Chuyên gia Chứng khoán Smart Invest: Nên "bó cứng" room tín dụng với ngành có tính chất đầu cơ như đầu tư cổ phiếu

"Giai đoạn này ai có tiền mặt là vua"

Tại Talkshow do Báo Đầu tư tổ chức sáng nay 18/11,TS. Võ Trí Thành, Chuyên gia kinh tế, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính tiền tệ Quốc gia cho biết, dòng tiền bị tắc nghẽn từ chính sách, từ các kênh dẫn vốn tín dụng, trái phiếu, cổ phiếu (cổ phiếu có thị trường ảm đạm như hiện nay thì IPO rất khó khăn), các cách huy động vốn đều khó.

"Bên cạnh đó là tâm lý phòng thủ hiện nay rất cao, người ta có thể có tiền nhưng không muốn xuống tiền. Nói vui trong giai đoạn này thì ai có tiền mặt là vua. Đó là những lý do vì sao thanh khoản hiện nay lại khó khăn như vậy"", TS Võ Trí Thành nói.

Cũng theo ông Thành, khó lớn nhất hiện nay là cùng lúc chúng ta phải xử lý ba bài toán:

Thứ nhất là ổn định vĩ mô. Câu chuyện không chỉ đơn thuần là lạm phát, mặc dù phải nói thật lạm phát tính theo năm thì Việt Nam vẫn đang tăng, 10 tháng đầu năm nay cũng 4,3%, mục tiêu đạt được là lạm phát trung bình.

Thứ hai là câu chuyện tỷ giá và cán cân thanh toán quốc tế. Cán cân thanh toán quốc tế của chúng ta tuy không quá khó khăn nhưng không còn đẹp như những năm trước đây.

Thứ ba là câu chuyện an toàn của hệ thống ngân hàng. Câu chuyện không chỉ là sản xuất kinh doanh ở những lĩnh vực phi tài chính, phi ngân hàng mà còn là câu chuyện cả hệ thống tài chính ngân hàng.

Điểm nữa, theo ông Thành, muốn quá trình phục hồi vẫn tiếp tục nhưng phải hiểu phía trước chắc chắn sẽ khó khăn hơn, tất cả các dự báo kinh tế của các tổ chức cho thấy rằng Việt Nam vẫn phục hồi nhưng tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại.

Ngay mục tiêu Chính phủ đặt ra và Quốc hội thông qua thấy hai điều: thứ nhất, tăng trưởng GDP năm tới chỉ 6,5% (nhiều dự báo chỉ 6%); thứ hai là lạm phát kể cả lạm phát trung bình đã chấp nhận mức cao hơn, 4,5%. Điều này thể hiện cân bằng thế nào giữa các mục tiêu này giữ ổn định vĩ mô với an toàn hệ thống ngân hàng và sự phục hồi sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Đó là mục tiêu rất thách thức và bài toán đi tìm điểm cân bằng đó không đơn giản.

Từ góc độ của doanh nghiệp, khát vốn là nhu cầu rất chính đáng. Từ góc độ của người tiêu dùng, nhu cầu là thu nhập, là đảm bảo đời sống, nhu cầu đó cũng là chính đáng. Từ góc độ người quản lý vĩ mô, an toàn hệ thống, ổn định vĩ mô cũng rất quan trọng.

"Nhiệm vụ của chúng ta là phải tìm được điểm cân bằng, quan trọng nhất không gây ra sự đổ vỡ. Bài học của thế giới có rồi, nếu để vỡ trận cái gì cũng vỡ. Đó là cái giỏi, cái khéo khi tìm điểm cân bằng để làm sao có thể khó nhưng không khó quá, có thể tác động tiêu cực nhưng không tiêu cực quá. Quan trọng nhất là không gây ra sự đổ vỡ ở thị trường bất động sản, ở hệ thống ngân hàng hay ở niềm tin thị trường và xã hội", ông Thành nói.

Giải pháp nào để tháo nghẽn dòng tiền

Theo TS. Võ Trí Thành, khó khăn của Việt Nam có thể không hoàn toàn tương đồng với thế giới về quy mô, mức độ, cách thức tạo ra nguồn vốn cho thị trường bất động sản nhưng có thể tham khảo các nước khác. 

"Vừa qua Trung Quốc đã có chương trình giải cứu bất động sản gồm 16 điều, tôi thấy tinh thần có 3 điểm cơ bản: một là nới ít nhiều điều kiện cho vay đối với bất động sản, hai là nới ít nhiều tín dụng cấp cho người đi mua nhà ở, ba là tạo điều kiện cho thị trường trái phiếu quay lại vận hành.

