Nga bình an vô sự sau lệnh trừng phạt "mang tính biểu tượng" của Mỹ

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 15/4 đã công bố hàng loạt biện pháp trừng phạt mới với Moscow vì hàng loạt cáo buộc can thiệp bầu cử Mỹ năm 2020, phát động chiến dịch tấn công mạng khổng lồ nhằm vào các mạng công ty và chính phủ Mỹ, sáp nhập và chiếm đóng bất hợp pháp đảo Crimea của Ukraine cũng như vi phạm nhân quyền.

Các lệnh trừng phạt nhắm trực tiếp đến 16 thực thể và 16 cá nhân bị cáo buộc cố gắng gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2020, cùng với 5 cá nhân và 3 thực thể liên quan đến vụ sáp nhập Crimea. Chính quyền Biden đồng thời tuyên bố trục xuất 10 nhà ngoại giao Nga khỏi Mỹ.

Ngoài ra, Washington cũng áp lệnh trừng phạt với các trái phiếu có chủ quyền mà Nga vừa phát hành, động thái gây ra một làn sóng bán tháo nhẹ trái phiếu chính phủ Nga, khiến đồng rúp trượt nhẹ trong phiên giao dịch 15/4.

Lệnh trừng phạt “mang tính biểu tượng”

Hàng loạt biện pháp trừng phạt mà Mỹ áp đặt lên Nga mới đây được các nhà kinh tế học nhận định là chỉ mang tính chất biểu tượng, gây ít tác động thực tế.

Agathe Demarais, giám đốc dự báo toàn cầu tại The Economist Intelligence Unit nhận định với CNBC hôm 16/4: : “Lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ là một động thái chủ yếu mang tính biểu tượng… Các biện pháp trừng phạt đối với các cá nhân và công ty Nga ít gây ra tác động nào, vì những cá nhân và doanh nghiệp này không làm ăn với Mỹ, không có ý định sử dụng đồng USD của Mỹ và cũng chẳng có tài khoản ngân hàng ở Mỹ”.

Ông Demarais nói thêm rằng các biện pháp trừng phạt đối với trái phiếu có chủ quyền ít nghiêm ngặt hơn so với phản ứng ban đầu của thị trường, vì chỉ nhắm mục tiêu vào thị trường nợ sơ cấp và do đó có thể “dễ dàng bị lách sang thị trường thứ cấp”.

Thị trường sơ cấp đề cập đến các thương vụ IPO trên thị trường trái phiếu, trong khi thị trường thứ cấp là nơi các nhà đầu tư giao dịch trái phiếu. “Lựa chọn chính sách này có nghĩa là chính quyền Mỹ đã cân nhắc thận trọng để tránh làm tổn thương các nhà đầu tư Mỹ, những người đang nắm giữ hàng tỷ USD nợ có chủ quyền của Nga”.

Đáng chú ý, đi kèm lệnh trừng phạt, các quan chức Mỹ đã mở ra hàng loạt tuyên bố bày tỏ mong muốn cải thiện quan hệ song phương với Moscow.

Vladimir Tikhomirov, nhà kinh tế trưởng tại BCS Global Markets có trụ sở tại Moscow nhận định rằng một số nhà đầu tư đã cảm thấy nhẹ nhõm khi tác động của các biện pháp trừng phạt được dự báo là khá khiêm tốn, qua đó làm giảm mức độ rủi ro đầu tư ở thị trường Nga. Lệnh trừng phạt liên quan đến các giao dịch trái phiếu có chủ quyền của chính phủ đáng chú ý nhất, nhưng tác động của nó vẫn còn hạn chế. 

“Với tình trạng ngân sách hiện tại của Nga (thặng dư ngân sách trong quý I/2021), mức nợ chính phủ thấp, chính sách tài khóa thận trọng và dự trữ ngoại hối cao, lệnh trừng phạt liên quan đến trái phiếu có chủ quyền khó có thể gây tác động đáng kể đối với nhà nước trên cả phương diện tài chính và nền kinh tế vĩ mô nói chung” - ông Vladimir Tikhomirov nhấn mạnh.

Liam Peach, nhà kinh tế học thị trường mới nổi tại Capital Economics đồng ý rằng các tác động từ lệnh trừng phạt là hạn chế, trừ khi Mỹ mở rộng lệnh trừng phạt ra toàn bộ các khoản nợ có chủ quyền hoặc Nga tung đòn đáp trả mạnh mẽ. 

Capital Economics ước tính rằng Chính phủ Nga sẽ phát hành 2,5 nghìn tỷ rúp trái phiếu vào năm 2021, tương đương 2,7% GDP, để bù đắp thâm hụt ngân sách và đáo hạn nợ. Tuy nhiên, ông Liam Peach dự đoán rằng hầu hết các khoản nợ sẽ được phát hành bằng đồng rúp và được các ngân hàng Nga mua lại, qua đó hạn chế tác động của các lệnh trừng phạt đối với các đợt phát hành mới.

Liệu Nga có trả đũa?

Nhà kinh tế Tikhomirov cho biết các nhà đầu tư Nga không nhận thấy nguy cơ Moscow trả đũa bằng bất kỳ biện pháp kinh tế hoặc tài chính nào, và do đó vẫn tương đối lạc quan về những tác động đối với thị trường và nền kinh tế.

“Điều đó cho thấy, rủi ro hàng đầu chủ yếu trên mặt trận chính trị. Vì Nga có khả năng trả đũa bằng các động thái chính trị, những động thái này có thể dẫn đến sự leo thang hơn nữa trong quan hệ giữa Nga và các nước phương Tây, qua đó kích hoạt phản ứng từ Mỹ và nước này. các đồng minh”.

“Một kịch bản như vậy không khiến nhiều nhà đầu tư lo ngại, mặc dù vẫn có hy vọng rằng Moscow sẽ chấp nhận lời đề nghị của Mỹ, thúc đẩy những động thái nhằm cải thiện quan hệ với Mỹ và phương Tây nói chung”.