Nghị sĩ Mỹ tung dự luật mới đối đầu Trung Quốc: đừng mong Mỹ "nương tay"

Dự luật có tên America LEADS Act (Đạo luật vị thế Lãnh đạo của Mỹ) được bảo trợ bởi Thượng nghị sĩ Charles Schumer, lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện và được công bố trong bối cảnh quan hệ Mỹ Trung rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ. Trong nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, cả lưỡng đảng Mỹ đều đồng thuận rằng Trung Quốc dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình đã trở thành mối đe dọa với môi trường thương mại toàn cầu và lợi ích của Mỹ trên toàn thế giới.

Hồi tháng 7, các nghị sĩ Cộng hòa ở Thượng viện đã ban hành đạo luật riêng để đối đầu với Trung Quốc. Giờ đây, nối tiếp hành động này, các nghị sĩ Dân chủ ở Thượng viện cũng đưa ra một kế hoạch đối đầu tương tự.

Một bản tóm tắt dự luật được công bố vào thứ Năm có nội dung tập trung vào tăng cường chuỗi cung ứng y tế của Mỹ, thúc đẩy sự phát triển các công nghệ mới như mạng 5G và trí tuệ nhân tạo, đồng thời chống lại hành vi thương mại không lành mạnh của Trung Quốc bao gồm trộm cắp tài sản trí tuệ, bán phá giá và thao túng tiền tệ.

Theo Đảng Dân chủ, dự luật cũng nhắc đến những yêu cầu về tính minh bạch, nhắm mục tiêu đến các chiến dịch gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc ở Mỹ. Dự luật này cũng yêu cầu Tổng thống thực thi đầy đủ các luật trừng phạt với những hành vi sai lệch của chính quyền ông Tập Cận Bình như vấn đề nhân quyền với người dân tộc thiểu số Hồi giáo ở Tân Cương.

Tại phiên điều trần của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện vào sáng 17/9 (giờ Mỹ), Nghị sĩ Cộng hòa James Risch bày tỏ hy vọng dự luật mới của các nghị sĩ Dân chủ sẽ kết hợp với dự luật đã được Đảng Cộng hòa Thượng viện ban hành vào tháng 7 để “tập hợp lại thành một điều luật mà tất cả chúng ta có thể thực hiện được”.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Bob Menendez đến từ New Jersey thì nhấn mạnh: “Đây là vấn đề chung của nước Mỹ chứ không phải vấn đề đảng phái riêng lẻ”. Ông Menendez cũng gọi dự luật mới của Đảng Dân chủ là một kế hoạch “đầu tư” vào khả năng cạnh tranh, giá trị của nền kinh tế Mỹ. “Thời điểm này đòi hỏi chúng ta phải đưa ra những phản ứng mạnh mẽ, mang tính chiến lược… để vượt qua Trung Quốc trong tương lai”.

Các Thượng nghị sĩ cũng bày tỏ mối quan ngại về những khoản đầu tư mang tính chất gieo rắc nợ và gia tăng ảnh hưởng của chính phủ Trung Quốc trên khắp khu vực Mỹ Latinh.

Tuy nhiên, bên cạnh sự đồng thuận về mối đe dọa từ Trung Quốc, giữa lưỡng đảng Mỹ cũng xuất hiện một số bất đồng về cách thức đối đầu với quốc gia Đông Á này. Ví dụ, các nghị sĩ Đảng Dân chủ cho rằng Tổng thống Trump đang làm suy yếu vị thế của Mỹ trước Trung Quốc khi “gây hấn” với các đồng minh thân cận của Mỹ ở EU, “bỏ rơi” các tổ chức quốc tế như WHO và ngợi khen phản ứng của chính quyền ông Tập Cận Bình trong giai đoạn đầu dịch Covid-19 bùng phát ở Trung Quốc. 

Nhìn chung, động thái mới nhất của các nghị sĩ Đảng Dân chủ ở Thượng viện là tín hiệu rõ ràng cho thấy dù Trump tái đắc cử hay Biden giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống tháng 11 tới, họ đều có khả năng phải chịu áp lực từ lưỡng đảng Mỹ trong việc duy trì lập trường cứng rắn với Bắc Kinh.