Bớt cạnh tranh bừa bãi, doanh nghiệp ngành điều vượt khó

Giá xuất khẩu giảm 21,7%

Theo báo cáo của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NNPTNT), tháng 7/2019, khối lượng điều nhân Việt Nam xuất khẩu ước đạt 39.000 tấn với giá trị 294 triệu USD, đưa khối lượng xuất khẩu hạt điều 7 tháng đầu năm 2019 ước đạt 235.000 tấn và 1,8 tỷ USD, tăng 13,3% về khối lượng nhưng giảm 10% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018.

Mỹ, Trung Quốc, Hà Lan là 3 thị trường nhập khẩu điều lớn nhất của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm nay, chiếm thị phần lần lượt là 32,3%, 14,9%, 9,5% tổng giá trị. Giá hạt điều xuất khẩu bình quân 6 tháng đầu năm 2019 đạt 7.612 USD/tấn, giảm 21,7% so với cùng kỳ năm 2018.

  Nhiều doanh nghiệp ngành điều, trong đó có Tập đoàn Tân Long, đã tham gia sâu vào thị trường điều thế giới. (ảnh tư liệu)

Trong khi đó, nhập khẩu điều nguyên liệu phục vụ chế biến lại tăng đáng kể. Theo đó, Việt Nam nhập khẩu hạt điều thô phục vụ công nghiệp chế biến chủ yếu từ các  thị trường như Bờ Biển Ngà, Campuchia, Indonesia, trong đó Bờ Biển Ngà nhập nhiều nhất là 214.600 tấn, trị giá 305,9 triệu USD, tăng 67,1% về lượng và tăng 12,56% về trị giá so với 6 tháng năm 2018.

Đứng thứ hai về lượng hạt điều nhập khẩu là thị trường Campuchia đạt 170.500 tấn, trị giá 287 triệu USD, tăng 68,82% về lượng và 41,04% về trị giá so với cùng kỳ.

Tín hiệu đáng mừng nhất của nửa đầu năm 2019 là các DN chế biến điều bớt cạnh tranh bừa bãi, giẫm đạp lên nhau mà chuyên tâm hơn vào chế biến và phân tích kỹ thị trường.

Ông Trần Văn Hiệp – Trưởng ban Xúc tiến thương mại - Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) cho rằng, sở dĩ phải nhấn mạnh điểm tích cực này vì Vinacas đánh giá các yếu tố tiêu cực trong năm 2018 tạo thành “cơn bão lớn” tác động rất mạnh đến DN điều trong nước.

Niên vụ trước, việc cạnh tranh không lành mạnh trong thu mua nguyên liệu đã tạo ra cơn sốt khi giá. Cộng đồng DN ít nhiều đều bị thấm đòn. Thực tế có rất nhiều nhà máy phải đóng cửa. Đến nay, các DN đã tập trung phân tích thị trường cặn kẽ hơn để phục vụ cho bài toán kinh doanh.

Theo ông Hiệp, sau “cơn bão lớn” năm 2018, năm nay số lượng DN chủ yếu làm về thương mại hạt điều thô trên thị trường đã giảm. Những DN chế biến lớn đã tập trung nhiều hơn vào lĩnh vực chính, thay vì tham gia thị trường nguyên liệu quốc tế như thời gian trước đó.

Điều này đã tạo nên sự gắn kết tốt hơn trên thị trường. Giá điều nhân có cú hích lớn khi từ tháng 4, 5 giá thấp nhưng đến giờ đã cao hơn.

Doanh nghiệp Việt tham gia thị trường thế giới

Một tín hiệu tích cực khác là một số tập đoàn lớn của Việt Nam đã mạnh mẽ tham gia vào thị trường điều thế giới. Cụ thể là Tập đoàn Tân Long mới đây thu mua 176.000 tấn điều thô từ Tanzania đã tháo gỡ “quả bom nổ chậm” điều tồn kho từ nước này. 

Tập đoàn này cũng đồng ý cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy trong nước để chế biến. Sự kiện này có ý nghĩa lớn vì giảm rủi ro do phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu. Các doanh nghiệp vì thế cùng bớt cạnh tranh nhau...

Theo Vinacas, đến cuối năm sẽ có nhiều bước tiến trong giá điều nhân. Tuy nhiên ông Hiệp cũng lưu ý, giá nhân điều trong tương lai bị tác động bởi nhiều yếu tố. Việc mua bán điều thô trên thế giới không chỉ thuần túy thương mại mà còn có yếu tố chính trị, khó dự đoán. Chủ trương từ các nước châu Phi đều muốn giữ lại để tự sản xuất.

Vinacas đánh giá, đến nay, các DN đã vượt qua khó khăn đầu mùa. Tuy nhiên, sản xuất và cạnh tranh điều nhân ngày càng khó khăn hơn. Vinacas khuyến cáo, các DN cần tăng cường chế biến sâu để có thị trường và giá cả ổn định hơn.

Trong bối cảnh cạnh tranh thương mại gay gắt, ngành hạt quả khô thế giới vẫn có những dự báo lạc quan nửa cuối năm 2019.

Vinacas kỳ vọng hướng tới chỉ tiêu tăng 10%, đạt mức 450.000 tấn điều nhân thay vì 430.000 tấn. Năm 2020, hy vọng đạt mức tăng trưởng 8%. 

Theo Tổng cục Hải quan, 6 tháng đầu năm, cả nước nhập hơn 722.000 tấn điều thô, tăng 70% so cùng kỳ năm 2018. Giá điều thô nhập khẩu bình quân đạt 1.450 USD/tấn; giảm 30% so cùng kỳ năm ngoái.
Khối lượng xuất khẩu hạt điều 7 tháng đầu năm 2019 ước đạt 235.000 tấn và 1,8 tỷ USD, tăng 13,3% về khối lượng nhưng giảm 10% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018.