Chưa thắng dịch Covid-19, nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới đã rơi vào suy thoái

Trước khi công bố dữ liệu GDP chính thức, nền kinh tế Nhật Bản đã được dự báo sẽ bước vào suy thoái kỹ thuật (được định nghĩa là hai quý liên tiếp chứng kiến GDP thu hẹp) do cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19. Những biện pháp phong tỏa, cách ly xã hội khẩn cấp để ngăn chặn đại dịch Covid-19 đã phá vỡ hoàn toàn chương trình hồi sinh kinh tế Abenomics của Thủ tướng Shinzo Abe.

Nền kinh tế lớn thứ ba thế giới chứng kiến sự sụt giảm trên mọi lĩnh vực, từ chi tiêu tiêu dùng cho đến đầu tư kinh doanh và kim ngạch xuất khẩu. Chi tiêu tiêu dùng tư nhân, yếu tố đóng góp hơn một nửa vào quy mô GDP nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới đã giảm 0,7% trong quý I. Nhu cầu nước ngoài giảm 0,2% trong quý I/2020, tác động tiêu cực đến kim ngạch xuất khẩu. Dịch Covid-19 cũng gây áp lực lên thị trường lao động Nhật Bản, khiến tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 3 tăng lên mức cao nhất trong hơn một năm gần đây.Hideo Kumano, nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Dai-ichiLife nhận định: “Mọi hoạt động kinh tế trong khu vực tư nhân đều chứng kiến sự suy giảm trong quý I/2020”. 

Một khảo sát được thực hiện với 33 nhà kinh tế thuộc Trung tâm nghiên cứu kinh tế Nhật Bản đã cảnh báo mức GDP -4,6% trong cả năm 2020.

Hồi quý IV/2019, GDP Nhật Bản đã chứng kiến mức suy giảm kỷ lục -7,3% do ảnh hưởng của môi trường thương mại toàn cầu bất ổn và việc tăng thuế tiêu dùng từ 8% lên 10% làm sụt giảm mạnh nhu cầu chi tiêu. Sự phục hồi vừa chớm nở trong hai tháng đầu năm 2020 đã bị vùi dập mạnh mẽ khi làn sóng dịch Covid-19 lây lan ra toàn thế giới, dẫn đến sự giảm mạnh kim ngạch thương mại và hoạt động du lịch.

Không riêng Nhật Bản, mọi nền kinh tế trên thế giới đều không tránh khỏi tác động tiêu cực từ đại dịch Covid-19. Quốc gia láng giềng Hàn Quốc chứng kiến GDP giảm 1,4% so với quý IV/2020, trong khi Trung Quốc chứng kiến GDP -6,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Đức, nền kinh tế lớn nhất khu vực Châu Âu cũng ghi nhận GDP -2,2%.

Các nhà quan sát thậm chí cảnh báo điều tồi tệ nhất với nền kinh tế Nhật Bản vẫn còn đang chờ đợi ở phía trước. GDP Nhật Bản được dự báo -5,8% trong quý II/2020, theo khảo sát của JCER. Nguyên nhân của sự sụt giảm mạnh mẽ như vậy là do những biện pháp hạn chế kiểm dịch nghiêm ngặt sau tuyên bố khẩn cấp quốc gia hôm 7/4 của Thủ tướng Shinzo Abe. Trong hơn một tháng trời, hầu hết các nhà hàng, cửa hàng, khách sạn, rạp chiếu phim, trung tâm thương mại… buộc phải tạm đóng cửa. Chính phủ đã dỡ bỏ một phần hạn chế kể từ hôm 14/5, nhưng hai thành phố lớn nhất đất nước là Tokyo và Osaka hiện vẫn đang sống cùng lệnh phong tỏa.

Hôm 30/4, chính quyền của Thủ tướng Shinzo Abe đã ban hành một chương trình cứu trợ khẩn cấp với quy mô tương đương 20% GDP để hỗ trợ nền kinh tế trong thời điểm khủng hoảng đại dịch. Dự kiến, chương trình cứu trợ kinh tế thứ hai sẽ được xem xét trong tháng này và kỳ vọng thông qua vào giữa tháng 6 tới đây.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích chỉ ra rằng các gói cứu trợ của Chính phủ có thể là “quá ít ỏi, quá muộn màng” so với những thiệt hại kinh tế mà đại dịch Covid-19 gây ra. Martin Schulz, nhà kinh tế trưởng tại Fujitsu cho biết: “Như thường lệ, việc triển khai (các gói hỗ trợ kinh tế) sẽ diễn ra rất chậm. Sẽ mất nửa cuối quý II và có thể cả quý III để các kích thích của chính phủ phát huy tác dụng”. 

“Sự phục hồi kinh tế sẽ chậm hơn rất nhiều so với nhiều người kỳ vọng. Để nền kinh tế phục hồi trở lại mức trước cuộc khủng hoảng dịch bệnh, sẽ mất ít nhất 2 năm” - ông Martin nói thêm.

Cho đến sáng 18/5, Nhật Bản xác nhận 16.337 ca nhiễm Covid-19 và 756 ca tử vong.