Loay hoay với thủ tục cổ phần hoá, Vinawaco nguy cơ mất vốn

Tổng Công ty xây dựng công trình đường thuỷ (Vinawaco) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cổ phần hoá theo Quyết định số 21/QĐ-TTg ngày 6/1/2014 và được Bộ GTVT đã tiến hành chuyển đổi doanh nghiệp sang Công ty cổ phần từ ngày 30/5/2014 với vốn điều lệ là 300 tỷ đồng.

Sau khi tiến hành cổ phần hoá, Bộ GTVT nắm giữ 36,6% cổ phần (tương đương  109,8 tỷ đồng), Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và phát triển hạ tầng 30% cổ phần và 20 nhà đầu tư, tổ chức cá nhân, cán bộ công nhân viên khoảng 33,4% còn lại.

Mặc dù, đã được tiến hành cổ phần hoá, đến nay Vinawaco vẫn loay hoay với các thủ tục "cổ phần hoá" do các khoản nợ và giá trị phần vốn nhà nước tại Vinawaco chưa được Bộ GTVT hoàn tất.

Tính đến tháng 4/2020, Bộ GTVT vẫn chưa hoàn tất những thủ tục về phần vốn nhà nước tại Vinawaco để kết thúc quá trình cổ phần hoá dẫn tới doanh nghiệp này gặp nhiều khó khăn trong việc sản xuất kinh doanh, thu hồi các khoản nợ…

Đáng chú ý, Vinawaco còn bị cưỡng chế thi hành án do các tổ chức tín dụng phong tỏa tài khoản.

Nguyên nhân là do Bộ GTVT chưa quyết toán vốn lần 2, chưa xác định lại phần vốn nhà nước tại thời điểm chuyển sang công ty cổ phần (30/5/2014).

Ngược lại thời gian, riêng năm 2019, do còn vướng mắc các thủ tục pháp lý về cổ phần hoá, Vinawaco không có một dự án mới nào để triển khai đầu tư thi công.

Tình hình đầu tư tài chính dài hạn (bản chất là vốn Nhà nước nằm tại các công ty con, công ty liên kết trước khi Tổng công ty cổ phần hoá) đến ngày 31/12/2019 là 114,3 tỷ đồng. Số vốn này đầu tư không hiệu quả, hằng năm không được chia cổ tức, một số đơn vị bị mất vốn nhà nước.

Ngoài ra năm 2020, Vinawaco và ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) còn tranh chấp nhau trong việc xử lý khoản nợ trị giá hơn 60 tỷ đồng, được hình thành từ những năm 90 khi Vinawaco còn là doanh nghiệp vốn nhà nước.

Đây là khoản nợ mà Vinawaco sẽ thoái vốn nhà nước để thanh toán cho Ngân hàng Vietcombank khoản nợ gốc vay mua 3 tàu vận tải.

Giữa tháng 8/2020, Bộ GTVT đã Công văn 8109/BGTVT-QLDN gửi Thủ tướng Chính phủ về việc tranh chấp khoản nợ hơn 60 tỷ với ngân hàng Vietcombank.

Khi đó, Bộ GTVT khẳng định tranh chấp phát sinh liên quan đến khoản nợ giữa Vietcombank và Vinawaco thuộc trách nhiệm của Vietcombank trong công tác quản lý nợ cũng như trách nhiệm của Vinawaco (giai đoạn là doanh nghiệp nhà nước) khi thực hiện xóa nợ năm 2005. Việc giải quyết tranh chấp do các cơ quan giải quyết tranh chấp có thẩm quyền (tòa án, trọng tài) thực hiện.

Trên cơ sở ý kiến của các bộ, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Tổng công ty Đầu tư và Quản lý kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC), Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện quyết toán vốn nhà nước tại Vinawaco và thực hiện việc chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu sang SCIC.

"Riêng khoản nợ Vietcombank tại Vinawaco sẽ xử lý sau khi có phán quyết của cơ quan giải quyết tranh chấp có thẩm quyền", Công văn 8169 do ông Nguyễn Văn Công, nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT ký thời điểm đó.

Được biết, căn cứ vào báo cáo xác định giá trị DN để cổ phần hoá đến ngày 30/6/2013 của Vinawaco, hiện công tác đầu tư tài chính dài hạn của 7 công ty đã bị thất thoát 17,2 tỷ đồng.

Trong đó, Công ty CP Công trình giao thông Miền Trung âm 1,5 tỷ đồng; Công ty CP Đầu tư xây dựng và TM Vinawaco 25 âm 3 tỷ đồng; Công ty CP Đầu tư và xây dựng Vinawaco 8 âm 936 triệu đồng; Công ty CP Đầu tư và xây dựng đường thuỷ âm 2,4 tỷ đồng; Công ty CP MCO Việt Nam âm 2,8 tỷ đồng; Công ty CP Bê tông công nghệ cao 2,5 tỷ đồng; Công ty CP nạo vét đường biển âm 4 tỷ đồng.

Dù những công ty nêu trên không có việc làm nhưng hằng năm, Vinawaco vẫn phải chi trả tiền khấu hao sửa chữa tàu là rất lớn. Mỗi năm Vinawaco tốn khoảng 50 tỷ đồng, trong đó, khấu hao tàu là 30 tỷ đồng, sửa chữa thường xuyên 9 tỷ đồng, chi trả lương cho thuyền viên 7 tỷ đồng, chi phí thường xuyên cho các đoàn tàu 3 tỷ đồng. Những khoản chi này là rất lớn đối với Vinawaco trong bối cảnh khó khăn hiện nay.