Thị trường đang sôi động vì sao giá gạo xuất khẩu lại giảm?

Giá các loại lúa gạo trong nước tăng từ 500 – 200 đồng/kg, sức mua khá

Trái với giá gạo xuất khẩu giảm, giá lúa gạo hôm nay (29/3) tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long xu hướng tăng. Tại An Giang, giá lúa hôm nay được điều chỉnh tăng với một số mặt hàng. Cụ thể, nếp vỏ An Giang (tươi) đang được thương lái và doanh nghiệp mua tại ruộng ở mức 7.700 – 5.900 đồng/kg, tăng 150 đồng/kg. Nếp Long An tươi cũng tăng 150 đồng/kg lên mức 5.700 – 5.800 đồng/kg. OM 18 tăng 100 đồng/kg lên mức 6.000 – 6.200 đồng/kg.

Với các mặt hàng lúa còn lại, giá đi ngang. Cụ thể, lúa Nhật 8.100 – 8.500 đồng/kg; lúa IR 504 5.600 – 5.700 đồng/kg; lúa Đài thơm 8 5.800 – 6.000 đồng/kg; lúa OM5451 5.700 – 5.800 đồng/kg; lúa OM 380 5.500 – 5.600 đồng/kg; Nàng Hoa 9 giá 5.800 - 5.900 đồng/kg; lúa Nhật 7.600 – 8.000 đồng/kg; IR 50404 (khô) 6.000 đồng/kg; Nàng Nhen (khô) 11.500 - 12.000 đồng/kg.

Với mặt hàng gạo, giá gạo nguyên liệu, thành phẩm tăng nhẹ. Cụ thể, giá gạo NL IR504 8.150 – 8.200 đồng/kg, tăng 50 – 100 đồng/kg; gạo TP IR 504 8.850 – 8.900 đồng/kg, tăng 50 đồng/kg. Giá các mặt hàng phụ phẩm tấm, cám khô cũng tăng nhẹ từ 100 – 200 đồng/kg. Cụ thể, tấm IR 504 tăng 200 đồng/kg lên mức 8.300 đồng/kg; cám khô tăng 150 đồng/kg lên mức 8.250 đồng/kg.

Hôm nay lượng gạo nguyên liệu về nhiều, các kho mua nhiều nhưng lựa mặt hàng gạo mua vào. Giá gạo tăng nhẹ, giao dịch sôi động hơn. Giá các loại lúa gạo tăng từ 500 – 200 đồng/kg, sức mua khá.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), trong tuần qua, giá lúa có sự điều chỉnh trái chiều khi các mặt hàng gạo NL, gạo TP giá giảm mạnh còn giá lúa xu hướng tăng và ít biến động.

Trên thị trường thế giới, giá chào bán gạo xuất khẩu của Việt Nam hôm nay (29/3) quay đầu giảm. Theo đó, gạo 5% tấm 410 USD/tấn, giảm 5 USD/tấn; gạo 25% tấm 393 USD/tấn, giảm 2 USD/tấn; Jasmine 513 – 517 USD/tấn, giảm 5 USD/tấn. Giá gạo 100% tấm giữ ổn định ở mức 338 USD/tấn.

Trong tuần qua, giao hàng gạo Việt Nam không có nhiều biến động so với tuần trước, tuy nhiên lượng xuất khẩu gạo trắng sụt giảm mạnh, trong khi lượng gạo thơm bật tăng. Giao hàng gạo đi Trung Quốc tiếp tục tăng, giao dịch gạo nếp chậm lại.

Với thị trường Philippines lượng gạo giao giảm mạnh, trong tuần giao dịch rải rác khi một số khách hàng hỏi mua gạo Đài thơm 8 và OM 5451. Trong tuần, các doanh nghiệp đều có lượng xuất khẩu đạt dưới 10 ngàn tấn, trong khi tuần trước có 2 doanh nghiệp có lượng xuất trên 10 ngàn tấn.

Lũy kế 22 ngày đầu tháng 3, xuất khẩu gạo của ta đi châu Phi, Trung Quốc và Malaysia đều đạt mức tăng mạnh so với lượng xuất trong cả tháng 2. Trong khi đó, xuất khẩu đi Philippines vẫn ghi nhận mức thấp.