Chương trình này khá cụ thể, tôi nghĩ là Việt Nam có thể nhìn vào đấy để tìm cách. Như trên phương tiện truyền thông đã nói, hiện nay Chính phủ đã có giải pháp gỡ khó từ tổng thể dòng tiền gắn với ba điều tôi nói ổn định vĩ mô, an toàn hệ thống tài chính ngân hàng và phục hồi, gỡ khó cho sản xuất kinh doanh", ông Thành nói.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng, bên cạnh đẩy mạnh chi tiêu hàng trăm nghìn tỷ đang ứ đọng, nhất là đầu tư công, cũng đã có nhiều nghiên cứu cho rằng các gói không còn "hợp thời". Theo đó, phải linh hoạt chuyển tiền đó sang các lĩnh vực khác. Ông Thành ví dụ trong giai đoạn khó khăn này nhiều doanh nghiệp không có đơn hàng, việc giữ chân người lao động để vượt qua giai đoạn này là rất khó. Theo đó, có thể thêm tiền nguồn hỗ trợ khác cùng với gói hỗ trước đây đã làm để hỗ trợ người lao động, ví dụ tiền thuê nhà.

Ông Thành cũng cho rằng, Quốc hội đã thông qua cơ chế đặc thù để thực hiện các gói, chương trình hỗ trợ người lao động nhưng vẫn chưa đủ để đẩy nhanh việc này.

Riêng bất động sản, hiện nay tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường đã xấp xỉ trái phiếu Chính phủ, trước đây khoảng 1,5 triệu tỷ đồng bây giờ còn khoảng 1,3 – 1,4 triệu tỷ đồng. Trong đó dẫn đầu về phát hành là ngân hàng thương mại, sau đó là ngành bất động sản chiếm gần 1/3, tiếp đó là năng lượng và lĩnh vực khác.

"Có mấy vấn đề về thị trường thế này: Một là minh bạch thông tin và các cam kết của nhà hoạch định chính sách, cam kết của Chính phủ phải rất rõ. Thứ hai là cách xử lý sai phạm trong giai đoạn khó khăn này phải làm sao cho hài hoà hơn, khéo hơn. Sai phải xử nhưng cách xử thế nào rất quan trọng.

Cái thứ ba, như tôi vừa nói, gói giải cứu của Trung Quốc cũng rất đáng xem xét. Mặc dù vừa rồi Việt Nam đã ban hành Nghị định 65 sửa đổi Nghị định 153 nhưng có nhiều quan điểm cho rằng chặt chẽ quá, trong đó có quy định phát hành cho nhà đầu tư cá nhân nhưng đòi hỏi tính chuyên nghiệp. Cái đó phải nới", ông Thành nói.

Cần gỡ nghẽn cho thị trường trái phiếu

Bàn luận về vấn đề này, TS. Trần Minh Tuấn - Phó chủ tịch HĐQT Công ty Chứng khoán Smart Invest cho rằng, việc tiếp cận vốn là do khó khăn từ thị trường trái phiếu bị tê liệt với hơn 900.000 tỷ của các tổ chức phi tài chính đã phát hành.

Để gỡ nghẽn được cần gỡ nghẽn cho thị trường trái phiếu. Trước đây quy mô thị trường trái phiếu chưa lớn nên việc nó biến động ra sao không mấy ảnh hưởng đến thị trường tài chính nói chung. Nhưng với quy mô như hiện tại, việc thị trường trái phiếu bị nghẽn làm mất niềm tin của nhà đầu tư trên thị trường, từ đó dẫn đến các thị trường vốn khác cũng bị nghẽn lại và sụt giảm.

Room tín dụng cũng là một vấn đề NHNN nên xem xét để điều chỉnh cho phù hợp. Câu chuyện nên dài hạn hơn là ở những năm sau. Room tín dụng của chúng ta trong 2 năm qua là 14% nhưng thực tế triển khai là chúng ta không giao 14% đó cho tăng trưởng của từng NHTM là bao nhiêu từ đầu năm mà lại giao tỷ lệ nhất định tăng trưởng ở trong một giai đoạn nhất định rồi sau đó xem xét để giao tỷ lệ tăng trưởng tiếp.

Khi room tín dụng vẫn là một công cụ để kiểm soát lượng cung tiền trên thị trường nên chăng linh hoạt hơn về room tín dụng. Ví như có thể giao một tỷ lệ tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng thương mại từ đầu năm và NHNN có những tính toán và xem xét xem những NHTM nào đảm bảo các điều kiện để giao room từ đầu năm để các NHTM chủ động điều tiết trong room đó.

"Có những giai đoạn cao điểm NHNN chưa kịp nới room cho các NHTM để cho vay hoạt động sản xuất kinh doanh của từng ngành sẽ không tiếp cận được. Tôi nghĩ rằng nếu có một tỷ lệ room từ đầu năm thì các NHTM sẽ chủ động hơn", ông Tuấn nói.

Yếu tố thứ hai cần phải xem xét, theo ông Tuấn, không nên bó cứng room tín dụng cho toàn ngành mà chỉ nên bó cứng ở một số phân ngành có tính chất đầu cơ cao, đặc biệt là những phân ngành về đầu tư cổ phiếu.

Bất động sản cũng là một phân ngành phải lựa chọn xem nhóm ngành nào cần phải bó cứng room tín dụng. Rõ ràng những dự án bất động sản tốt không nên bó cứng vì nếu như vậy sẽ dẫn đến việc giá bất động sản, thậm chí không giảm đi mà còn tăng lên và việc tiếp cận với bất động sản chính yếu của những người có nhu cầu sẽ ngày càng khó bởi lượng cung trên thị trường ít.