Dừng DA điện hạt nhân Ninh Thuận: Không làm tăng nợ công, ổn thỏa với Nga-Nhật

Ngay sau khi có quyết định dừng chủ trương thực hiện dự án ĐHN Ninh Thuận vào tháng 11/2016, các cơ quan chính phủ Việt Nam đã làm việc với đối tác nước ngoài.

Cụ thể, theo chỉ đạo của Thủ tướng, Phó thủ tướng, Bộ Công thương đã có thư chính thức thông báo cho Tập đoàn Năng lượng nguyên tử Liên bang Nga (ROSATOM) và Bộ Kinh tế - công nghiệp và thương mại Nhật Bản (METI) về chủ trương dừng đầu tư dự án. Bộ Ngoại giao có công hàm thông báo chính thức gửi Chính phủ Liên bang Nga và Chính phủ Nhật Bản.

Sau đó, các bên đã tiến hành họp bàn, phía Nga mong muốn giải quyết ổn thỏa các vấn đề liên quan thông qua thương lượng. Đối tác Nhật Bản cũng khẳng định sẽ không có bất cứ yêu cầu gì đối với các chi phí đã tài trợ, giúp đỡ, và bày tỏ mong muốn bảo tồn địa điểm quy hoạch để tránh lãng phí, có thể sử dụng sau này khi Việt Nam khởi động lại chương trình điện hạt nhân.

Sau thoả thuận này, đầu năm 2019, Ban công tác liên ngành họp lần 2 với phía Nhật Bản và ký biên bản đồng ý chuyển đổi mặt bằng đã được quy hoạch cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 2 để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, bảo đảm thu hồi khi nhà nước thực hiện dự án quan trọng quốc gia.

Riêng việc thanh toán các hợp đồng tư vấn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã thanh toán, thanh lý với các đơn vị tư vấn của Nga tại dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1. Tập đoàn này cũng hoàn tất thanh toán, quyết toán chi phí, hợp đồng của các đối tác trong nước khác.

Chính phủ khẳng định "việc dừng dự án điện hạt nhân không ảnh hưởng tới an ninh cung ứng điện, không làm tăng nợ công".

Về giải pháp thay thế nguồn điện khi dừng dự án này, báo cáo nêu, đến năm 2030 Việt Nam sẽ huy động khoảng 6.000 MW điện than và khí LNG nhập khẩu đủ năng lực để thay thế 4.600 MW điện hạt nhân. Cùng đó tăng nhập khẩu điện từ Trung Quốc, Lào, Campuchia.

"Việc đầu tư các dự án nhiệt điện, than, khí và LNG nhập khẩu sẽ được xã hội hoá hình thức đầu tư vốn thông qua các dự án BOT, BOO... nên không tăng nợ công trong trường hợp đầu tư điện hạt nhân", báo cáo Chính phủ nêu.

Với tỉnh Ninh Thuận, sau khi dừng dự án điện hạt nhân, Chính phủ chấp thuận loạt chủ trương, hỗ trợ để tỉnh này phát triển. Một trong số đó là phát triển tỉnh Ninh Thuận thành trung tâm năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời). Bên cạnh đó, để Ninh Thuận đầu tư Dự án Thủy điện tính năng Bắc Ái; Tổ hợp điện khí, khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) Cà Ná với quy mô phù hợp.

Khu vực này cũng được ưu tiên xây dựng lưới điện truyền tải, tích hợp các dự án điện gió, điện mặt trời vào hệ thống điện quốc gia. Ninh Thuận tiếp tục được hưởng cơ chế giá ưu đãi phát triển điện mặt trời 9,35 cent một kWh theo Quyết định 11/2017 đến hết năm 2020, với các dự án điện mặt trời và hạ tầng đấu nối công suất thiết kế 2.000MW.

Ngoài ra, Chính phủ đồng ý sử dụng nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 để hỗ trợ tỉnh Ninh Thuận một số dự án quan trọng, cấp bách, như dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 27; thanh toán vốn đầu tư dự án đường ven biển trị giá 225 tỷ đồng; dự án liên thông hồ chứa nước Tân Giang và Sông Biêu... Ngân sách trung ương bố trí 100% vốn đối ứng cho các dự án ODA phần cấp phát triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh.