Mỹ - Trung nối lại đàm phán dù Trump ngỏ ý "không muốn nói chuyện với Trung Quốc lúc này"

Theo nguồn tin được công bố bởi Bộ Thương mại Trung Quốc, các nhà đàm phán hai nước sẽ có cuộc điện đàm thảo luận vào những ngày tới sau khi cuộc thảo luận diễn ra hôm Thứ Bảy tuần trước bị hoãn lại vì nguyên nhân xung đột lịch trình.

Phía Bộ Tài chính Mỹ và Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ đều chưa đưa ra phản hồi về thông tin này.

Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn 1 ký kết hôm 15/1 có ý nghĩa quan trọng như một dấu mốc xoa dịu cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới. Nhờ thỏa thuận này, hai bên đã dỡ bỏ hoặc đình chỉ thuế quan với hàng trăm tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ đối phương.

Trong nội dung thỏa thuận mà phía Tổng thống Trump cho là một “chiến thắng vĩ đại”, Bắc Kinh cam kết mua thêm ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ Mỹ trong hai năm 2020-2021. Nhiều chuyên gia nhận định việc thực hiện cam kết như vậy là quá xa vời, ngay cả khi không có vụ dịch Covid-19 làm suy yếu nhu cầu của thị trường Trung Quốc.

Trong 6 tháng đầu năm nay, các ước tính của Viện nghiên cứu kinh tế quốc tế Peterson cho thấy kim ngạch nhập khẩu hàng hóa Mỹ của Trung Quốc chưa bằng 1/4 tổng kim ngạch nhập khẩu mục tiêu mà nước này cam kết cho cả năm 2020. Cụ thể, để thực hiện thỏa thuận này, theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, Trung Quốc cần mua tổng cộng 142,7 tỷ USD hàng hóa Mỹ (tính theo số liệu xuất khẩu của Mỹ) và 172,7 tỷ USD (tính theo số liệu nhập khẩu của Trung Quốc) từ nay đến cuối năm. Nhưng tính đến hết 6 tháng đầu năm, Trung Quốc mới chỉ nhập khẩu tổng cộng 33,1 tỷ USD hàng hóa (tính theo số liệu xuất khẩu của Mỹ) và 40,2 tỷ USD (tính theo số liệu nhập khẩu của Trung Quốc).

Cuộc thảo luận nhìn nhận lại thỏa thuận thương mại diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung ngày càng xấu đi. Những bất đồng giữa hai quốc gia đã vượt ra khỏi lĩnh vực thương mại, lan sang nhiều vấn đề khác như nguồn gốc và sự bùng phát đại dịch Covid-19, dự luật an ninh mới mà Bắc Kinh áp đặt với Hồng Kông hay mối quan ngại xung quanh rủi ro từ các công ty công nghệ Trung Quốc.

Mới đây nhất, tại cuộc vận động bầu cử ở Yuma, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã một lần nữa đề cập sâu hơn đến vấn đề Trung Quốc, cụ thể là việc hoãn lại phiên thảo luận thường kỳ 6 tháng một lần với Bắc Kinh đáng lẽ diễn ra hồi cuối tuần trước. “Tôi đã hoãn các cuộc thảo luận với Trung Quốc, bạn có biết lý do tại sao không? Tôi không muốn đàm phán với họ lúc này. Tôi không muốn đàm phán vào thời điểm hiện tại. Với những gì họ đã gây ra cho nước Mỹ và thế giới (bằng đại dịch Covid-19), tôi không muốn nói chuyện với Trung Quốc lúc này”.

Một số chuyên gia nhận định dù Bắc Kinh không thể bắt kịp những gì đã cam kết trong thỏa thuận giai đoạn 1, chính quyền Trump cũng sẽ kiềm chế các hành động trả đũa thương mại trong bối cảnh kinh tế Mỹ đi xuống sau đại dịch. “Đừng quên rằng nếu tăng thuế quan trừng phạt hơn nữa, tác động đến nền kinh tế Mỹ có thể sẽ càng thêm tồi tệ” - nhận định của Kelvin Tay, giám đốc đầu tư tại UBS Global Wealth Management.

Nhưng một số khác cho rằng từ nay đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ tháng 11 tới có thể sẽ là khoảng thời gian Trump “mạnh tay” với Trung Quốc để lấy lại uy tín, tăng cơ hội tái đắc cử nhiệm kỳ mới. Hiện các cuộc thăm dò dân ý đều cho thấy Trump đang lép vế so với ứng viên Tổng thống của Đảng Dân chủ, Joe Biden về tỷ lệ ủng hộ của cử tri.