Kết quả kinh doanh ảm đạm

Công ty Cổ phần Lương thực TP.HCM (Foodcosa, UpCOM: FCS) vừa công bố báo cáo tài chính quý III/2025 với kết quả tiếp tục cho thấy bức tranh ảm đạm.

Doanh thu thuần đạt 87,87 tỷ đồng, giảm 4,7% so với cùng kỳ, dù lợi nhuận gộp tăng 15% lên 18,35 tỷ đồng nhờ kiểm soát chi phí.

Quý này, doanh nghiệp lãi ròng 68,6 triệu đồng – một con số khiêm tốn nhưng vẫn khả quan hơn mức lỗ 760 triệu đồng cùng kỳ năm 2024.

Tuy nhiên, lũy kế 9 tháng, Foodcosa vẫn lỗ hơn 6,2 tỷ đồng, đánh dấu năm thứ hai liên tiếp hoạt động kinh doanh chưa thoát khỏi tình trạng thua lỗ. Doanh thu giảm gần 23% xuống còn 235 tỷ đồng, phản ánh sức tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ tiếp tục sụt giảm.

Theo giải trình, hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty luôn trong tình trạng thiếu hụt vốn lưu động, nên phải tận dụng tối đa các nguồn lực hiện có và tìm kiếm nguồn thu ngắn hạn.

Trong khi đó, doanh nghiệp vẫn phải gánh khấu hao, định phí lớn và chi phí lao động cao. Ban điều hành cho biết đã bám sát chỉ tiêu kế hoạch, đồng thời đưa ra nhiều giải pháp cấp bách và dài hạn nhằm cải thiện hiệu quả kinh doanh.

Nhờ đó, từng đơn vị trực thuộc đã tích cực khai thác dịch vụ, gia công, kinh doanh hàng gạo, công nghệ phẩm, giúp Foodcosa có lãi trở lại trong quý III/2025.

Tại ngày 30/9/2025, tổng tài sản hợp nhất của công ty đạt 725 tỷ đồng, tăng nhẹ so với đầu năm. Tuy nhiên, cấu trúc tài chính cho thấy rủi ro lớn khi tài sản dài hạn chiếm hơn 91%, chủ yếu là nhà xưởng, đất và công trình dở dang, trong khi vốn chủ sở hữu chỉ còn 54,5 tỷ đồng.

Nợ phải trả 670 tỷ đồng, chiếm 92,5% tổng nguồn vốn. Lỗ lũy kế của Foodcosa hiện đã vượt 200 tỷ đồng, tương ứng cao gấp gần 4 lần vốn chủ sở hữu.

Từ thời bao cấp đến chuỗi thua lỗ kéo dài

Tiền thân của Foodcosa là Công ty Kinh doanh Lương thực TP.HCM, được thành lập năm 1980 theo quyết định của UBND TP.HCM, với nhiệm vụ đảm bảo nguồn cung lương thực, thực phẩm cho thành phố trong thời kỳ kinh tế tập trung.

Đến năm 1997, công ty trở thành thành viên của Tổng công ty Lương thực Việt Nam (Vinafood II), mở rộng hoạt động sang nhiều lĩnh vực như kinh doanh lương thực, thực phẩm, công nghệ phẩm, xăng dầu và hàng tiêu dùng.

Tuy nhiên, quy mô hoạt động vẫn nhỏ, biên lợi nhuận thấp và phụ thuộc vào thị trường nội địa khiến công ty chưa thể tạo đột phá.

Dù vậy, trong giai đoạn đầu, Foodcosa vẫn duy trì được lợi nhuận nhỏ, trước khi bước vào một chu kỳ thay đổi lớn.

Năm 2014, theo chủ trương của Vinafood II, Foodcosa sáp nhập Công ty TNHH Bình Tây – một đơn vị sản xuất nước chấm, thực phẩm đóng hộp. Thay vì mang lại sức bật mới, thương vụ này khiến doanh nghiệp phải gánh khoản lỗ lũy kế hơn 106 tỷ đồng từ công ty bị sáp nhập.

Riêng năm 2014, Foodcosa lỗ gần 71 tỷ đồng, nâng tổng lỗ lũy kế lên 177 tỷ đồng – dấu mốc mở đầu cho giai đoạn khó khăn kéo dài.

Ngày 15/7/2016, Foodcosa tổ chức IPO, bán ra hơn 9,7 triệu cổ phần, tương đương 33% vốn điều lệ, với giá bình quân 12.000 đồng/cổ phiếu. Sau cổ phần hóa, Vinafood II vẫn nắm chi phối, còn lại thuộc về Công ty CP Đầu tư SFC (sau này là Tập đoàn Somo Việt Nam) và cán bộ công nhân viên.

Kỳ vọng về sự chuyển mình sau cổ phần hóa sớm tan biến khi Foodcosa bước vào chuỗi thua lỗ 7 năm liên tiếp (2016–2021). Năm 2022, công ty chỉ lãi hơn 100 triệu đồng. Sang năm 2023, lợi nhuận tăng lên hơn 1 tỷ đồng, nhưng đến 2024, Foodcosa lại quay trở lại tình trạng thua lỗ.

Dự án dang dở, cổ đông thay đổi và hành trình chưa khép lại

Bên cạnh hoạt động kinh doanh cốt lõi, Foodcosa từng sở hữu nhiều khu đất có giá trị lớn tại TP.HCM, trong đó nổi bật là khu đất 400 Nguyễn Duy (quận 8) được quy hoạch thành dự án Bella Vista hợp tác cùng CTCP Đầu tư Địa ốc Bến Thành.

Tuy nhiên, dự án dang dở khi năm 2018, Bộ Tài chính quyết định thu hồi khu đất để bàn giao cho UBND TP.HCM. Hiện tài sản này vẫn được ghi nhận trên sổ sách tại ngày 30/9/2025 với nguyên giá tạm tính hơn 561 tỷ đồng.

Tháng 8/2023, Tập đoàn Somo Việt Nam – cổ đông lớn nắm hơn 33% vốn tại Foodcosa bất ngờ thoái toàn bộ cổ phần với tổng giá trị gần 97,4 tỷ đồng.

Cùng thời điểm, nhóm liên quan đến Công ty Song Mộc mua lại toàn bộ số cổ phần này, trở thành cổ đông lớn nhất tại Foodcosa.

Báo cáo tài chính kiểm toán năm 2024 cho thấy, cơ cấu cổ đông của Foodcosa gồm: Vinafood II (59,78%); Song Mộc (27,6%) và các cổ đông khác.

Tại ngày 30/6/2025, Tổng Công ty Xây dựng Thủy lợi 4 - CTCР xuất hiện trong cơ cấu cổ đông của doanh nghiệp với tỷ lệ sở hữu 5%.

Ngày 16/10/2025, công ty đã ghi nhận thay đổi đăng ký doanh nghiệp lần thứ 22. Theo đó, vốn điều lệ của doanh nghiệp ghi nhận ở mức 294,5 tỷ đồng. Người đại diện pháp luật lúc này là cá nhân Nguyễn Văn Linh (SN 1988), vị trí Tổng Giám đốc.

Những sự chuyển động này, liệu có mang lại "sinh khí" hồi sinh cho Foodcosa?