Baowu vừa trở thành nhà sản xuất thép số 1 hành tinh: "Mọi thứ giờ phụ thuộc vào Trung Quốc"

Đây là lần đầu tiên sau 19 năm, có một công ty vượt qua ArcelorMittal của Luxembourg để trở thành nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử có một công ty Trung Quốc leo lên vị trí nhà sản xuất thép hàng đầu hành tinh.

Tính đến thời điểm hiện tại, Trung Quốc đang nổi lên như một cường quốc thép, vượt qua cả đất nước có ngành công nghiệp thép lâu đời như Nhật Bản. 7 trong số 10 nhà sản xuất thép hàng đầu thế giới hiện nay có trụ sở tại Trung Quốc.

Theo Hiệp hội Thép Thế giới, sản lượng thép thô của Baowu đã tăng 21% lên 115,29 triệu tấn vào năm ngoái, một phần nhờ thương vụ mua lại tập đoàn thép Taiyuan Iron & Steel nội địa.

Hai tập đoàn thép khác của Trung Quốc là HBIS và Jiangsu Shagang cũng lần lượt leo lên vị trí thứ ba và thứ tư trong bảng xếp hạng các nhà sản xuất thép lớn nhất hành tinh, chỉ sau vị trí thứ hai của ArcelorMittal. Đây là một sự thăng hạng vượt bậc so với vị trí thứ tư và thứ sáu mà hai tập đoàn này nắm giữ trong năm 2019.

Bên cạnh nỗ lực tái cơ cấu để phát triển quy mô, các công ty thép Trung Quốc cũng được hưởng lợi từ sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế trong nước từ cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19. Năm ngoái, Trung Quốc là nền kinh tế lớn duy nhất trên toàn cầu ghi nhận tăng trưởng dương nhờ kiểm soát thành công dịch Covid-19 từ rất sớm trong bối cảnh các quốc gia khác vẫn vật lộn với làn sóng dịch bệnh. Sản lượng thép thô hàng tháng của Trung Quốc tăng 3 lần trong năm 2020, mức tăng kỷ lục nhờ nhu cầu nội địa tăng mạnh.

Trong khi đó, các hãng thép trên toàn cầu phải đối diện nhiều thách thức lớn do đại dịch.

Nhà sản xuất thép kỳ cựu ArcelorMittal ghi nhận sản lượng giảm mạnh 19%. Đây là lần đầu tiên ArcelorMittal mất ngôi thống trị ngành công nghiệp thép kể từ năm 2001 đến nay.

Hãng thép danh tiếng Nippon Steel của Nhật Bản cũng tụt hạng từ vị trí thứ ba xuống vị trí thứ năm do sản lượng giảm. Vào những năm 1990, tiền thân của Nippon Steel từng là cái tên thống trị ngành sản xuất thép của thế giới. Thời điểm đó, Nhật Bản góp tới 4 cái tên trong top 10 nhà sản xuất thép lớn nhất toàn cầu. 

Là vật liệu đóng vai trò quan trọng với hàng loạt ngành công nghiệp từ xây dựng cơ sở hạ tầng đến sản xuất ô tô, thép hiện là một chỉ báo phản ánh động lực tăng trưởng của quốc gia. Chẳng hạn, trong những năm 1980-1990, thời điểm Nhật Bản có ngành công nghiệp thép hàng đầu thế giới, nước này cũng chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp ô tô và đóng tàu.

Sau đó, vào những năm 2000, khi liên minh châu Âu được thành lập, 3 nhà sản xuất thép hàng đầu EU đã hợp nhất tạo nên tập đoàn Arcelor. Arcelor sau đó tiếp tục hợp nhất với Mittal bằng một thương vụ mua lại vào năm 2006, qua đó đưa ArcelorMittal trở thành nhà sản xuất thép số 1 thế giới. Vào năm 2010, sản lượng thép của ArcelorMittal đạt 98,2 triệu tấn, cao hơn gấp đôi sản lượng của nhà sản xuất thép số 2 thế giới cùng thời điểm.

Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 tiếp tục là bước ngoặt tiếp theo với ngành thép. Các nhà sản xuất thép Trung Quốc thời điểm đó đã chứng kiến nhu cầu thép trong nước tăng vọt chưa từng có khi Bắc Kinh tung ra gói kích thích 4 nghìn tỷ Nhân dân tệ (616 tỷ USD theo tỷ giá hiện hành) để vực dậy nền kinh tế sau khủng hoảng.

Nhưng sự phát triển nhanh chóng trong ngành thép Trung Quốc đã dẫn đến việc dư thừa công suất ước tính khoảng 200 triệu tấn vào năm 2012. Bắc Kinh đã phản ứng nhanh chóng bằng cách loại bỏ các doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả, tập trung vào các doanh nghiệp lớn do nhà nước hậu thuẫn. Trọng tâm của việc tái cơ cấu ngành thép là sự kiện hợp nhất hai tập đoàn Baosteel và Wuhan Iron and Steel tạo ra tập đoàn Baowu. Trung Quốc hiện cũng có kế hoạch sáp nhập hai tập đoàn thép khác là Ansteel và Ben Gang trong một báo cáo được tiết lộ vào tháng 4 năm nay. 

Hiện Trung Quốc là nhà sản xuất thép số 1 thế giới tính theo sản lượng, chiếm khoảng 60% thị phần toàn cầu với tổng sản lượng sản xuất khoảng 1 tỷ tấn mỗi năm. Do vậy mỗi quyết định của các nhà sản xuất thép Trung Quốc có tác động to lớn đến thị trường thép và nguyên liệu thô.