Mỹ thắng Trung Quốc trong vụ kiện về thuế ngũ cốc

Hôm thứ Năm, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã ra phán quyết giúp Mỹ giành chiến thắng trong vụ kiện Trung Quốc áp hạn ngạch thuế quan đối với gạo, lúa mì và ngô. Chiến thắng này giúp Mỹ tiếp cận thị trường ngũ cốc của Trung Quốc lâu nay vẫn bị hạn chế.

Ảnh: REUTERS / Denis Balibouse

Vụ kiện bắt đầu vào cuối năm 2016, từ thời ông Obama. Đây là chiến thắng thứ hai của Mỹ trong vòng vài tháng gần đây, trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc đang tiến hành đàm phán thương mại. Vào tháng 3, WTO cũng vừa phán quyết Trung Quốc hỗ trợ giá cho ngũ cốc.

Hội đồng xử lý tranh chấp của WTO đã ra phán quyết vào hôm thứ Năm rằng theo các điều khoản gia nhập WTO năm 2001, việc chính quyền Trung Quốc áp hạn ngạch thuế quan (TRQs) đã vi phạm quy định về nghĩa vụ quản lý “trên cơ sở minh bạch, có thể dự đoán và công bằng”.

TRQ là mức thuế hai cấp nhằm hạn chế nhập khẩu bằng cách áp mức thuế thấp hơn với số lượng hàng hoá “dưới mức hạn ngạch”, còn hàng hoá nhập khẩu “vượt mức hạn ngạch” sẽ áp dụng mức thuế cao hơn nhiều.

Hội đồng của WTO cho rằng “Những quy định về mức thuế hai cấp dành cho doanh nghiệp thương mại nhà nước và doanh nghiệp ngoài quốc doanh là không phù hợp với các quy định của WTO”. 

Úc, Brazil, Ấn Độ và Liên minh châu Âu cũng được hưởng lợi từ chiến thắng này của Mỹ, nhà xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới.

Trong một tuyên bố, Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Nông nghiệp Sonny Perdue đã hoan nghênh quyết định này, nói rằng hệ thống TRQ của Trung Quốc “đã ngăn cản hoàn toàn các nông dân Hoa Kỳ tiếp cận thị trường ngũ cốc Trung Quốc”. 

Nếu Trung Quốc thực hiện đầy đủ các quy định TRQ, trong năm 2015 họ sẽ chỉ nhập khẩu 3,5 tỷ đô la ngô, lúa mì và gạo, theo trích dẫn ước tính của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ.

Hai phán quyết của WTO sẽ giúp nông dân Mỹ có thể “cạnh tranh trên một sân chơi bình đẳng hơn”. Văn phòng đại diện Thương mại Mỹ USTR cũng tuyên bố thêm: Chính quyền (Trump) sẽ tiếp tục thúc ép Trung Quốc nhanh chóng tuân thủ các nghĩa vụ mà WTO đưa ra.

Tuy nhiên, Hội đồng của WTO cũng cho biết Hoa Kỳ không có đầy đủ chứng cứ để chứng minh việc Trung Quốc vi phạm nghĩa vụ thông báo công khai theo Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại (GATT) liên quan tới TRQs.

Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố vào thứ Sáu rằng họ rất tiếc vì quyết định của hội đồng xử lý tranh chấp và họ sẽ đánh giá một cách nghiêm túc về báo cáo của hội đồng này.

Trung Quốc sẽ “xử lý vấn đề này một cách thích hợp theo các thủ tục giải quyết tranh chấp của WTO, chủ động bảo vệ sự ổn định của hệ thống thương mại đa phương và tiếp tục điều hành hạn ngạch thuế nhập khẩu nông sản theo đùng các quy tắc của WTO”.

Hai bên có thể kháng cáo phán quyết trong vòng 60 ngày.