Lo ngại Trung Quốc sử dụng công nghệ trong quân sự: Mỹ kiểm soát xuất khẩu

Ba biện pháp đã được các quan chức cấp cao Mỹ thông qua trong cuộc họp hôm 1/4, nhưng chưa được thảo luận hoàn tất. Những biện pháp này sẽ đưa ra các rào cản ngăn chặn các công ty Trung Quốc nhập khẩu một số vật liệu quang học, thiết bị radar và con chip nhất định từ Mỹ.

Biện pháp thay đổi các quy tắc xuất khẩu được cho là sẽ loại bỏ những miễn trừ dân sự cho phép xuất khẩu một số công nghệ Mỹ mà không cần giấy phép nếu đối tác nhập khẩu là một thực thể phi quân sự. Sự thay đổi như vậy nhằm hạn chế việc xuất khẩu nhiều lô hàng như mạch tích hợp...với các nhà nhập khẩu Trung Quốc.

Các mạch tích hợp như vậy đang được sản xuất bởi một số doanh nghiệp Mỹ như Intel và Xilinx. Phát ngôn viên của Xilinx cho biết trong một tuyên bố, rằng doanh nghiệp này hoàn toàn nhận thức được các đề xuất hạn chế xuất khẩu với Trung Quốc, và đang theo dõi chặt chẽ các diễn biến. “Chúng tôi sẽ tuân thủ mọi quy định mới của Bộ Thương mại Mỹ nếu chúng được ban hành”. Trong khi đó, Intel chưa đưa ra bình luận nào.

Các động thái được Mỹ cân nhắc trong bối cảnh Trung Quốc - một đối tác thương mại quan trọng của các công ty công nghệ Mỹ - đã vượt qua đại dịch Covid-19 bắt nguồn từ thành phố Vũ Hán nước này; còn các quốc gia khác trên toàn cầu bao gồm Mỹ vẫn loay hoay chống dịch.

Tờ Reuters nhận định các biện pháp là dấu hiệu thể hiện mối quan ngại ngày càng tăng lên của Chính phủ Mỹ về sự hợp nhất giữa quân sự và dân sự ở Trung Quốc được thúc đẩy bởi Chủ tịch Tập Cận Bình. Sự hợp nhất như vậy nhằm mục tiêu xây dựng sức mạnh quân sự và phát triển nền kinh tế công nghệ cao bậc nhất thế giới. 

Từ năm ngoái, các báo cáo đã chỉ ra Bắc Kinh đang tăng cường khai thác công ty tư nhân trong nước để mua công nghệ tiên tiến nước ngoài về sử dụng cho mục đích quân sự, tờ Wall Street Journal cho hay. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình được cho là người khởi xướng chiến lược trong nỗ lực thúc đẩy các công ty tư nhân hợp tác với lực lượng quốc phòng, qua đó hợp nhất dân sự với quân sự để phát triển ngành công nghiệp chế tạo vũ khí trong nước, xây dựng tiềm lực quân đội tầm cỡ thế giới.

Trước mối đe dọa như vậy, các chính khách Mỹ theo quan điểm cứng rắn với Trung Quốc đã kêu gọi cập nhật hệ thống luật pháp của Mỹ để bắt kịp chính sách mà Bắc Kinh đưa ra, khi một số lô hàng của Mỹ có nguy cơ được sử dụng cho các mục đích quân sự thay vì dân sự. 

“Khi người Trung Quốc nói với Mỹ: “bất kỳ lô hàng nào bạn xuất khẩu cho tôi vì mục đích thương mại cũng có thể được sử dụng trong quân sự”, thì chúng ta đã làm gì để thay đổi các quy tắc kiểm soát xuất khẩu?”- cựu quan chức Nhà Trắng Tim Morrison đặt câu hỏi. 

Chưa rõ liệu Tổng thống Donald Trump có chính thức phê duyệt những quy tắc được đề xuất hay không. Một khi được thông qua, các doanh nghiệp Mỹ lo ngại bộ quy tắc có thể đẩy người tiêu dùng Trung Quốc đến việc hợp tác với các đối thủ nước ngoài khác, khiến phía Mỹ mất đi một nguồn thu nhập lớn từ xuất khẩu công nghệ.

Nhà Trắng, Bộ Thương mại Mỹ và Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington hiện từ chối đưa ra bình luận về thông tin này.