Mới đây, chuẩn bị cho phiên họp Ủy ban Thương mại trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Vương quốc Anh (UKVFTA), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề xuất với Bộ Công Thương bổ sung vào danh mục gạo thơm được hưởng hạn ngạch thuế quan 6 giống lúa thơm mới, đồng thời đưa ra khỏi danh mục 2 giống lúa thơm.

Cụ thể, đưa ra khỏi danh mục 2 giống lúa thơm là OM4900 và Tài nguyên Chợ Đào; bổ sung vào danh mục 6 giống lúa thơm mới là ST24, ST25, Đài thơm 8, OM18, OM7347 và OM9921.

Nguyên nhân là giống gạo thơm được quy định trong danh mục từ năm 2013 khi tiến hành đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA).

Hiện nay, một số giống đã thoái hóa và không còn được đưa vào sản xuất để xuất khẩu. Bên cạnh đó, một số giống cho sản phẩm hạt gạo có màu đục, không trong nên không phù hợp với thị hiếu để xuất khẩu sang EU.

Trong gần một năm trở lại đây giá lúa gạo thơm và gạo chất lượng cao ổn định, bán được giá. Trong khi đó giá lúa nếp giảm thấp, có thời điểm bằng giống IR 50404 và chi phí đầu tư cao nên lợi nhuận giảm sâu.

Trước tình hình nhu cầu trên, Cục Trồng trọt khuyến cáo vụ Hè Thu 2022 này, các địa phương gieo cấy nhóm giống lúa chủ lực trắng trong, hạt dài như Đài thơm 8, OM5451, OM6976, OM4900, OM7347, OM4218, Jasmine 85,… đạt tỷ lệ từ 55-60%; nhóm giống thơm đặc sản: ST5, RVT, Nàng hoa 9, VD 20… từ 15-20%; riêng nhóm lúa nếp phải dưới 10% trong cơ cấu giống.

Nhu cầu gạo thế giới vẫn cao, giá gạo xuất khẩu không thể giảm lâu?

Bộ Công Thương dự báo trong thời gian ngắn vài tuần tới, việc xuất khẩu gạo sẽ nhộn nhịp hơn do nhu cầu lương thực của thế giới cao. Bên cạnh đó, giá xuất khẩu cũng được dự báo sẽ tăng trở lại, và ở mức tốt hơn khi các nhà nhập khẩu đẩy mạnh mua vào.

Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc (FAO) ước tính sản lượng lúa năm 2021 của Trung Quốc đạt 212,843 triệu tấn, tăng khoảng 0,5% so với ước tính 211,857 triệu tấn của năm 2020. Lúa vụ mùa năm 2021 đã kết thúc vào tháng 11 năm ngoái. Việc gieo trồng cho lúa đôi vụ sớm 2022 cũng đã bắt đầu vào đầu tháng 3, và lúa vụ sớm và lúa đôi vụ muộn sẽ bắt đầu lần lượt vào khoảng đầu tháng 4 và đầu tháng 6. Giá gạo Indica và Japonica của Trung Quốc nhìn chung ổn định trong suốt năm 2021, điều này phản ánh thị trường vẫn tốt kể từ vụ thu hoạch năm 2021. FAO dự báo Trung Quốc sẽ nhập khẩu 4,5 triệu tấn gạo vào năm 2022, tăng khoảng 12% so với cùng kỳ năm trước.

Còn Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đã điều chỉnh tăng dự báo về nhập khẩu gạo của Philippines năm 2022 lên 2,9 triệu tấn, cao hơn so với dự báo trước đó là 2,5 triệu tấn. USDA cho biết lý do điều chỉnh tăng là bởi “tốc độ nhập khẩu tiếp tục mạnh mẽ từ Việt Nam”. Tương tự, USDA cũng điều chỉnh tăng dự báo về sản lượng gạo (quy xay) của Philippines lên 12,4 triệu tấn so với dự báo trước đó là 12,3 triệu tấn. Dự báo về tiêu thụ cũng được nâng lên 14,95 triệu tấn, từ mức 14,85 triệu tấn dự báo trước đây. Trong bối cảnh nhập khẩu gạo vào Philippnes đang gia tăng, Liên đoàn Nông dân Tự do (FFF) đã cảnh báo về khả năng giảm giá gạo trong vụ thu hoạch mùa khô tới, với lý do nhập khẩu gạo năm 2021 đã đạt 2,98 triệu tấn.

