"Mờ mắt" vì tiền, các hãng vận tải từ chối chở nông sản Mỹ để gửi container rỗng sang Trung Quốc

4 container từ Mỹ sang châu Á thì có đến 3 container rỗng

Thay vì xuất khẩu nông sản Mỹ, các hãng vận tải đã gửi những container rỗng này sang Trung Quốc để chất đầy hàng nhập khẩu từ Trung Quốc về nước, qua đó kiếm lời nhiều hơn, kết quả cuộc điều tra của CNBC cho hay.

Theo kết quả tổng hợp và phân tích dữ liệu từ Cục điều tra Liên bang tại các cảng Los Angeles, Long Beach, California, New York và New Jersey; các hãng vận tải đã từ chối khoảng 177.938 container TEU trong tháng 10 và tháng 11 qua. Vào giữa tháng 10, các nhà xuất khẩu nông sản đã nhận được thông báo từ các hãng vận tải rằng những container rỗng đi Trung Quốc sẽ được ưu tiên hơn là hàng nông sản xuất khẩu. Ngay cả khi hàng được xuất đi, giá cước vận tải cũng sẽ cao hơn.

Tổng lượng container xuất khẩu bị thâm hụt tại các cảng Long Beach và Los Angeles là 136.392 TEU. Tại cảng New York và New Jersey, lượng container bị từ chối phục vụ xuất hàng ước tính 41,546 TEU. Tức là chỉ tính riêng tại 4 cảng này đã làm mất đi khoảng 632 triệu USD giá trị thương mại xuất khẩu của Mỹ, số liệu do CNBC ước tính dựa trên giá nông sản xuất khẩu theo container tại cảng Los Angeles với mặt hàng đậu nành/ ngũ cốc (3.552 USD / TEU). 

Xem xét dữ liệu xuất nhập khẩu các cảng trong 11 tháng đầu năm 2020, CNBC nhận thấy khối lượng container thâm hụt có xu hướng ngày càng tăng từ tháng 6 tại cảng Los Angeles, tháng 7 tại cảng Long Beach, tháng 8 với cảng New York và New Jersey.

Từ tháng 7 đến tháng 11/2020, tổng cộng 297.997 TEU đã bị từ chối sử dụng trong xuất hàng tại các cảng Los Angeles, Long Beach, New York và New Jersey với giá trị thâm hụt thương mại ước tính 1,1 tỷ USD. 

John Martin, chuyên gia từ công ty tư vấn kinh tế và vận tải Martin Associates nhận định: “So với cùng kỳ các tháng trước, tỷ lệ container xuất khẩu rỗng trên tổng lượng hàng xuất khẩu đã tăng lên rõ rệt… Điều này nhấn mạnh sự phụ thuộc liên tục của chúng ta vào Trung Quốc.”

Theo Mark Yeager, Giám đốc điều hành Redwood Logistics, cứ 4 container từ Mỹ đến châu Á thì có 3 container rỗng. 

Nhà xuất khẩu nông sản lao đao

Hàng loạt nhà xuất khẩu nông sản Mỹ đã đệ đơn kiến nghị lên Ủy ban Hàng hải Liên bang về hiện tượng chậm trễ trong giao thương đe dọa lợi nhuận và uy tín của ngành nông nghiệp Mỹ. Dựa theo đó, Ủy ban Hàng hải Liên bang đã mở cuộc điều tra và hiện đang phân tích dữ liệu thương mại tại hàng loạt cảng quan trọng ở California, New York và New Jersey để xem việc các hãng vận tải từ chối chuyên chở mặt hàng nông sản xuất khẩu có vi phạm Đạo luật Vận chuyển quốc gia hay không. 

Đạo luật này quy định các hãng vận chuyển không được phép “từ chối giao dịch hoặc thương lượng một cách bất hợp pháp”, “tẩy chay hoặc thực hiện bất kỳ hành động phối hợp nào khác nhằm từ chối giao dịch một cách bất hợp lý” hoặc “thực hiện hành vi hạn chế sử dụng các dịch vụ đa phương thức một cách vô lý”.

Hoạt động xuất khẩu nông sản Mỹ hiện đang vào mùa cao điểm (từ tháng 11 đến tháng 3 hàng năm), do đây là thời điểm ngay sau các vụ thu hoạch. Do đó, việc các hãng vận tải từ chối xuất khẩu mặt hàng này gây thiệt hại lớn cho ngành. Thêm vào đó, việc vụ thu hoạch ở Brazil - thị trường đối thủ quan trọng của Mỹ - sắp diễn ra vào tháng 2 tới đây có thể đe dọa sức cạnh tranh của ngành nông nghiệp Mỹ. Đó là bài học cay đắng mà nông dân Mỹ từng rút ra trong thương chiến Mỹ - Trung khi nhiều hợp đồng xuất khẩu bị trì hoãn hoặc hủy bỏ do nhà nhập khẩu đối phương tìm đến các thị trường thay thế như Brazil.