Chỉ số giá tiêu dùng tháng 9 tăng 0,42% so với cùng kỳ

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9/2025 tăng 0,42% so với tháng trước do dịch vụ giáo dục các trường ngoài công lập, giá thực phẩm và vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng. CPI tháng 9 tăng 2,61% so với tháng 12/2024; tăng 3,38% so với cùng kỳ năm trước. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân quý III/2025 tăng 3,27% so với quý III/2024.

Trong mức tăng 0,42% của CPI tháng 9/2025 so với tháng trước, có 10 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng, riêng chỉ số giá nhóm văn hóa, giải trí và du lịch giảm.

Cụ thể, nhóm giáo dục tăng 2,22%, trong đó giá dịch vụ giáo dục tăng 2,43% do một số trường đại học, trung học dân lập và mầm non tư thục tại một số địa phương điều chỉnh tăng mức học phí năm học 2025-2026, các trường công lập được miễn, giảm và hỗ trợ học phí theo Nghị định số 238/2025/NĐ-CP ngày 3/9/2025 của Chính phủ.

Bên cạnh đó, giá các mặt hàng văn phòng phẩm tăng như: Bút viết các loại tăng 0,88%; sản phẩm từ giấy tăng 0,81%; sách giáo khoa tăng 0,40%; văn phòng phẩm, đồ dùng học tập khác tăng 0,49%.

Tiếp đến, nhóm giao thông tăng 0,58% (tác động làm tăng CPI chung 0,06 điểm phần trăm). Trong đó, chỉ số giá xăng tăng 1,85%; dầu diesel tăng 0,71% do ảnh hưởng của các đợt điều chỉnh giá xăng dầu trong tháng. Thêm vào đó, giá xe ô tô đã qua sử dụng tăng 0,15%; phụ tùng ô tô tăng 0,18%; bảo dưỡng phương tiện đi lại tăng 0,10%.

Cùng với đó, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,41% cũng là một yếu tố quan trọng tác động làm CPI chung tăng 0,14 điểm phần trăm. Trong đó, thực phẩm tăng 0,49% do nhu cầu tiêu thụ tăng cao vào dịp nghỉ Lễ Quốc khánh và Lễ Vu lan. Cụ thể, giá thịt gia cầm tăng 0,83%, thủy sản tươi sống tăng 0,43%, trứng các loại tăng 1,51% và đặc biệt, nhóm rau tươi, khô và chế biến tăng tới 2,72%. Mặc dù vậy, giá thịt lợn lại có xu hướng giảm nhẹ 0,30%. Do giá nguyên liệu chế biến ở mức cao và nhu cầu du lịch tăng trong tháng, chi phí ăn uống ngoài gia đình cũng tăng 0,39%.

Nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 0,41% chủ yếu do giá thuê nhà tăng 0,28% do nhu cầu thuê nhà tăng tại một số địa phương khi bước vào năm học mới; giá điện sinh hoạt tăng 0,30%; giá nước sinh hoạt tăng 0,27% do thời tiết nắng nóng làm nhu cầu tiêu dùng tăng; giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 0,52% do giá gạch, cát, đá tăng cao khi nguồn cung khan hiếm, chi phí sản xuất như than, điện và vận chuyển tăng trong khi nhu cầu xây dựng cao; giá gas tăng 0,35% do từ ngày 01/9/2025, giá gas trong nước điều chỉnh tăng theo giá gas thế giới; giá dầu hỏa tăng 0,67% do ảnh hưởng của các đợt điều chỉnh giá trong tháng.

Các nhóm hàng hóa và dịch vụ khác như hàng hóa và dịch vụ khác (tăng 0,22%); đồ uống và thuốc lá (tăng 0,12%); thiết bị và đồ dùng gia đình (tăng 0,1%); may mặc, mũ nón và giày dép (tăng 0,07%); bưu chính, viễn thông (tăng 0,04%); thuốc và dịch vụ y tế (tăng 0,03%).

