Đang trên đà phục hồi kinh tế, vì sao Trung Quốc muốn hạn chế sản xuất thép?

Theo báo cáo của Wood Mackenzie, trong nửa đầu năm 2021, các nhà máy thép Trung Quốc đã sản xuất được nhiều hơn gần 12% lượng thép thô so với cùng kỳ năm 2020.

Tờ Reuters đưa tin trong tháng 5, sản lượng thép của Trung Quốc đạt mức kỷ lục 99,45 triệu tấn, trước khi giảm nhẹ xuống 93,88 triệu tấn trong tháng 6.

Ngành thép là một trong những ngành công nghiệp gây ô nhiễm lớn nhất ở Trung Quốc, tạo ra khoảng 10% đến 20% lượng khí thải carbon tại nước này. Bắc Kinh đang nhắm mục tiêu giảm sản lượng thép trong nỗ lực hoàn thành mục tiêu trung hòa khí thải carbon vào năm 2060. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, việc giảm sản lượng thép năm nay xuống dưới mức năm 2020 là một thách thức 

Paul Bartholomew, nhà phân tích kim loại thép hàng đầu tại S&P Global Platts nhận định: “Sẽ cần một cú hãm phanh thực sự để giảm sản lượng. Nhưng chúng tôi nghĩ rằng sản lượng thép (của Trung Quốc) sẽ tăng khoảng 8-9% trong năm nay”.

Đồng quan điểm này, ông Rohan Kendall, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu quặng sắt tại Wood Mackenzie cho biết tại Diễn đàn Quặng sắt Singapore rằng có rất ít khả năng Trung Quốc có thể giảm sản lượng thép trong năm nay so với mức năm 2020. 

Tuy nhiên, một quản lý cấp cao tại nhà sản xuất thép Trung Quốc Hesteel cho hay các nhà sản xuất đang ngày càng quan tâm nhiều hơn đến các chính sách giảm sản lượng từ chính phủ, đặc biệt là các nhà máy quốc doanh. “Chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc tuân theo các quy tắc của chính phủ”, Mu Guoqiang, người đứng đầu bộ phận xuất nhập khẩu thép tại Hesteel cho biết tại Diễn đàn Thép Singapore do Fastmarkets tổ chức. 

Chính phủ Trung Quốc từ đầu năm đã cam kết tiếp tục cắt giảm sản lượng thép và cảnh báo sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt nếu một số nhà máy luyện thép không tuân theo chính sách này. Một số nhà máy ở Đường Sơn gần đây đã báo cáo giảm sản lượng thép theo yêu cầu của Bắc Kinh. 

Dù vậy, vẫn có nhiều nhà phân tích cho rằng Bắc Kinh khó kiểm soát được sự gia tăng sản lượng thép chỉ bằng các quy định. Zhuang Bin Jun, cựu giám đốc nhóm phát triển kinh doanh tại Fortescue Metals cho biết rất khó để các nhà chức trách kiểm soát sản lượng, nhất là tại các doanh nghiệp thép tư nhân trên toàn đất nước. Nhu cầu thép trong nước hiện đang rất mạnh mẽ, và nếu lợi nhuận từ sản xuất thép vẫn tốt như nửa đầu năm thì không có lý do gì các nhà sản xuất thép thu hẹp sản lượng.

Nhà phân tích Bartholomew từ S&P Global Platts thì cảnh báo nỗ lực hạn chế sản lượng thép có thể sẽ đẩy giá thép lên cao, qua đó càng khuyến khích các nhà máy không bị ảnh hưởng bởi lệnh hạn chế của chính phủ tăng cường sản xuất thép. “Trọng tâm vấn đề là các nhà máy thép đã kiếm bộn trong năm nay, và tâm lý thị trường nhìn chung vẫn đang hưng phấn. Do đó ngành công nghiệp thép sẽ muốn tận dụng để kiếm lợi nhuận từ việc sản xuất nhiều hơn”.

Cũng theo ông Bartholomew, cách tốt nhất để giảm sản lượng là tập trung vào việc giảm nhu cầu, mặc dù các chính sách như vậy có thể làm suy yếu nền kinh tế.

Nhà phân tích Kendall của Wood Mackenzie cho biết các nhà chức trách Bắc Kinh có thể siết chặt lĩnh vực bất động sản hoặc xây dựng - những lĩnh vực sử dụng nhiều thép - để hạ nhiệt nhu cầu và giá thép, qua đó giảm sản lượng thép.