Nhìn lại diễn biến cuộc thương chiến Mỹ - Trung khiến cả thế giới nín thở

Ngày 29.6, tại cuộc gặp gỡ bên lề hội nghị Thượng đỉnh G20, Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã thống nhất nối lại đàm phán thương mại sau khi lệnh trừng phạt thuế quan những ngày qua gây ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế thế giới.

Chính quyền ông Trump trước đó đã dùng hàng loạt biện pháp trừng phạt thuế quan và phi thuế quan để buộc Trung Quốc chấm dứt tình trạng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ cũng như giải quyết tình trạng thâm hụt cán cân thương mại. Quyết định nối lại vòng đàm phán mới đây do vậy mang ý nghĩa to lớn với tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Cùng nhìn lại những dấu mốc quan trọng của cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới, khởi điểm từ 2014 đến nay.

19.5.2014: Trump mở ra kịch bản chiến tranh

Ngay trước khi khởi động chiến dịch tranh cử Tổng thống năm 2015, Trump đã nhiều lần kêu gọi Chính phủ Obama đàn áp các hoạt động thương mại “không lành mạnh” của Trung Quốc. Vị tỷ phú khi đó đăng trên Twitter: “Hãy nhớ Trung Quốc không phải bạn của Mỹ”.

1.5.2016: Chiến dịch tranh cử đầy dấu ấn

Thời điểm đó, với tư cách một ứng cử viên Tổng thống, Trump đã đưa vấn đề thương mại với Trung Quốc trở thành ưu tiên hàng đầu trong suốt chiến dịch. “Chúng ta không thể cho phép Trung Quốc tiếp tục cướp bóc Mỹ, như những gì họ đang làm hiện tại”.

11.5.2017: Khởi đầu tích cực

Mỹ và Trung Quốc lúc này thống nhất thỏa thuận thương mại liên quan đến sản phẩm thịt bò và gia cầm xuất khẩu, nhưng chưa thể giải quyết những bất đồng trong các sản phẩm nhôm, thép…

22.1.2018: Mỹ khơi dậy trừng phạt thuế quan

Chính quyền Trump bất ngờ công bố mức trừng phạt thuế quan với pin mặt trời và một số dòng máy giặt nhập khẩu từ Trung Quốc, bất chấp sự chỉ trích dữ dội của nước này.

2.3.2018: Trump tự tin vào sự chiến thắng của chiến tranh thương mại

Sau khi khiến thị trường tài chính và các doanh nghiệp lao đao vì châm ngòi chiến tranh thương mại, Tổng thống Trump xoa dịu người Mỹ: “Khi một quốc gia (Mỹ) đang mất nhiều tỷ USD trong hoạt động thương mại với các quốc gia khác, thì chiến tranh thương mại là một điều tốt cho quốc gia đó. Chúng ta dễ dàng chiến thắng”.

8.3.2018: Trump tiếp tục áp thuế với mặt hàng kim loại

Mức thuế 25% với thép và 10% với nhôm nhập khẩu từ Trung Quốc được Trump phê duyệt. Ông khẳng định: “Ngành công nghiệp thép và nhôm phát triển có ý nghĩa rất quan trọng với an ninh quốc gia Mỹ”.

1.4.2018: Trung Quốc phản đòn

Trung Quốc áp thuế quan trả đũa lên số hàng hóa 3 tỷ USD của Mỹ để đáp lại vụ Mỹ áp thuế với thép và nhôm nước này.

3.5.2018: Đàm phán thương mại không có kết quả

Cuộc đàm phán thương mại giữa hai phái đoàn ngoại giao Mỹ và Trung Quốc tại Bắc Kinh đã không thể đi đến một giải pháp nào cho tranh chấp. Các cuộc đàm phán trong những tháng tiếp theo cũng mang đến kết quả tương tự.

