Năm 2021: Tiền đồng có thể mạnh lên, giảm nhẹ cáo buộc “thao túng tiền tệ”?

Với tiêu đề "Tiền đồng có thể mạnh lên trong năm 2021", Báo cáo Cập nhật kinh tế vĩ mô của VNDirect cho rằng, nhiều yếu tố đang thúc đẩy tiền đồng mạnh lên trong thời gian tới và dự báo tỷ giá VND/USD biến động trong biên độ hẹp +/- 0,5% trong năm 2021.

Tiền đồng có thể mạnh lên trong năm 2021

VNDirect chỉ rõ 4 yếu tố tác động tích cực lên tỷ giá năm 2021 bao gồm:

Yếu tố đầu tiên có tác động cao và ảnh hưởng tích cực đó là yếu tố cơ bản về vĩ mô trong nước.

Theo dự báo nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng 7,1% với cùng kỳ trong năm 2021. Áp lực lạm phát được dự báo giảm trong năm 2021. Những yếu tố này sẽ hỗ trợ cho sự ổn định của tiền đồng. 

Không chỉ được hỗ trợ, sức mạnh của tiền đồng còn được củng cố nhờ cán cân thanh toán có thể tiếp tục thặng dư, trong bối cảnh thương mại quốc tế phục hồi trong năm 2021. Thặng dư thương mại của Việt Nam sẽ tiếp tục được nới rộng, dự trữ ngoại hối sẽ tiếp tục tăng lên.

Yếu tố thứ hai, là việc Mỹ đưa Việt Nam vào danh sách theo dõi việc "thao túng tiền tệ". Theo VNDirect, hiện tại, Việt Nam đang vi phạm 3 tiêu chí của phía Mỹ và bị đưa vào danh sách theo dõi, đánh giá việc "thao túng tiền tệ", bao gồm tiêu chí thặng dư thương mại với Mỹ hàng năm vượt 20 tỷ USD, (2) cán cân thanh toán hàng năm thặng dư hơn 2% GDP và (3) quy mô mua ròng ngoại tệ hàng năm vượt 2% GDP. Do vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ có ít dư địa hơn trong việc "giảm giá đồng nội tệ" trong thời gian tới do chịu áp lực bởi các cáo buộc của phía Mỹ.

Ba là, VNDirect duy trì quan điểm "đồng USD yếu" do Fed tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ phục hồi kinh tế. Bên cạnh đó, việc đồng nhân dân tệ (NDT) mạnh lên trong những tháng gần đây có thể giúp thu hẹp thâm hụt thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc, qua đó hỗ trợ tỷ giá.

Tác động trái chiều tới nền kinh tế

Về tác động tới nền kinh tế, VNDirect nhận thấy một số tác động tích cực của tỷ giá mạnh như: kích thích dòng vốn đầu tư vào Việt Nam; giảm bớt gánh nặng thanh toán nợ nước ngoài và giảm bớt mất cân bằng thương mại giữa Mỹ và Việt Nam cũng như giảm nhẹ cáo buộc "thao túng tiền tệ" của phía Mỹ nhắm vào Việt Nam thời gian qua.

VNDirect phân tích, sự bùng phát của đại dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế toàn cầu đã làm chậm lại dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đổ vào Việt Nam trong 10 tháng đầu năm 2020.

Theo Tổng cục Thống kê (TCTK), trong 10 tháng đầu năm 2020, giải ngân vốn FDI giảm 2,5% so với cùng kỳ xuống 15,8 tỷ USD, tổng vốn FDI đăng ký giảm 19,4% so với cùng kỳ xuống 23,5 tỷ USD. Ngoài ra, nhà đầu tư nước ngoài còn bán ròng 560 triệu USD (cổ phiếu) trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong 10 tháng đầu năm 2020.

Tuy nhiên, dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam có thể gia tăng trong năm tới trong bối cảnh triển vọng tăng trưởng toàn cầu tích cực hơn trong năm 2021 và Việt Nam vẫn duy trì những lợi thế: triển vọng tăng trưởng khả quan trong năm 2021 (dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2021 đạt 7,1%); khả năng phòng chống Covid-19 hiệu quả được thế giới công nhận và đánh giá cao và xu hướng dịch chuyển đơn hàng và nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam do chiến tranh thương mại cũng như do nhu cầu đa dạng hóa chuỗi cung ứng sau đại dịch Covid-19 .

"Sự ổn định và tăng giá của tiền đồng có thể củng cố xu hướng dòng vốn đầu tư nước ngoài dịch chuyển vào Việt Nam trong thời gian tới và chúng tôi dự báo vốn FDI giải ngân trong năm 2021 có thể tăng 7% so với cùng kỳ. Bên cạnh đó, khối ngoại có thể quay trở lại mua ròng trên thị trường chứng khoán Việt Nam", chuyên gia phân tích VNDirect nhấn mạnh.

Đối với nợ công, sự biến động của tỷ giá có ảnh hưởng trực tiếp đến nợ công cũng như tình hình quản lý nợ công mà cụ thể là nghĩa vụ trả nợ nước ngoài. Sự mạnh lên của tiền đồng có thể làm giảm bớt gánh nặng thanh toán nợ nước ngoài cũng như giảm chỉ tiêu nợ công/GDP. Cụ thể, tỷ lệ nợ nước ngoài/GDP được dự báo ở mức 47,9% vào cuối năm 2020. Theo dự toán ngân sách nhà nước năm 2020, Việt Nam dự kiến dùng 5 tỷ USD để chi trả tiền lãi, nợ vay và vốn vay ưu đãi ODA (tương đương khoảng 2% GDP danh nghĩa năm 2019).

Đồng VND mạnh lên cũng có thể làm giảm sự mất cân bằng thương mại giữa Mỹ và Việt Nam, qua đó giảm nhẹ các cáo buộc của phía Mỹ đối với Việt Nam liên quan đến "thao túng tiền tệ". Trong 10 tháng đầu năm 2020, thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ đạt kỷ lục 50,7 tỷ USD, vượt qua mức thặng dư 47 tỷ USD của cả năm 2019.

Ở khía cạnh tiêu cực, việc đồng VND mạnh lên có thể làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam, đặc biệt đối với các mặt hàng nông sản, khoáng sản thô và hàng hóa chưa qua chế biến.

Trên thực tế, những tác động tiêu cực này có thể được giảm bớt nhờ sự tăng giá của đồng NDT trong thời gian qua. Bên cạnh đó, sự mạnh lên của tiền đồng sẽ làm giá các mặt hàng nhập khẩu trở nên hấp dẫn hơn, qua đó kích thích người tiêu dùng sử dụng các mặt hàng nhập khẩu nhiều hơn và làm thu hẹp thặng dư thương mại.

Tuy vậy, công ty chứng khoán này cho rằng, tác động của việc đồng VND tăng giá đến nhập khẩu là nhỏ trong bối cảnh những đồng bản tệ của các đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam như đồng NDT, EUR, KWD (Hàn Quốc), TWD (Đài Loan) và JPY (Nhật Bản) cũng đang tăng giá so với đồng USD.

Do đó, chỉ những hàng hóa xuất khẩu từ một số nước như Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Malaysia mới được hưởng lợi từ xu hướng tăng giá của đồng VND do đồng bản tệ của những nước này đang mất giá mạnh sv đồng USD.