khẩu sắn tăng đều đặn. Hiện nay sắn và sản phẩm sắn là một trong 13 sản phẩm nông sản xuất khẩu của Việt Nam. 

Dư địa phát triển cho ngành sắn còn rất lớn ở cả thị trường xuất khẩu, lẫn thị trường trong nước, bởi hiện nay, tiêu thụ sắn và sản phẩm sắn trong nước mới chỉ chiếm khoảng 30%. Trong khi đó, nước ta lại phải nhập khẩu khá nhiều nguyên liệu chế biến thức ăn chăn nuôi, nguyên liệu dùng trong công nghiệp chế biến thực phẩm.

Các loại nông sản thiết yếu như ngô, lúa mì, đậu tương là những mặt hàng mà nước ta phụ thuộc phần lớn vào thị trường quốc tế để làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi. Giá thức ăn chăn nuôi hiện nay đã tăng khoảng hơn 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Các nhà máy, doanh nghiệp chăn nuôi Việt Nam cũng nên dự trù rủi ro bằng cách sử dụng các nguyên liệu khác có sẵn như sắn lát…