Cửa vào thị trường Mỹ thu hẹp, doanh nghiệp Trung Quốc đi đâu?

Tập đoàn ô tô Quảng Châu (GAC), một trong những nhà sản xuất ô tô lớn nhất Trung Quốc từng nhắm đến thị trường Mỹ từ năm 2018. GAC khi đó đã thành lập một số cơ sở nghiên cứu và phát triển tại thung lũng Silicon, Los Angeles và Detroit, đồng thời đăng ký hoạt động bán hàng tại Irvine, tham gia triển lãm ô tô quốc tế Bắc Mỹ để quảng bá các sản phẩm ô tô mới nhất. Mọi thứ dường như đã sẵn sàng cho đến khi chiến tranh thương mại Mỹ Trung leo thang.

Feng Xingya, Chủ tịch GAC mới đây đã phát biểu tại hội nghị công nghệ East Tech West diễn ra ở Nam Sa, Quảng Châu rằng kế hoạch tấn công thị trường Mỹ vào đầu năm 2020 đã bị vô hiệu. Nguyên nhân là trong chuỗi động thái leo thang xung đột Mỹ Trung, Mỹ đã tăng thuế từ 10% lên 25% với 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, bao gồm cả ô tô và phụ tùng ô tô. Bất chấp những cuộc thảo luận, đàm phán thương mại mà cả hai phía nhận định là “tiến bộ tích cực”, hàng rào thuế quan vẫn hiện diện như một trở ngại lớn cho các doanh nghiệp Trung Quốc có tham vọng Mỹ tiến. Nếu không có gì đột phá, kế hoạch trừng phạt thuế quan tiếp theo của Mỹ với 160 tỷ USD hàng Trung Quốc sẽ có hiệu lực vào 15/12 tới, nâng tổng giá trị hàng Trung Quốc bị áp thuế lên hơn 500 tỷ USD. 

"Không có ranh giới quốc gia nào ngăn cản sự đổi mới"

Đáng nói, GAC không phải doanh nghiệp Trung Quốc duy nhất hoãn lại kế hoạch Mỹ tiến. Theo tập đoàn nghiên cứu Rhodium, đầu tư trực tiếp FDI của Trung Quốc sang Mỹ trong năm 2018 đã giảm còn 4,8 tỷ USD, tức giảm 84% so với con số 29 tỷ USD hồi năm 2017. 

Dù vậy, căng thẳng thương mại Mỹ Trung không ngăn chặn GAC vươn tới sự hiện diện lớn hơn trên toàn cầu thông qua các thị trường mới nổi như Đông Nam Á, Châu Âu, thậm chí là Trung Đông. Tập đoàn ô tô Quảng Châu hiện đã mở rộng các cơ sở nghiên cứu tại 9 quốc gia Trung Đông bao gồm Arab Saudi, các tiểu vương quốc Arab thống nhất, Kuwait, Qatar… Hiện GAC có 14 cửa hàng trưng bày kinh doanh ô tô trên toàn Trung Đông.

“Chúng tôi cũng sẽ thâm nhập thị trường Nga vào cuối năm 2019. Tính đến nay, GAC hiện đã hiện diện tại 24 quốc gia trên toàn cầu, đồng thời đang có kế hoạch tăng tốc thâm nhập vào nhiều thị trường tiềm năng khác” - CEO Feng Xingya cho hay. Ông Feng tiết lộ EU sẽ là một trong những thị trường tiềm năng chính cho dòng sản phẩm ô tô điện thông minh và ô tô năng lượng tái tạo mà công ty đang phát triển. “Xe ô tô sử dụng năng lượng tái tạo đang ngày càng phổ biến tại Châu Âu, chúng tôi hiện đã nhận được nhiều lời chào đón từ Châu Âu. Mục tiêu của GAC là trở thành một doanh nghiệp toàn cầu.”

Nếu như GAC tìm đến Trung Đông và Châu Âu, thì iQiyi - một nền tảng phát video đã niêm yết trên Nasdaq - lại chọn các quốc gia Đông Nam Á làm thị trường tiềm năng thay vì Mỹ. iQiyi mới đây đã hợp tác với nhà cung cấp truyền hình vệ tinh Astro của Malaysia để ra mắt một kênh video mới. iQiyi cũng phát triển hệ thống phụ đề tiếng Anh, Malaysia và tiếng Thái để tiếp cận đến người dùng khu vực Đông Nam Á với tổng dân số 665 triệu dân. Wang Xuepu, Phó Chủ tịch iQiyi chia sẻ: “Chúng tôi hy vọng có thể chia sẻ công nghệ và nội dung chất lượng cao đến các đối tác địa phương. iQiyi tin rằng sự đổi mới không tồn tại ranh giới quốc gia hay khu vực nào”.

Tán thành quan điểm của Wang Xuepu, CEO Zhang Song từ công ty phát triển phầm mềm ThinkWorks cho rằng các quốc gia nên hợp tác thay vì cạnh tranh trong cuộc đua công nghệ toàn cầu. “Các sản phẩm nghiên cứu sẽ được phát triển và phổ biến trên thị trường toàn cầu. Tức là không chỉ người dân Trung Quốc, mà cả người tiêu dùng Mỹ cũng như các quốc gia khác sẽ được hưởng lợi từ những nghiên cứu này”. Tuy nhiên, chiến tranh thương mại Mỹ Trung rõ ràng đang hạn chế những mối liên kết toàn cầu này.

iFlytek, một công ty phát triển trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc vừa bị Bộ Thương mại Mỹ thêm vào danh sách đen hồi tháng 10/2019. Dorando Doo, Phó chủ tịch cấp cao của iFlytek khẳng định danh sách đen không ảnh hưởng nhiều đến kế hoạch toàn cầu hóa của doanh nghiệp này, dù cho kế hoạch thâm nhập thị trường Mỹ chắc chắn sẽ gặp khó khăn. “Chúng tôi đang tích cực làm việc để mở rộng thị trường đến Nhật Bản, Châu Âu, New Zealand và cả Mỹ. Danh sách đen không thể làm ngừng sự phát triển của iFlytek” - ông Dorando Doo khẳng định.