Cuộc sống kín tiếng của Phạm Kim Long - tác giả bộ gõ tiếng Việt Unikey

Đứng đầu một nhóm phát triển các ứng dụng di động tại Việt Nam

Chắc chắn có rất nhiều người tò mò về cuộc sống của chàng kỹ Phạm Kim Long, cha đẻ phần mềm gõ tiếng Việt Unikey hiện đang làm gì, sinh sống ra sao. Chưa kể, cũng ít người biết về con đường sự nghiệp mà Phạm Kim Long đã trải qua, hay thời gian đầu khó khăn khi phát triển bộ gõ. Đặc biệt, khi quyết định công bố mã nguồn mở của anh nhận không ít chỉ trích từ chính những nhà phát triển phần mềm thương mại.

Phạm Kim Long rất ít khi xuất hiện trước công chúng, anh đặc biệt rất ít trả lời giới truyền thông.

Phạm Kim Long (SN 1973) từng học lớp chuyên toán trường Hà Nội – Amsterdam. Sau đó, anh trở thành sinh viên khoa Toán Tin, trường Đại học Bách khoa Hà Nội khóa 1991– 1996.

Theo lời kể của Phạm Kim Long, khoảng thời gian đó, Việt Nam rất hiếm máy tính, điều kiện thực hành của sinh viên gần như không có, mà chủ yếu phải chạy ra ngoài thuê máy. Phạm Kim Long tốt nghiệp đại học loại giỏi và được cử đi nghiên cứu sinh tại Czech Technical University in Prague.

Anh từng làm việc cho IBM Việt Nam và của FPT Telecom, một lò luyện lập trình nổi tiếng ở trong nước. Hiện nay Phạm Kim Long đang làm việc tại tập đoàn VNG Corporation, đơn vị nắm quyền quản lý của ZingNews, Mp3.Zing, Zalo, VNG Game và nhiều cái tên đình đám khác.

20 năm trôi qua, nhiều đồng nghiệp cùng thời đang ổn định cuộc sống với những công việc mang tính quản lý thì Phạm Kim Long vẫn miệt mài cho trận chiến mới của mình.

Hiện nay, anh đang đứng đầu một nhóm phát triển các ứng dụng di động tại Việt Nam, trong đó Laban Key dành cho Android là phần mềm đáng chú ý sau Unikey. Ra mắt năm 2013, ứng dụng này liên tục lọt top các tiện ích tải nhiều nhất trên Google Play Store với 500.000 người dùng (thời điểm tháng 3/2014).

Kế thừa UniKey, Laban Key trên Android dễ dùng với giao diện tương thích nhiều kích thước màn hình. Phần mềm miễn phí này được nhiều người dùng Việt tải về và lựa chọn chính để soạn thảo trên smartphone và máy tính bảng. Cha đẻ của Unikey mong muốn Laban Key cũng có được vị trí trên thiết bị di động như Unikey trên máy tính để bàn.

Năm 2020, Unikey tròn 26 tuổi và đang là một trong số rất ít phần mềm có tuổi đời lớn, nhưng vẫn vận hành khá ổn. Đây gần như là một sản phẩm được mặc định trong máy tính của bất cứ người Việt nào.

Không chỉ là một phần mềm hỗ trợ gõ tiếng Việt tốt, Unikey và Phạm Kim Long còn thay đổi tư duy của nhiều người làm công nghệ Việt, hướng tới tinh thần cống hiến vì cộng đồng hơn là mưu cầu lợi ích cho bản thân.

Vì sao Phạm Kim Long bị chỉ trích?

Vào năm 1994, khi còn là sinh viên cuối tại ĐH Bách Khoa Hà Nội, Phạm Kim Long đã cùng 3 bạn cùng lớp thách đố nhau xem ai tạo ra bộ gõ tiếng Việt nhỏ gọn nhất dành cho hệ điều hành DOS bằng ngôn ngữ lập trình Assembly. 

Kết quả, Long giành chiến thắng với bộ gõ chỉ 2Kb siêu nhỏ gọn, nhưng đó vẫn chỉ là một sản phẩm "làm cho vui" của chàng sinh viên trẻ.

Mãi đến năm 1998, lúc còn theo học chương trình nghiên cứu sinh tại trường Đại học kỹ thuật Prague, Cộng hòa Séc, Phạm Kim Long đã lập trình bộ gõ tiếng Việt trên hệ điều hành Windows với tên gọi LittleVnKey. Phiên bản này thì Long cũng mới dừng lại ở việc sử dụng cá nhân và tặng bạn bè, thậm chí nó còn chưa hỗ trợ bộ mã quốc tế UniCode.

Phạm Kim Long có ý tưởng lập trình bộ gõ cho người Việt từ năm 1994, thời điểm mà khái niệm công nghệ thông tin còn khá mới mẻ. Hệ điều hành Windows dần xuất hiện, trong khi mãi tới năm 1997 thì Việt Nam mới có Internet. Lúc đó còn dùng dây cắm điện thoại bàn để vào mạng khá tốn kém. Việc Long cho ra bộ gõ tiếng Việt trên DOS đã làm nền tảng cho thành công của Unikey sau này.

Từ năm 2000, việc bộ mã quốc tế thống nhất dùng chung cho tất cả các ngôn ngữ trên toàn thế giới Unicode được tích hợp vào Windows đã thôi thúc Phạm Kim Long tạo ra phiên bản Unikey đầu tiên hoàn chỉnh. Lúc đó, người dùng Việt Nam muốn gõ tiếng Việt trên máy tính và trên môi trường Internet thì phải dùng các sản phẩm tính phí, mà "cánh chim đầu đàn" phải kể đến thương hiệu VietKey vang bóng một thời.

Cuối năm 2000, Phạm Kim Long mới lần đầu tiên giới thiệu phiên bản Unikey hoàn chỉnh hỗ trợ UniCode. Sự tích đằng sau đó cũng rất ly kỳ, bởi Long thời điểm đó đang bí đề tài làm luận án nên đã lân la trên diễn Đàn tin học nổi tiếng bấy giờ là VNN (tiền thân của Vietnamnet) thì thấy dân tình đang bàn tán sôi nổi về việc Windows hỗ trợ Unicode tiếng Việt. Đặc biệt, người dùng thường hay hỏi trên diễn đàn về cách crack VietKey, bộ gõ hỗ trợ UniCode trên Win nhưng phải trả phí.

Vì máu nghề mà Phạm Kim Long đã quyết định tạo bộ gõ miễn phí để giúp mọi người. Cậu dành một đêm thiết kế, hai đêm mã hóa liên tục mới cho ra phiên bản hoàn chỉnh mang tên Unikey. Chỉ sau một năm ra mắt, Unikey được cộng đồng đón nhận nhiệt tình, trở thành công cụ gõ tiếng Việt hàng đầu.

Năm 2001, Long quyết định công bố mã nguồn mở Unikey. Một số người đã gửi thư chỉ trích gọi hành động của Phạm Kim Long là nhiệt tình thái quá, và quyết chết các sản phẩm thương mại. Tuy nhiên với cộng đồng người dùng, việc làm của Phạm Kim Long rất đáng hoan nghênh.

Đến năm 2006, Apple đã liên hệ với Phạm Kim Long để được quyền tích hợp lõi Unikey lên tất cả sản phẩm macOS và iOS của mình. Nếu như ngày nay bạn có thể gõ tiếng Việt trên iPhone, iPad, Mac hay MacBook thì nên nhớ đó là nhờ bộ mã UniKey của Phạm Kim Long.