Trong đó xử nghiêm hành vi cố ý gây ô nhiễm môi trường để xảy ra hậu quả nghiêm trọng của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ thu gom, xử lý rác thải đến mức phải xử lý trách nhiệm hình sự.

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 490/TB-VPCP ngày 17/9/2025, kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về thực hiện chỉ đạo xử lý ô nhiễm môi trường không khí, ô nhiễm các dòng sông trên địa bàn TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh; Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Công an xã, phường phải xử nghiêm việc đốt rác gây ô nhiễm

Theo thông báo, Chính phủ xác định: Bảo vệ môi trường là nhiệm vụ hàng đầu và cũng là trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội. Trong dự thảo báo cáo, văn kiện trình Đại hội Đảng lần thứ XIV, kinh tế, xã hội và môi trường sẽ được xác định là ba trụ cột phát triển. Vì vậy, xử lý ô nhiễm môi trường trở thành yêu cầu cấp bách, đòi hỏi kế hoạch toàn diện, chính sách hỗ trợ phù hợp, công cụ kinh tế, công nghệ hiện đại cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và địa phương. 

Công tác này phải được xem là trách nhiệm trực tiếp của địa phương, trong khi Trung ương giữ vai trò định hướng, hỗ trợ và giám sát tiến độ. Khi địa phương làm tốt, hiệu quả sẽ lan tỏa ra cả nước. 

Bên cạnh đó, tuyên truyền và vận động để người dân tự giác tham gia là yếu tố cốt lõi, bởi chỉ khi có sự đồng thuận của xã hội, các chính sách và pháp luật về bảo vệ môi trường mới được thực thi hiệu quả, tránh xung đột và hạn chế nhận thức sai lệch. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam tiến tới kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Phó Thủ tướng yêu cầu trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành và địa phương liên quan (Bộ Nội vụ, Bộ Công an…), khẩn trương hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ Kế hoạch xử lý ô nhiễm môi trường toàn diện với cách tiếp cận tổng thể đầy đủ các thành tố ô nhiễm (không khí, nước, chất thải rắn,…), trước mắt tập trung cho xử lý ô nhiễm môi trường không khí, trong Kế hoạch cần bao gồm 34 bản Kế hoạch cụ thể của các địa phương. 

Trước mắt, hai thành phố là Hà Nội và TP.HCM - hai đô thị chịu áp lực ô nhiễm lớn nhất làm trọng điểm được lấy làm mô hình để xây dựng Kế hoạch với các giải pháp đột phá, từ đó nhân rộng ra cả nước theo định hướng "Địa phương làm được thì cả nước mới thành công".

Phó Thủ tướng lưu ý cần đánh giá chính xác thực trạng ô nhiễm môi trường không khí với các chỉ số AQI về PM2.5, SO2, CO, NO2… trung bình theo hàng ngày, tuần, tháng, quý, năm để đặt ra chỉ số mục tiêu cần đạt được cho 05 năm và lộ trình phải giảm và đạt được cho hàng năm.

Hà Nội, TP.HCM sẽ có tiêu chuẩn môi trường "nghiêm ngặt" hơn cả nước

Về đánh giá tình trạng ô nhiễm môi trường ảnh hưởng sức khoẻ người dân, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế chủ trì các chương trình nghiên cứu cấp quốc gia về mối quan hệ và tác động của ô nhiễm môi trường không khí đến sức khỏe cộng đồng.

Định kỳ thu thập, phân tích và công bố các số liệu về bệnh lý liên quan đến ô nhiễm môi trường; tích hợp với dữ liệu khám chữa bệnh để xây dựng hệ thống cảnh báo sớm các tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng, cơ quan liên quan ban hành quy chuẩn/tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các trạm sạc xe điện lắp đặt tại nơi công cộng, nơi trông giữ xe tập trung, trạm dừng nghỉ,…. Hoàn thành trước ngày 15 tháng 10 năm 2025.

Bộ Xây dựng được yêu cầu phối hợp với TP. Hà Nội, TP.HCM xây dựng, trình Chính phủ lộ trình phát triển hệ thống giao thông công cộng đồng bộ, hiện đại (tàu điện ngầm, tàu điện trên cao, xe buýt năng lượng sạch…); đề xuất cơ chế, chính sách đột phá để thu hút đầu tư tư nhân, hỗ trợ người dân sử dụng các phương tiên giao thông công cộng, giao thông xanh, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 10 năm 2025.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng tăng cường thanh tra, kiểm tra và chỉ đạo các địa phương xử lý nghiêm các chủ đầu tư, nhà thầu vi phạm quy định về bảo vệ môi trường tại các công trường xây dựng.

Nghiên cứu, đề xuất sửa đổi quy định về kiểm định khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ theo hướng siết chặt quản lý đối với các phương tiện cũ, không đáp ứng tiêu chuẩn môi trường, hoàn thành trong Quý IV năm 2025. Các cơ sở kiểm định nghiên cứu, cung cấp bộ nhận diện đối với các phương tiện đáp ứng yêu cầu.

Để đối phó với ô nhiễm ngày càng gia tăng, Phó Thù tướng yêu cầu tập trung đầu tư, kết nối các trạm quan trắc không khí tự động, liên tục theo các quy định. Thực hiện ngay các biện pháp quản lý chất thải, khí thải phát sinh từ các hoạt động xây dựng, giao thông, công nghiệp; phát triển không gian xanh trong quy hoạch, xây dựng đô thị. 

Tăng cường kiểm tra, thanh tra việc tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ môi trường; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. 

Phó Thủ tướng yêu cầu thực hiện giải pháp kỹ thuật, công nghệ trong thu gom, tái chế phụ phẩm trong hoạt động nông nghiệp, nâng cao nhận thức về tác hại của các hoạt động xử lý theo cách cũ, lạc hậu như đốt mở rơm rạ...

Hai thành phố lớn được yêu cầu công bố sớm, công khai lộ trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh, kèm theo các chính sách hỗ trợ cụ thể, khả thi để người dân và doanh nghiệp đồng thuận, thực hiện.

Đồng thời rà soát, quy hoạch lại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, làng nghề; có chính sách di dời các cơ sở gây ô nhiễm ra khỏi khu vực nội thành, khu dân cư.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng chỉ đạo Hà Nội và TP.HCM nghiên cứu, ban hành các quy định, tiêu chuẩn môi trường địa phương ở mức nghiêm ngặt hơn quy chuẩn quốc gia để bảo vệ sức khỏe người dân, đặc biệt tại các khu vực ô nhiễm nặng hoặc có mật độ dân cư cao.

Trong đó đáng chú ý, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu nghiên cứu, áp dụng công cụ kinh tế thay cho mệnh lệnh hành chính trong quản lý, kiểm soát, chuyển đổi phương tiện giao thông sang phương tiện xanh.

×