USDA dự báo thương mại gạo toàn cầu trong năm dương lịch 2022 đạt 49,5 triệu tấn (xay xát), tăng gần 0,7 triệu tấn so với dự báo trước đó nhưng giảm 2% so với mức kỷ lục của năm trước. Phần lớn sự suy giảm trong thương mại toàn cầu so với năm trước là do Bangladesh và Việt Nam giảm nhập khẩu gạo Ấn Độ. 

Xuất khẩu gạo của Ấn Độ dự kiến giảm 1,8 triệu tấn, từ mức kỷ lục 20,5 triệu tấn của năm 2021 xuống 18,8 triệu tấn trong năm 2022 nhưng vẫn là mức cao thứ hai trong lịch sử của nước này. Xuất khẩu gạo của Campuchia dự kiến giảm 0,5 triệu tấn từ kỷ lục của năm 2021 xuống 1,4 triệu tấn, và xuất khẩu của Trung Quốc được sẽ giảm 0,2 triệu tấn xuống còn 2,2 triệu tấn. Xuất khẩu của Mỹ dự báo giảm gần 0,1 triệu tấn xuống 2,9 triệu tấn do nguồn cung thắt chặt dẫn đến giá cao hơn. 

Về nhập khẩu gạo toàn cầu năm 2022, nhập khẩu gạo của Bangladesh dự kiến sẽ giảm gần 2,1 triệu tấn xuống còn 0,6 triệu do sản lượng thu hoạch lớn hơn dẫn đến nguồn cung tăng. Nhập khẩu của Việt Nam cũng được dự báo giảm 1,2 triệu tấn, xuống còn 0,6 triệu tấn so với khối lượng lớn bất thường 1,8 triệu tấn của năm ngoái. Trước đây phần lớn nhập khẩu gạo của Việt Nam thường là các chuyến hàng qua biên giới từ Campuchia. Tuy nhiên, năm 2021, Việt Nam nhập khẩu một lượng lớn gạo tấm gạo từ Ấn Độ để làm thức ăn chăn nuôi, chế biến thực phẩm, làm bia và khoảng 1 triệu tấn gạo từ Campuchia - mức cao kỷ lục. Số lượng mua này dự kiến sẽ ít hơn nhiều vào năm 2022.

Nhập khẩu cũng được dự báo sẽ giảm tại Australia, Brazil, Trung Quốc, Guinea, Philippines, Senegal, Nam Phi và Venezuela. Với thị trường Trung Quốc, mặc dù nhập khẩu của Trung Quốc dự kiến giảm 0,2 triệu tấn xuống còn 4,6 triệu tấn trong năm 2022, Trung Quốc dự kiến sẽ vẫn là nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới. 

Ngược lại, nhập khẩu dự kiến sẽ tăng vào năm 2022 đối với Angola, Cuba, Ai Cập, Ethiopia, EU, Gambia, Haiti, Iran, Jordan, Kenya, Triều Tiên, Kuwait, Liberia, Madagascar, Nepal, Nigeria, Oman, Panama, Peru, Qatar, Nga, Saudi Arabia, Somalia, Sri Lanka, Togo, Thổ Nhĩ Kỳ và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. 

Ai Cập dự báo có mức tăng trưởng nhập khẩu gạo lớn nhất vào năm 2022, tăng khoảng 480.000 tấn lên mức kỷ lục 0,8 triệu do sản lượng trong nước giảm. Còn theo Bộ NN NN&PTNT và Công Thương dự đoán rằng xuất khẩu gạo của Việt Nam sẽ tăng đáng kể từ tháng 4/2022 với các điểm đến truyền thống là Philippines và châu Phi...

Theo Tổng cục Hải quan, hai tháng đầu năm 2022, lượng gạo xuất khẩu của cả nước đạt 974.556 tấn, tăng 48,6% so với cùng kỳ năm ngoái, thu về gần 469,26 triệu USD (tăng 30,6%). Philippines vẫn đứng đầu về tiêu thụ gạo của Việt Nam, đạt trên 539.200 tấn, tăng mạnh 110,7% về lượng, tăng 81,9% về kim ngạch; chiếm 55,3% trong tổng lượng và chiếm 53,4% trong tổng kim ngạch gạo xuất khẩu của cả nước. Trung Quốc đứng thứ 2 với trên 81.880 tấn, chiếm trên 8% trong tổng lượng và tổng kim ngạch xuất khẩu gạo.