Sau soát xét TVSI "bốc hơi" hơn 60% lợi nhuận, hơn 14.800 tỷ đồng trái phiếu đến hạn không thanh toán được

"Bốc hơi" hơn 60% lợi nhuận sau kiểm toán

Tại Báo cáo tài chính sau kiểm toán năm 2022, doanh thu của TVSI vẫn được giữ nguyên ở mức 2.552,3 tỷ đồng, không biến động so với báo cáo tự lập trước đó. Tuy nhiên, chi phí hoạt động kinh doanh tăng 11,9% lên 2.302,1 tỷ đồng. Do đó, lãi trước thuế và sau thuế lần lượt "bốc hơi" 49,1% và 61,9%, chỉ còn 250,2 tỷ đồng và 148,4 tỷ đồng.

Giải trình về biến động trên, TVSI cho biết đã hạch toán bổ sung các khoản chi phí đánh giá lại tài sản tài chính thông qua lãi lỗ (FVTPL), dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng chi phí phải trả khác với tổng số tiền hơn 244,3 tỷ đồng.

Hơn 14.800 tỷ đồng trái phiếu đến hạn nhưng không thanh toán được

Cũng trong báo cáo tài chính soát xét, kiểm toán nhắc tới việc TVSI có thực hiện mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ từ các tổ chức phát hành và các nhà đầu tư sau đó mua đi bán lại nhiều lần với các nhà đầu tư. Đồng thời, TVSI đã ký hợp đồng mua lại một số trái phiếu đã bán cho các nhà đầu tư theo một mức giá xác định vào một ngày xác định trong tương lai.

Tổng mệnh giá các trái phiếu TVSI đã ký hợp đồng mua lại tại ngày 31/12/2022 là khoảng trên 20.700 tỷ đồng. Đến thời điểm phát hành báo cáo này (công bố ngày 18/8/2023), tổng mệnh giá trái phiếu TVSI đã ký hợp đồng mua lại còn khoảng 18.000 tỷ đồng. Trong đó, số đến hạn thanh toán mà chưa thanh toán được khoảng hơn 14.800 tỷ đồng.

Tuy nhiên, hiện nay, TVSI không thực hiện được việc thanh toán cho bên chuyển nhượng và gửi thông báo đến các nhà đầu tư là sẽ không thực hiện giao dịch này, đồng thời đang thực hiện đàm phán lại với nhà đầu tư về việc hủy hợp đồng mua lại hoặc gia hạn thời gian mua lại trái phiếu tương ứng với thời gian đáo hạn nhưng việc đàm phán này chưa có kết quả cụ thể. Công ty không ghi nhận các khoản trái phiếu nêu trên vào BCTC kiểm toán 2022. Do đó, các nhà đầu tư vẫn đang thực hiện các quyền sở hữu và định đoạt của trái chủ đối với số trái phiếu này.

Tại ngày 31/12/2022, TVSI đã thực hiện trích lập dự phòng cho việc vi phạm hợp đồng mua lại trái phiếu đến hạn nhưng không thực hiện được ở mức 50% (tương đương khoảng 195 tỷ đồng) giá trị tối đa nghĩa vụ hợp đồng vi phạm theo tổng giá trị các hợp đồng mua lại là hơn 4.970 tỷ đồng. TVSI đã đưa ra ý kiến ngoại trừ của kiểm toán là việc vi phạm của TVSI là do bất khả kháng đã được quy định trong hợp đồng nên trong quá trình giải quyết tranh chấp TVSI có thể thương lượng để không bị vi phạm ở mức tối đa và sẽ chỉ bồi thường khi có phán quyết của cơ quan có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, TVSI cho biết đến thời điểm phát hành báo cáo soát xét, TVSI chưa phải chi trả chi phí nào liên quan đến việc các hợp đồng mua lại trái phiếu, cho thấy việc việc trích lập dự phòng nói trên là phù hợp và đảm bảo nguyên tắc thận trọng của kế toán.

Đến thời điểm phát hành báo cáo kiểm toán 2022, kiểm toán viên không đánh giá được mức phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại tiềm tàng thực tế (nếu có) của TVSI cũng như những ảnh hưởng đến báo cáo tài chính năm 2022.

Ở một diễn biến khác, kiểm toán cũng chỉ ra trong năm 2022, TVSI đã chi gần 74,6 tỷ đồng tiền lương được trích dự phòng theo quy định của thuế từ năm 2021, làm cho lợi nhuận trước thuế của năm 2022 tăng lên tương ứng. Đồng thời, cuối năm 2022, TVSI đã trích dự phòng tiền lương phải trả theo quy định của thuế là 34,1 tỷ đồng, số tiền này sẽ được chi trả trong năm 2023, làm cho lãi trước thuế năm 2022 bị giảm đi tương ứng.

Giải trình ý kiến ngoại trừ này, TVSI đã chỉ ra quy định cho phép doanh nghiệp trích quỹ dự phòng tiền lượng tối đa bằng 17% quỹ tiền lương thực hiện (nếu sau khi trích lập doanh nghiệp không bị lỗ) để đảm bảo nguồn chi lương cho năm sau. Do đó năm 2022, công ty đã trích quỹ dự phòng tiền lương 34,1 tỷ đồng, được sử dụng trong năm 2023. Cùng với đó, năm 2022, TVSI đã chi 74,6 tỷ đồng trích từ quỹ dự phòng năm 2021, khẳng định trích lập và sử dụng quỹ dự phòng luôn tiền lương luôn theo đúng quy định của pháp luật.

Hé lộ số tiền lớn tại SCB không thể thực hiện giao dịch

Bên cạnh đó, kiểm toán đề cập tới từ ngày 2/11/2022, số dư tiền gửi của TVSI tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) khoảng 1.609 tỷ đồng bao gồm tiền gửi nhà đầu tư phục vụ nhu cầu thanh toán giao dịch chứng khoán khoảng 879 tỷ đồng, tiền gửi của TVSI phục vụ nghĩa vụ thanh toán khác cho khách hàng khoảng 730 tỷ đồng không giao dịch được.

TVSI đã gửi nhiều công văn gửi các cơ quan chức năng liên quan phê duyệt các lệnh chuyển tiền từ các tài khoản của TVSI tại SCB sang các tài khoản khác để giao dịch chứng khoán, nhưng vẫn chưa nhận được phản hồi từ phía cơ quan chức năng.

Báo cáo kiểm toán cũng nhấn mạnh, TVSI hiện vẫn đang ở tình trạng kiểm soát đặc biệt (từ 18/5 đến 17/9/2023) theo quyết định của Ủy ban chứng khoán Nhà nước. Cùng với đó, công ty bị đình chỉ hoạt động mua bán chứng khoán trên thị trường chứng khoán niêm yết và đăng ký giao dịch từ ngày 27/6/2023 cho đến khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đưa ra khỏi tình trạng kiểm soát đặc biệt.