Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã tiếp nhận và tổng hợp ý kiến góp ý của nhiều bộ, ngành đối với Dự thảo Nghị định quy định điều kiện thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

Theo bản tổng hợp, Bộ Tư pháp và Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đề nghị làm rõ phạm vi điều chỉnh của Nghị định, cụ thể hóa quy định chi tiết tại Điểm đ Khoản 2 Điều 198a của Luật Các tổ chức tín dụng.

Cụ thể, theo Bộ Tư pháp, tài sản bảo đảm có thể thuộc sở hữu của cá nhân, vợ chồng, hộ gia đình hoặc tổ chức nhưng dự thảo hiện tại dường như chỉ tập trung vào tài sản thuộc sở hữu của cá nhân.

Theo đó, Bộ Tư pháp đề nghị NHNN rà soát, đánh giá và xác định đúng, đồng bộ, thống nhất giữa phạm vi điều chỉnh và nội dung quy định tại dự thảo Nghị định.

Cùng đóng góp ý kiến, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao lưu ý rằng “nhà ở duy nhất” có thể là biệt thự, chung cư gắn liền quyền sử dụng đất, nên cần bổ sung điều kiện bảo đảm mức sống bình thường và xem xét cả “quyền sử dụng đất duy nhất”. Bộ Tư pháp thì đề nghị bỏ các thuật ngữ mơ hồ như “ổn định”, “lâu dài”, “thường xuyên”.

Ngân hàng Nhà nước tiếp thu và giải trình rằng, dự thảo Nghị định đã xác định phạm vi điều chỉnh nhằm hạn chế ảnh hưởng đến an sinh xã hội, đồng thời đảm bảo nguyên tắc tôn trọng cam kết và thỏa thuận.

Một trong những nội dung nhận được nhiều góp ý nhất là Điều 3 về giải thích từ ngữ. Trong đó, định nghĩa "nhà ở duy nhất" và "công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất" gây nhiều tranh luận giữa các bộ ngành. Bộ Nội vụ đề nghị rà soát và làm rõ khái niệm "nhà ở duy nhất", tránh chồng chéo hoặc mâu thuẫn với các khái niệm đã được quy định tại Luật Nhà ở năm 2023.

Bộ Nội vụ cho rằng, "cần làm rõ việc quy định nhà ở duy nhất là nơi "sinh sống ổn định, lâu dài hoặc thường xuyên sinh sống", do có những trường hợp sở hữu nhà ở nhưng không thường xuyên sinh sống, hoặc nhà ở vừa được chuyển quyền sở hữu".

Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao cho biết, quy định tại dự thảo chưa bao quát được đầy đủ các tình huống thực tế, khi mà "nhà ở duy nhất có thể là nhà cao tầng, biệt thự có giá hàng chục tỷ đồng và thường gắn liền với quyền sử dụng đất". Do đó, "điều kiện về thu giữ cần quy định nhà ở này kèm theo điều kiện bảo đảm cuộc sống trong điều kiện bình thường".

Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao cũng kiến nghị: "Trường hợp xác định điều kiện là "nhà ở duy nhất" thì "quyền sử dụng đất duy nhất" cũng cần được đưa vào Nghị định" nhằm tránh những vướng mắc pháp lý trong thực tiễn.

Bộ Tư pháp đề nghị làm rõ và tránh sử dụng các thuật ngữ trừu tượng, khó lượng hóa như "ổn định", "lâu dài", "thường xuyên".

Ngân hàng Nhà nước tiếp thu và chỉnh lý tại dự thảo Nghị định như sau: “Chỗ ở duy nhất là chỗ ở hợp pháp thuộc quyền sở hữu của bên bảo đảm là cá nhân, nơi bên bảo đảm đăng ký thường trú, tạm trú và nếu bị thu giữ, bên bảo đảm không có chỗ ở khác”.

Đối với khái niệm "công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất", Bộ Tư pháp cũng cho rằng cách dùng thuật ngữ này còn mơ hồ và chưa phù hợp với cả pháp nhân và cá nhân.

Bộ Tư pháp lý giải: "Điều 159 Bộ luật Lao động năm 2019 có đề cập đến công cụ lao động, tuy nhiên từ ngữ này cơ bản không phù hợp với tài sản của tổ chức như dây chuyền sản xuất, phương tiện sản xuất…". Bộ Tư pháp đề nghị sử dụng cụm từ mang tính bao quát hơn như "tài sản đang là nguồn tạo ra thu nhập chủ yếu".

Ngân hàng Nhà nước đã tiếp thu các góp ý này và chỉnh lý nội dung tại dự thảo. Theo đó, định nghĩa mới quy định: "Công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất là phương tiện động sản lao động có giá trị không quá 120 triệu đồng, được dùng làm phương tiện sinh sống chủ yếu hoặc duy nhất, mang lại thu nhập chủ yếu hoặc duy nhất cho bên bảo đảm là cá nhân. Nếu bị thu giữ, bên bảo đảm không có đủ thu nhập tối thiểu tương ứng với mức lương tối thiểu theo vùng nơi sinh sống và làm việc".

Ngân hàng Nhà nước khẳng định: "tính 'chủ yếu' và 'duy nhất' thể hiện ở khía cạnh nếu không có công cụ lao động đó, bên bảo đảm không có đủ thu nhập tối thiểu".

Điều 4 của dự thảo về điều kiện thu giữ cũng được nhiều bộ ngành góp ý. Bộ Công an đề nghị mở rộng khái niệm “chỗ ở hợp pháp” để bao gồm cả tàu, thuyền, phương tiện di chuyển.

Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đề xuất bổ sung cơ chế bảo vệ khi tài sản là chỗ ở hoặc nguồn thu nhập chính của vợ chồng, hộ gia đình. Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh cần có cơ chế xử lý khi thông tin tài sản bảo đảm không đúng thực tế.

Tiếp thu các ý kiến, Ngân hàng Nhà nước đã chỉnh lý theo hướng phân loại tài sản thành hai nhóm. Đó là tài sản ảnh hưởng đến an sinh xã hội (nhà ở duy nhất, công cụ lao động duy nhất) và các loại tài sản khác.

Cả hai nhóm chỉ được thu giữ khi đáp ứng đầy đủ điều kiện theo Điều 198a Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi, bổ sung năm 2025).

×