Các kịch bản hỗn loạn của “cuộc chiến thuế” dưới con mắt kinh tế học

Các nhà kinh tế cho rằng việc cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc leo thang - và mối đe dọa của các biện pháp ăn miếng trả miếng - đánh dấu một rủi ro đáng kể cho cả hai nước và nền kinh tế thế giới.

Mỹ đã tăng gấp đôi thuế quan đối với 200 tỷ đô la hàng nhập khẩu của Trung Quốc và có kế hoạch mở rộng thuế đối với các hàng hóa khác. Bắc Kinh hứa sẽ trả đũa.

“Không có ai chiến thắng trong các cuộc chiến thương mại, ngay cả những người ngoài cuộc”, ông Gregory Daco, Kinh tế trưởng thị trường Mỹ tại Oxford Economics viết.

Daco đã cập nhật triển vọng của các nền kinh tế Hoa Kỳ, Trung Quốc và toàn cầu, ước tính rằng việc tăng thuế lên 25% từ 10% đối với một nửa nhập khẩu của Hoa Kỳ từ Trung Quốc - với việc Trung Quốc tăng thuế 8% đối với 60 tỷ đô la nhập khẩu của Hoa Kỳ lên 25% - sẽ làm giảm tổng sản phẩm quốc nội của Mỹ xuống 0,3% vào năm 2020, trong khi lấy đi 0,8% sản lượng của Trung Quốc.

“Những hiệu ứng lan ra toàn cầu cũng sẽ đáng kể. Khu vực đồng euro và Nhật Bản có mức sụt giảm khoảng 0,1% đến 0,2%, với Singapore là 0,7% và GDP toàn cầu giảm 0,3%, tương đương 105 tỷ USD”.

Oxford Economics ước tính rằng các mức thuế hiện hành được áp dụng từ đầu năm ngoái với 360 tỷ đô la thương mại song phương, sẽ làm giảm 0,1% đối với tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội thực sự của Hoa Kỳ trong năm nay, trị giá khoảng 22 tỷ đô la, tương đương 175 đô la mỗi hộ gia đình. GDP của Trung Quốc sẽ bị giảm 0,3%, theo mô hình này.

Chưa hết, tình hình có khả năng leo thang hơn nữa. Trong một kịch bản mà Washington áp thuế 25% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và Bắc Kinh trả đũa tương đương, GDP của Mỹ sẽ bị ảnh hưởng khoảng 0,5%. Điều này nghĩa là vào năm 2020, quy mô nền kinh tế Mỹ sẽ bị thiệt hại khoảng 45 tỷ USD so với kịch bản không có thuế quan. Điều đó sẽ khiến tăng trưởng GDP thực tế - tăng trưởng trừ đi lạm phát – còn 1% vào cuối năm 2020.

Tăng trưởng GDP của Trung Quốc cũng sẽ giảm khoảng 1,3% vào năm 2020, kéo tốc độ tăng trưởng xuống 5%, trong khi GDP thế giới sẽ chịu tổn thất khoảng 0,5%.

Và sau đó, ở kịch bản cực đoan về một cuộc chiến tranh thương mại đa phương, toàn diện. Trong kịch bản này, Oxford Economics đã mô hình hóa tác động của việc Mỹ áp thuế 35% đối với tất cả hàng nhập khẩu của Trung Quốc và 25% thuế ôtô trên toàn cầu, cộng với 10% thuế quan đối với tất cả các hàng hóa khác được nhập khẩu từ EU, Đài Loan và Nhật Bản - và tất cả các nước cũng trả đũa.

Kịch bản này sẽ lấy đi 2,1% vào GDP của Hoa Kỳ vào năm 2020, đẩy nền kinh tế vào suy thoái vào cuối năm đó. Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc sẽ sụt giảm còn 2,5%, trong khi châu Âu và Nhật Bản sẽ thấy tổn thất GDP trung bình 1,5% và GDP thế giới sẽ giảm 1,7%.