CPI bình quân 9 tháng gặp áp lực từ y tế, phí sinh hoạt

CPI bình quân quý III/2025 tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, thuốc và dịch vụ y tế tăng 12,69%; nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 6,98%; giáo dục tăng 3,13%; hàng hóa và dịch khác tăng 2,93%; hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 2,52%; đồ uống và thuốc lá tăng 2,28%; văn hóa, giải trí và du lịch tăng 1,78%; thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 1,71%; may mặc, mũ nón và giày dép tăng 1,42%; bưu chính, viễn thông giảm 0,53%; giao thông giảm 1,42%.

Theo Cục Thống kê, CPI bình quân 9 tháng tăng 3,27% so với cùng kỳ năm 2024. Nguyên nhân chính do chỉ số giá nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng, tăng 6,14% và làm CPI chung tăng tới 1,16 điểm phần trăm. Điều này xuất phát từ việc giá nhà ở thuê và giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng cao.

Bên cạnh đó, chỉ số giá điện sinh hoạt cũng tăng 7,05% do nhu cầu sử dụng điện tăng cùng với hai đợt điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân của EVN vào tháng 10/2024 và tháng 5/2025."

Mặt khác, thực phẩm và dịch vụ ăn uống cũng là một gánh nặng đáng kể khi chỉ số giá nhóm này tăng 3,3%, đóng góp 1,11 điểm phần trăm vào CPI chung. Trong đó, thực phẩm tăng 3,59% với giá thịt lợn tăng tới 10,10%, mỡ ăn tăng 13,08%, nhóm ăn uống ngoài gia đình tăng 3,72% và lương thực tăng 0,69%.

Một yếu tố gây sốc khác là nhóm thuốc và dịch vụ y tế, tăng vọt 13,48% và làm CPI chung tăng 0,73 điểm phần trăm. Giá dịch vụ y tế được điều chỉnh theo Thông tư số 21/2024/TT-BYT ngày 17/10/2024 của Bộ Y tế. Bên cạnh đó, các nhóm khác như hàng hóa và dịch vụ khác (tăng 5,37%), thiết bị và đồ dùng gia đình (tăng 1,63%) và giáo dục (tăng 1,81% do điều chỉnh học phí) cũng góp phần vào mức tăng CPI chung.

Về lạm phát cơ bản, Cục Thống kê cho biết bình quân 9 tháng, lạm phát cơ bản tăng 3,19% so với cùng kỳ năm trước. Mức này thấp hơn mức tăng 3,27% của CPI bình quân chung, chủ yếu do giá lương thực, thực phẩm tươi sống, năng lượng và các mặt hàng do Nhà nước quản lý như dịch vụ y tế và giáo dục - vốn là những yếu tố chính đẩy CPI tổng thể lên cao, lại thuộc nhóm được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản.

Ngoài các chỉ số về giá tiêu dùng, thị trường vàng và USD cũng ghi nhận nhiều biến động phức tạp trong 9 tháng. Đến ngày 29/9, bình quân giá vàng thế giới ở mức 3.688,38 USD/ounce, tăng 7,9% so với tháng 8. việc Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED) giảm lãi suất điều hành xuống 4 - 4,25% vào ngày 17/9 đã khiến đồng USD suy yếu, lợi suất trái phiếu giảm, qua đó làm gia tăng sức hấp dẫn của vàng. Trong nước, chỉ số giá vàng tháng 9 tăng 6,53% so với tháng trước và bình quân chín tháng tăng tới 41,86% so với cùng kỳ năm trước.

Ngược lại, giá USD trong nước lại diễn biến ngược chiều với giá thế giới. Mặc dù chỉ số USD trên thị trường quốc tế giảm 0,65% do FED cắt giảm lãi suất, nhưng chỉ số giá USD trong nước của tháng 9 tăng 0,3% so với tháng 8. Bình quân 9 tháng, giá USD trong nước tăng 3,8% so với cùng kỳ năm trước.