Trung Quốc đình chỉ vô thời hạn Đối thoại Kinh tế chiến lược với Úc

Sáng 6/5, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc - Cơ quan hoạch định kinh tế của Bắc Kinh tuyên bố quyết định đình chỉ vô thời hạn tất cả các hoạt động trong khuôn khổ Đối thoại Kinh tế Chiến lược Trung Quốc - Úc.

Quyết định này là phản ứng sau khi một số quan chức Úc gần đây đưa ra các biện pháp phá vỡ quan hệ hợp tác với Trung Quốc, phía Bắc Kinh cáo buộc.

Ngay sau động thái của Bắc Kinh, Bộ trưởng Thương mại, Du lịch và Đầu tư Úc Dan Tehan lên tiếng khẳng định tuyên bố của Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc là đáng thất vọng.

Phòng Thương mại Trung Quốc - Úc chưa đưa ra bình luận nào về vụ việc.

Chưa rõ việc đình chỉ cuộc đối thoại kinh tế cấp cao song phương sẽ tác động ra sao đến thương mại Trung - Úc vốn đã giảm mạnh trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang.

Sau tin tức này, đồng AUD đã suy yếu so với USD.

Lần gặp gỡ cuối cùng giữa các quan chức thương mại hai nước trong khuôn khổ đối thoại là năm 2017. Đối thoại Kinh tế Chiến lược Trung Quốc - Úc được khởi động vào năm 2015, khi hai quốc gia thông qua hiệp định thương mại tự do song phương. Vào thời điểm đó, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Úc.

Hôm 21/4, Bộ trưởng Ngoại giao Úc Marise Payne tuyên bố thỏa thuận song phương giữa Trung Quốc và bang Victoria nằm trong số bốn thỏa thuận bị phủ quyết theo luật mới cho phép chính phủ Úc xử lý các thỏa thuận quốc tế của chính quyền địa phương nếu thỏa thuận đó vi phạm lợi ích quốc gia.

Hai thỏa thuận được chính quyền bang Victoria ký với Bắc Kinh vào năm 2018-2019 theo sáng kiến Vành đai và Con đường đã bị các nhà lập pháp Úc phản ứng dữ dội suốt thời gian qua. Các hiệp ước khác mà Bộ Giáo dục Victoria ký với Syria năm 1999 và Iran năm 2004 cũng bị hủy bỏ.

“Tôi cho rằng bốn thỏa thuận này không phù hợp với chính sách đối ngoại của Úc hoặc bất lợi cho quan hệ đối ngoại của chúng tôi” - Bộ trưởng Marise Payne nhấn mạnh.

Bộ trưởng Payne tuyên bố không cho rằng Trung Quốc sẽ trả đũa sau động thái này, vì “Úc đang hành động dựa trên lợi ích quốc gia của chúng tôi. Chúng tôi rất cẩn thận và cân nhắc trong từng cách tiếp cận”. “Hành động đó nhằm đảm bảo chúng tôi có cách tiếp cận nhất quán với chính sách đối ngoại ở tất cả các cấp chính quyền, và nó không nhắm mục tiêu đến bất kỳ quốc gia cụ thể nào. Nó chắc chắn cũng không nhằm mục đích làm tổn hại mối quan hệ giữa Úc với bất kỳ quốc gia nào”.

Tuy nhiên, phản ứng mới đây của Bắc Kinh đã cho thấy điều ngược lại.

Trong một tuyên bố cách đây ít lâu, Đại sứ quán Trung Quốc tại Úc đã cảnh báo hành động đình chỉ hai thỏa thuận nằm trong Sáng kiến Vành đai và Con đường “càng cho thấy rằng chính phủ Úc không có sự chân thành trong việc cải thiện quan hệ Úc - Trung”. “Một số người Úc không còn coi Trung Quốc là đối tác để hợp tác nữa,” Đại sứ Trung Quốc Cheng Jingye nhấn mạnh. “Họ không quan tâm đến việc xoa dịu bất đồng dựa trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, càng không quan tâm đến việc duy trì và tăng cường sự tin cậy lẫn nhau trên mặt trận chính trị”.

Quan hệ Úc - Trung đã xấu đi kể từ khi chính quyền Canberra kêu gọi một cuộc điều tra quốc tế về nguồn gốc dịch Covid-19, hưởng ứng những cáo buộc của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, khiến Bắc Kinh giận dữ. Ngoại trưởng Úc Marise Payne là người đã xuất hiện trên đài truyền hình địa phương, kêu gọi một cuộc điều tra độc lập với Tổ chức Y tế Thế giới WHO về nguồn gốc dịch bệnh khi ổ dịch Covid-19 đầu tiên được báo cáo tại một khu chợ ở Vũ Hán, miền Trung Trung Quốc.

Chính phủ Trung Quốc sau đó đã đưa ra hàng loạt động thái đáp trả bao gồm áp thuế bán phá giá yến mạch Úc lên tới 80,5%, đồng thời cấm nhập khẩu thịt bò từ hai công ty chế biến thịt hàng đầu đất nước. Tiếp sau đó, hàng loạt mặt hàng xuất khẩu của Úc như gỗ, than… cũng gặp khó khăn khi thâm nhập thị trường Trung Quốc.