15.6.2018: Trừng phạt thuế quan leo thang

Chính quyền Trump đe dọa áp thuế 25% với 50 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc để trừng phạt hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ của Trung Quốc. Bắc Kinh, ở chiều ngược lại, cũng dọa áp thuế lên 50 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.

17.9.2018: Chính quyền Trump tăng nhiệt chiến tranh

Chính quyền Trump chính thức công bố mức thuế 10% với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, đồng thời đe dọa tăng thuế lên 25% vào đầu năm 2019. Trump còn tuyên bố sẽ áp dụng thuế quan bổ sung với 267 tỷ USD một khi Bắc Kinh trả đũa.

18.9.2018: Trung Quốc trả đũa thuế quan

Bắc Kinh tuyên bố sẽ áp thuế với 60 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ để đáp trả lại những hành động kích động chiến tranh của chính quyền Trump.

1.11.2018: Tập Cận Bình điện đàm cùng Donald Trump

Một cuộc điện đàm giữa các nhà lãnh đạo hai nền kinh tế hàng đầu thế giới mà trọng tâm là vấn đề thương mại.

26.11.2018: Trump tiếp tục mối đe dọa thuế quan

Trao đổi với từ tạp chí phố Wall WSJ, ông Trump tuyên bố sẽ không trì hoãn việc tăng thuế lên 25% với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1.1.2019. Ông cũng đang xem xét áp thuế 10% với iPhone và Macbook của Apple nhập khẩu từ Trung Quốc.

1.12.2018: Thỏa thuận tạm dừng thương chiến 

Tại Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Argentina, Trump và người đồng cấp Trung Quốc đã có bữa tối thân mật trước khi Mỹ đồng ý hoãn mức tăng thuế suất từ 10% lên 25% với 200 tỷ USD hàng hóa. Hai bên lên kế hoạch thảo luận về một thỏa thuận thương mại trong khoảng 90 ngày.

29.12.2018: Ông Trump tiết lộ dấu hiệu tích cực

Sau cuộc điện đàm với người bạn Tập Cận Bình, ông Trump tiết lộ thỏa thuận thương mại đang diễn ra rất tốt nhưng không đề cập chi tiết đến tiến trình.

7.1.2019: Đàm phán thương mại khởi động

Phái đoàn ngoại giao Mỹ đặt chân đến Bắc Kinh trong một cuộc đàm phán kéo dài 3 ngày., tái khởi động vòng đàm phán thương mại.

24.2.2019: Tiếp tục trì hoãn trừng phạt thuế quan

ông Trump tuyên bố trì hoãn kế hoạch tăng thuế với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, viện dẫn những tiến bộ trong vòng đàm phán với Trung Quốc.

10.4.2019: Tiến bộ trong đàm phán

Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin cho hay Mỹ và Trung Quốc đang đạt được tiến bộ nhất định trong một thỏa thuận thương mại, khiến thị trường toàn cầu kỳ vọng vào sự chấm dứt chiến tranh thương mại.

5.5.2019: Đàm phán sụp đổ

Ông Trump tuyên bố tăng thuế với hàng hóa Trung Quốc do tiến trình thương thảo quá chậm chạp và phía Bắc Kinh cố lật lại đàm phán. 

10.5.2019: Chính thức tăng thuế

Mức thuế 25% với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc chính thức được áp dụng. Ngay lập tức, Trung Quốc đáp trả bằng cách tăng thuế lên 25% với 60 tỷ USD hàng hóa Mỹ, có hiệu lực từ ngày 1.6.

29.6.2019: Nối lại đàm phán

Sau nhiều động thái cứng rắn, Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý nối lại đàm phán thương mại trong một cuộc gặp ngắn bên lề Hội nghị thượng đỉnh G20. Trump tuyên bố mọi chuyện đã “trở lại đúng hướng”, còn truyền thông Trung Quốc khẳng định Mỹ không có bất cứ kế hoạch trừng phạt thuế quan mới nào với hàng hóa nước này.