Hàng trăm xe container thanh long ùn ứ tại cửa khẩu đã được thông quan

Ông Trần Anh Tú, Phó Chi Cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu tỉnh Lào Cai cho biết hiện nay tất cả xe container đều đã được thông quan qua cửa khẩu. Cũng theo ông Tú, nguyên nhân của việc ùn ứ này là do doanh nghiệp đầu mối từ phía Trung Quốc trong quá trình làm thủ tục thông quan cho xe thanh long của Việt Nam đã xảy ra vi phạm nên một số lô đầu kéo liên quan đến doanh nghiệp vi phạm bị liệt vào danh sách "hạn chế" không được qua biên giới.

Hiện nay, phía Trung Quốc vẫn tạo điều kiện thuận lợi cho thanh long Việt xuất khẩu qua biên giới. Lũy kế từ đầu năm đến nay, đã có hơn 400.000 tấn thanh long được xuất khẩu sang Trung Quốc, đạt kim ngạch trên 300 triệu USD.

Trước đó, tại khu vực cửa khẩu Kim Thành thuộc Cửa khẩu quốc tế Lào Cai, hàng  trăm xe container chở thanh long nước ta đi theo đường chính ngạch sang Trung Quốc đã bị chặn lại do vi phạm các quy định về thủ tục thông quan của họ.

Theo khảo sát, tất cả các xe này đều chở trái cây vào Trung Quốc thông qua các công ty môi giới phía Trung Quốc làm thủ tục. Anh Nguyễn Minh H. một chủ doanh nghiệp vận tải ở Bình Thuận cho biết : “Xe tôi chở thanh long sang Trung Quốc quanh năm giờ bất ngờ không được vào vì bị cấm do vi phạm. Doanh nghiệp chúng tôi làm các thủ tục nhập hàng vào Trung Quốc thông qua các công ty luật môi giới của họ chứ có tự ý vào được đâu. Giờ mấy đầu xe của tôi đều bị cấm chở hàng vào Trung Quốc mà tôi không hề biết mình vi phạm gì”- anh H nói. Chiều ngày 16.8, anh H. phải thuê hai chiếc xe đầu kéo từ Lào Cai sang hàng nhập khẩu vào Trung Quốc thay cho những chiếc xe đã bị cơ quan chức năng Trung Quốc “cấm cửa”.

Xe container chở quả thanh long xuất khẩu sang Vân Nam (Trung Quốc) bị ùn tắc tại Cửa khẩu đường bộ Kim Thành (Lào Cai) trong sáng 14/8/2019. Ảnh: Quốc Khánh/TTXVN

Theo Cựu chủ tịch Hiệp hội thanh long Bình Thuận Bùi Đăng Hưng, phía Trung Quốc không có chính sách gì mới về nhập khẩu. Nhưng do mình không thực hiện đúng các quy định về xuất xứ hàng hóa, về thủ tục thông quan thì họ kiểm soát chặt chẽ nên bị chậm lại.

Ông Hưng giải thích, việc nhập thanh long vào Trung Quốc theo đường tiểu ngạch không còn “thả lỏng”. Thay vào đó, các cơ quan kiểm soát nông sản của Trung Quốc vận hành các tiêu chí về an toàn thực phẩm và xuất xứ hàng hóa để “siết” trái cây VN.

Khi Trung Quốc làm chủ cuộc chơi, họ dễ dàng áp đặt các quy định lên trái cây nhập khẩu. Chỉ một động thái nhỏ là không cho xe thanh long Việt Nam thông quan đã làm ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng trái, chi phí vận chuyển và sâu xa hơn nữa là cả xuất khẩu nông sản sang một thị trường lớn.

Chuyên gia Bùi Đăng Hưng, nguyên Chủ tịch Hiệp hội thanh long Bình Thuận thừa nhận, dù các vựa thanh long ở “thủ phủ” thanh long Hàm Thuận Nam, Hàm Thuận Bắc (Bình Thuận) đều do người địa phương đứng tên nhưng hầu hết đều do người Trung Quốc điều hành và đầu tư vốn. Do vậy họ quá hiểu từ tập tục sản xuất đến phương thức kinh doanh, thời điểm mùa vụ của mình. Điều này tức là người trồng thanh long không thể làm chủ đầu ra. Thậm chí những doanh nghiệp địa phương, nếu không liên kết với thương lái Trung Quốc đều bị ép, và trước sau gì cũng “đổ bể”